Sterylność behawioralna
Sterylność behawioralna – postzygotyczna zewnętrzna bariera rozrodcza polegająca na występowaniu u mieszańców międzygatunkowych zmniejszonej zdolności do zdobywania partnerów do rozrodu w porównaniu z gatunkami rodzicielskimi.
Osobniki danego gatunku zazwyczaj mniej lub bardziej swobodnie krzyżują się ze sobą, tworząc wspólną pulę genową. Jednakże w przypadku różnych, nawet blisko spokrewnionych ze sobą gatunków przepływ genów podlega ograniczeniom, zwanym barierami rozrodczymi czy też mechanizmami izolacji. Dzięki nim pule genowe różnych od siebie gatunków zachowują odrębność[1]. Wystąpienie większych lub mniejszych barier rozrodczych jest kluczowe w powstawaniu nowych gatunków[2][1].
Bariery rozrodcze podzielić można na:
- bariery zapobiegające kojarzeniu
- bariery prezygotyczne (zapobiegające powstaniu zygoty) występujące po kojarzeniu
- bariery postzygotyczne (powstają zygoty mieszańcowe, ale o obniżonym dostosowaniu)
- zewnętrzne (obniżone dostosowanie jest zależne od warunków środowiskowych)
- wewnętrzne (obniżone dostosowanie jest stosunkowo niezależne od czynników środowiskowych)[3].
Bariery postzygotyczne dotyczą mieszańców (hybryd) powstałych na skutek kopulacji między osobnikami różnych gatunków. Obniżają ich żywotność czy też rozrodczość, a w konsekwencji utrudniają czy uniemożliwiają hybrydom wprowadzanie genów obcego gatunku do puli genowej populacji rodzicielskich drogą kojarzenia wstecznego. Bariery te dzieli się z uwagi na udział czynników środowiskowych w ich powstaniu na wewnętrzne i zewnętrzne[4]. Do wewnętrznych zalicza się zmniejszoną żywotność mieszańców i sterylność mieszańców, do zewnętrznych zaś stabilność ekologiczną i właśnie sterylność behawioralną[3].
Sterylność behawioralna polega na zmniejszonej zdolności mieszańców do zdobywania partnerów do rozrodu[3].
Przykładem sterylności behawioralnej jest zjawisko opisane przez Gottsberger i Mayera (2007) u prostoskrzydłych z dwóch sympatrycznych gatunków Chorthippus biguttulus i Chorthippus brunneus. Samce rzeczonych prostoskrzydłych wabią samice wyszukanymi pieśniami. Niekiedy zdarza im się rozmnażać z samicą nie własnego, ale drugiego gatunku, wydając na świat mieszańce. Powstałe w ten sposób samce również przystępują do zalotów. Wydają dźwięki o cechach pośrednich pomiędzy pieśniami osobników gatunków macierzystych, tracąc przy tym regularność i wypracowanie oryginalnych pieśni. Samice obu gatunków macierzystych preferują pieśni samców należących do obu gatunków macierzystych, a więc z pokolenia F0. W efekcie samce mieszańcowe pokoleń F1 i F2 mają mniejsze szanse na przystąpienie do rozrodu niżeli samce pokolenia F0[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Futuyma 2008 ↓, s. 363.
- ↑ Stanley A. Rice, Encyclopedia of Evolution, Facts on File, 2007, s. 384, ISBN 978-0-8160-5515-9.
- ↑ a b c Futuyma 2008 ↓, s. 364.
- ↑ Futuyma 2008 ↓, s. 366.
- ↑ Brigitte Gottsberger, Frieder Mayer, Behavioral sterility of hybrid males in acoustically communicating grasshoppers (Acrididae, Gomphocerinae), „J Comp Physiol”, 193, 2007, s. 703–714, DOI: 10.1007/s00359-007-0225-y (ang.).
Bibliografia
edytuj- Douglas J. Futuyma, Ewolucja, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008, ISBN 978-83-235-0577-8.