Stolarzowice
Stolarzowice (niem. Stollarzowitz[4]) – dzielnica Bytomia, osiedle mieszkaniowe dla pracowników GOP-u. W latach 1958–1973 samodzielne osiedle, w 1975 włączone do Bytomia. W latach 1945–1954 i 1973–1975 miejscowość była siedzibą gminy Stolarzowice.
| dzielnica Bytomia | |
 Zabudowania przy ulicy Stolarzowickiej w Stolarzowicach (2018) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| W granicach Bytomia |
27 maja 1975[1] |
| Powierzchnia |
8,30[2] km² |
| Wysokość |
302 m n.p.m. |
| Populacja (2018) • liczba ludności |
|
| • gęstość |
395 os./km² |
| Kod pocztowy |
41-936 |
Położenie na mapie Bytomia
| |
| 50°23′39,23″N 18°49′20,38″E/50,394231 18,822328 | |
Nazwa
edytujWedług niemieckiego nauczyciela Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości wywodzi się od polskiej nazwy zawodu stolarza[5]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako pierwotną zanotowaną nazwę miejscowości Stolarzowice podając jej znaczenie Tischlerdorf – Wieś stolarzy[5]. Wiąże się ona z rozpowszechnionym w owym czasie we wsi zajęciem wytwarzania mebli. Nazwa wsi została później fonetycznie zgermanizowana na Stollarzowitz[5] i utraciła pierwotne znaczenie.
W okresie hitlerowskiego reżimu w latach 1936-1945 administracja III Rzeszy zmieniła nazwę na całkowicie niemiecką Stillersfeld[4]. Po zakończeniu II wojny światowej w 1946 polska administracja zmieniła ponownie nazwę na Stolarzowice polonizując wcześniejszą zgermanizowaną nazwę wsi Stollarzowitz[6].
Historia
edytuj
Pierwsza wzmianka o folwarku w Stolarzowicach pochodzi z 1620 roku; jego właścicielem był David Stillarski von Czent (pol. Dawid Stylarski z Czentu; ur. ok. 1590, zm. 1663/64) – górnośląski szlachcic, członek sądu ziemskiego, komisarz ziemi bytomskiej[7].
Miejscowość była początkowo samodzielną wsią, która w 1975 roku została wchłonięta w procesach urbanizacyjnych przez miasto Bytom stając się jego dzielnicą. W 1928 roku wzniesiono kościół parafialny Chrystusa Króla.
W okolicy znajdują się pozostałości po stanowisku niemieckiego działa przeciwlotniczego typu Flak z okresu II wojny światowej. Obsługę działa stanowili młodzi Niemcy. Działo zostało zlikwidowane przez Armię Czerwoną.
Stolarzowice posiadały dawniej połączenie tramwajowe z Bytomiem.
Zabytki
edytuj
W Stolarzowicach znajduje się zabytkowy dwór z XVIII wieku, przebudowany w XIX wieku oraz spichlerz z XIX wieku[8].
Sport
edytujW dzielnicy znajduje się klub LKS Tempo Stolarzowice, który obecnie bierze udział w rozgrywkach B klasy podokręgu Bytom. W 2012 r. klub obchodził swoje 100-lecie istnienia.
Kultura
edytuj- Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców Województwa Śląskiego – koło terenowe Stolarzowice
Przypisy
edytuj- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 87 (jako sołectwo w gminie Stolarzowice)
- ↑ Michał Brzezinka, Wojciech Brol: Prognoza oddziaływania na środowisko projektu strategii rozwoju miasta Bytom 2020+. Bytom: 2014-07, s. 50.
- ↑ http://44mpa.pl/wp-content/uploads/2018/10/BYTOM_MPA_dokument.pdf
- ↑ a b Słownik nazw miejscowych Górnego Śląska, Instytut Śląski, Opole – Kluczbork 1997
- ↑ a b c Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 12, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
- ↑ Zabrze moje miasto [online], aplus.historia-zabrza.pl [dostęp 2022-09-18].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych w województwie śląskim. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2018-12-24].
Bibliografia
edytuj- Stolarzowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 360.