Stefania Wilczyńska
Stefania Wilczyńska (ur. 26 maja 1886 w Warszawie, zm. 6 sierpnia 1942 w Treblince) – polska pedagog i wychowawczyni, bliska współpracownica Janusza Korczaka.
 Stefania Wilczyńska (1927) | |
| Data i miejsce urodzenia |
26 maja 1886 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 sierpnia 1942 |
| Zawód, zajęcie | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytuj
Urodziła się w rodzinie Juliana (Izaaka) Wilczyńskiego (zm. 1911)[1] i Salomei z domu Walfisz (zm. 1929)[2]. Wychowana w polskiej rodzinie żydowskiego pochodzenia, ukończyła pensję Jadwigi Sikorskiej w Warszawie, następnie podjęła i ukończyła studia nauk przyrodniczych na Uniwersytecie w Liège w Belgii. Po powrocie do Warszawy zaczęła pracę – początkowo wolontariacką – w zaniedbanym przytułku dla żydowskich sierot. Jako świetna organizatorka postawiła przytułek na nogi i mianowana została jego kierowniczką. Tam poznała Korczaka i nawiązała z nim współpracę, która – z przerwami – trwała aż do tragicznej śmierci obojga w Treblince.
Razem z Korczakiem założyła i prowadziła Dom Sierot dla dzieci żydowskich w Warszawie (1912–1942) przy ul. Krochmalnej 92 (przeniesiony do getta na ul. Chłodną 33, a następnie na ul. Sienną 16 – Śliską 9), gdzie stosowali nowatorskie metody pedagogiczne. Kierowała domem pod nieobecność Korczaka w czasie I wojny światowej oraz podczas jego podróży do Palestyny w latach 1934 i 1936. Sama również bywała w Palestynie, odwiedziła kibuc Ein Harod, nosiła się z zamiarem wyjazdu na Bliski Wschód.
W sierpniu 1942 roku, w czasie wielkiej akcji deportacyjnej w getcie warszawskim, została wywieziona do obozu zagłady w Treblince.
Na grobie jej rodziców w alei głównej cmentarza żydowskiego przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 64, rząd 1) znajduje się jej symboliczna mogiła[3].
W maju 2013 grupa działaczy społecznych wystosowała apel o uhonorowanie Stefanii Wilczyńskiej alejką obok Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie[4].
W 2015 nakładem Wydawnictwa Czarne ukazała się biografia Pani Stefa autorstwa Magdaleny Kicińskiej[5].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Srebrny Krzyż Zasługi (pośmiertnie, 20 czerwca 1947)[6]
Przypisy
edytuj- ↑ Grób Juliana Wilczyńskiego w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.
- ↑ Grób Salomei Wilczyńskiej w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.
- ↑ Symboliczny grób Stefanii Wilczyńskiej w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.
- ↑ Czy Warszawa uhonoruje Stefanię Wilczyńską? APEL! [online], izrael.org.il [dostęp 2017-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-09] (pol.).
- ↑ Pani Stefa [online], czarne.com.pl [dostęp 2018-12-29].
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 103, poz. 685 „za wybitne zasługi na polu opieki nad dzieckiem”.
Bibliografia
edytuj- Wilczyńska, Stefania: Słowo do dzieci i wychowawców/wybór i oprac. Barbara Puszkin, Marta Ciesielska. – Warszawa: Ośrodek dokumentacji i Badań Korczakianum, 2004.– 262, XX s. – (Z Kręgu Korczaka. Tematy, Ludzie, Dokumenty)
- Jan Jagielski: Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej 49/51. Z. 1, Kwatery przy Alei Głównej. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami. Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce, 1996, s. 72–73. ISBN 83-90-66296-5.