Straż Gospodarczo-Wojskowa
Straż Gospodarczo-Wojskowa – formacja graniczna II Rzeczypospolitej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
płk Adolf Małyszko |
| Organizacja | |
| Podległość | |
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujPrace koncepcyjne rozpoczęto we wrześniu 1918 roku[1]. Rada Regencyjna rozpoczęła prace nad powołaniem formacji do ochrony granic Rzeczypospolitej. Minister aprowizacji w rządzie Józefa Swieżyńskiego, Antoni Mińkiewicz podjął starania o zabezpieczenie terenów kontrolowanych przez polskie ośrodki władzy przed masowym wywozem towarów[2]. Przy Ministerstwie Aprowizacji zamierzano powołać Straż Gospodarczo-Wojskową. Dowódcą Straży Gospodarczo-Wojskowej mianowany został płk Adolf Małyszko[1]. Formacja miała podlegać pod względem wykonywanych zadań Ministerstwu Aprowizacji, a pod względem organizacji Ministerstwu Wojny[3]. 31 października wydano rozkaz do organizacji pierwszych oddziałów w rejonie Dąbrowskiego Zagłębia Węglowego[4]. Zalążkiem kadrowym Straży Gospodarczo-Wojskowej stał się oddział wydzielony z I Brygady Piechoty Polskiej, uzupełniony przez żołnierzy batalionu 2 pułku piechoty. Niestety, kompletowanie oddziałów i ekwipunku napotkało liczne trudności[2]. 6 listopada pierwszy oddział objął służbę na dworcu kolejowym w Lublinie[4]. Kolejne warty pojawiły się w Warszawie oraz na dworcach kolejowych Zagłębia Dąbrowskiego, przez które wywożono najwięcej towarów[2]. Do podstawowych zadań Straży Gospodarczo-Wojskowej zaliczyć należy kontrolę ruchu towarowego na liniach kolejowych i punktach kontrolnych. Ponadto miała ona na celu zapobieganie nielegalnemu wywozowi artykułów żywnościowych, walkę ze spekulacją, lichwą i wyzyskiem[1].
W tym samym czasie Ministerstwo Skarbu przystąpiło do tworzenia Korpusu Straży Skarbowej – jednostki o zbliżonych kompetencjach. Wywołało to napięcia pomiędzy Ministerstwem Aprowizacji i Ministerstwem Spraw Wojskowych z jednej strony a Ministerstwem Skarbu z drugiej. Zahamowały one prace zarówno nad formowaniem Straży Gospodarczo-Wojskowej i Korpusu Straży Skarbowej[2].
W grudniu 1918 roku formację przekształcono w Straż Graniczną[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Prochwicz 2000 ↓, s. 8.
- ↑ a b c d Piekarz 2017 ↓, s. 25.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 44.
- ↑ a b Prochwicz i Kępa 2003 ↓, s. 8.
- ↑ Prochwicz i Kępa 2003 ↓, s. 9.
Bibliografia
edytuj- Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
- Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
- Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918–1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Jerzy Prochwicz. Formacje graniczne 1918–1924. „Problemy Ochrony Granic”. 14, 2000. Ketrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Ketrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.