Stefan Sznuk
Stefan Mieczysław Sznuk (ur. 12 czerwca 1896 w Warszawie, zm. 6 maja 1986 w Ottawie) – pułkownik obserwator inżynier lotnictwa Wojska Polskiego II RP i Polskich Sił Zbrojnych, air commodore Królewskich Sił Powietrznych, brygadier Królewskich Kanadyjskich Sił Powietrznych, kawaler Orderu Virtuti Militari, w 1964 mianowany przez władze RP na uchodźstwie na stopień generała brygady. Działacz polonijny i urzędnik rządowy w Kanadzie.
| pułkownik Air Commodore (RAF) Brigadier general (RCAF) | |
| Data i miejsce urodzenia |
12 czerwca 1896 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 maja 1986 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja |
|
| Jednostki |
1 pułk lotniczy |
| Stanowiska |
dowódca eskadry |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
        
| |
.svg){kind=small}
Życiorys
edytujBył żołnierzem Armii Imperium Rosyjskiego, służąc jako oficer saperów podczas I wojny światowej. Później działał w Polskiej Organizacji Wojskowej. Ukończył studia na Politechnice Warszawskiej, uzyskując tytuł inżyniera. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Został awansowany do stopnia kapitana w korpusie oficerów aeronautycznych ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[1], a następnie do stopnia majora ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924[2][3][4]. W 1923, 1924 był oficerem 1 pułku lotniczego[5][6]. Od lipca 1923 do października 1924 był dowódcą 16 eskadry wywiadowczej. 1 lipca 1924 został odkomenderowany do Szkoły Pilotów w Bydgoszczy, w charakterze ucznia[7].
W 1928 był oficerem 4 pułku lotniczego[8]. W 1932 był w kadrze naukowej Wyższej Szkoły Wojennej[9]. Od listopada 1936 roku pełnił stanowisko komendanta Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Od 15 listopada 1938 roku był komendantem Centrum Wyszkolenia Lotnictwa Nr 1 w Dęblinie[10]. Awansowany na pułkownika ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 roku i 3. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa[11]. 15 czerwca 1939 roku został wyznaczony na stanowisko komendanta Grupy Szkół Lotniczych w Warszawie[12].
W czasie mobilizacji w sierpniu 1939 został mianowany dowódcą lotnictwa i obrony przeciwlotniczej w Armii „Kraków”, wyznaczony także na analogiczną funkcję w Armii „Lublin” po wybuchu II wojny światowej. Po upadku polskiej wojny obronnej trafił do Rumunii i tam służył w polskiej ambasadzie. Następnie przedostał się do Francji działając jako referent lotniczy MSWojsk. Po klęsce Francji znalazł się w Wielkiej Brytanii. Posiadał numer służbowy RAF P-1472[13]. Tam od lipca 1940 był szefem sztabu Inspektora Polskich Sił Powietrznych. Następnie był szefem Polskiej Misji Lotniczej i Polskiej Misji Wojskowej w Kanadzie od 1941 do 1945. Od 1945 do 1947 pełnił funkcje attaché wojskowego i lotniczego.
Po zakończeniu wojny i demobilizacji pozostał na emigracji w Kanadzie. Należał do koła nr 8 Stowarzyszenia Polskich Kombatantów (SPK) w Ottawie[14]. W 1964 został mianowany przez Naczelnego Wodza na stopień generała brygady. Był przewodniczącym Rady Kongresu Polonii Kanadyjskiej. Pracował w kanadyjskim Departamencie Obrony Narodowej. Otrzymał stopień brygadiera Królewskich Kanadyjskich Sił Powietrznych.
Zmarł 6 maja 1986 w Ottawie i został pochowany na tamtejszym cmentarzu Notre Dame. Jego żoną była Stanisława (1898–1983), a ich córką Krystyna (1922–2005), po mężu Sparks.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 12513[15] (za wojnę 1939–1945)[16]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (9 września 1977)[17]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (3 maja 1972)[18]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)[19]
- Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1937)[20][19]
- Polowa Odznaka Obserwatora nr 79 (12 grudnia 1929)[21]
- Oficer Orderu Imperium Brytyjskiego (Wielka Brytania)
- Oficer Orderu Kanady (Kanada, 18 grudnia 1970)[22]
- Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa, zezwolenie w 1934)[23]
Przypisy
edytuj- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 944.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 862.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 547.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 228.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 927.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 848.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 62 z 3 lipca 1924 roku, s. 369.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 534.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 798.
- ↑ Jan Celek: Wyższa Oficerska Szkoła Lotnicza im. Jana Krasickiego. Warszawa: 1979, s. 434.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 205, 473.
- ↑ Jerzy Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1241–1945. Warszawa: 1984, s. 97–102.
- ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 558.
- ↑ Jerzy A. Dobrowolski: Lista obecnych i dawnych członków Koła SPK Nr 8. spkottawa.ca. [dostęp 2017-06-01].
- ↑ Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 515.
- ↑ Lista nazwisk osób odznaczonych Orderem Virtuti Militari. stankiewicze.com. [dostęp 2017-05-27].
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 27, Nr 4 z 31 grudnia 1977.
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 4, Nr 8 z 31 grudnia 1972.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 205.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 12 grudnia 1929 roku, s. 363 „za loty bojowe nad nieprzyjacielem czasie wojny 1918–1920”.
- ↑ Order of Canada. Stefan Sznuk, O.C., C.B.E.. gg.ca. [dostęp 2017-05-27]. (ang.).
- ↑ Zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 9, s. 129, 19 marca 1934.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- Stefan Sznuk. listakrzystka.pl. [dostęp 2017-06-26].
- Stefan Sznuk. niebieskaeskadra.pl. [dostęp 2017-06-26].
- Stefan Sznuk. sejm-wielki.pl. [dostęp 2017-06-26].
- Stefan Sznuk. tnpolonia.com / Komunikaty Ottawskie. [dostęp 2017-05-27].
- Stefan Sznuk. spkottawa.ca. [dostęp 2017-05-27]. (ang.).
- Konrad Rydołowski: Stefan Sznuk. samoloty.pl. [dostęp 2017-05-27].
- Generałowie polscy spoczywający na cmentarzu Notre-Dame w Ottawie-Vanier. Stefan Sznuk. biulpol.net. s. 6–8. [dostęp 2017-05-27].
- Uroczyste upamiętnienie zasłużonych Polaków na cmentarzu Notre-Dame w Ottawie. Stefan Sznuk. halecki.org. s. 14–16. [dostęp 2017-05-27].