Stefan Rosiński (ekonomista)
Stefan Leon Sławomir Rosiński (ur. 20 lutego 1888 w Radomiu, zm. 16 grudnia 1964 w Poznaniu) – polski ekonomista, profesor Uniwersytetu Poznańskiego, profesor i dziekan Wydziału Handlu Akademii Handlowej w Poznaniu, w latach 1945–1949 jej prorektor; działacz niepodległościowy, urzędnik państwowy.
 Stefan Rosiński (1965) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Narodowość | |
| Tytuł naukowy | |
| Rodzice |
Marceli Rosiński |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujBył synem Marcelego Rosińskiego, pracownika notarialnego; i Elżbiety z domu Czajkowskiej[1][2].
Po ukończeniu szkoły powszechnej w Radomiu kontynuował naukę w tamtejszym gimnazjum humanistycznym, skąd po zaliczeniu czterech klas przeniósł się w 1903 roku do cesarskiego Gimnazjum Aleksandrowskiego w Rydze. Tam w lipcu 1907 roku uzyskał maturę[1].
W latach nauki szkolnej rozpoczął działalność w tajnych polskich organizacjach niepodległościowych. W latach 1905–1908 kierował Związkiem Młodzieży Polskiej „Przyszłość”[1]. Następnie, od 1909 roku, był członkiem Związku Młodzieży Polskiej „Zet”[1][2]. Od 1910 roku należał do „Koła Braci” Zetu w Monachium, które w organizacji stanowiło wyższy stopień. Pełnił funkcję przewodniczącego Koła Zetowego i był członkiem władz Związku[1].
W 1909 roku rozpoczął studia z ekonomii politycznej na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego[1]. W 1910 roku przeniósł się na Królewski Uniwersytet Ludwika Bawarskiego w Monachium, gdzie na Wydziale Nauk Ekonomiczno-Społecznych kontynuował studia m.in. pod kierunkiem profesorów Lujo Brentano i Walthera Lotza[1]. W 1914 roku uzyskał tam stopień doktora[2] na podstawie pracy Der Getreidehandel im Königreich Polen und die deutschen Getreidezölle napisanej pod kierunkiem prof. Lotza. Praca została wydana drukiem w 1916 roku[1]. Ponadto Stefan Rosiński w latach 1910–1919 opublikował szereg artykułów dotyczących polityki i gospodarki[2].
W czasie I wojny światowej brał udział w pracach naukowych organizowanych przez Naczelny Komitet Narodowy i przez Centralne Towarzystwo Rolnicze w Warszawie, w którym w latach 1917–1919 był kierownikiem Wydziału Społeczno-Ekonomicznego. Uczestniczył w Zjeździe Politycznym Wychodźstwa w Rosji w lipcu 1917 w Moskwie i został wybrany do Komisji Organizacyjnej[2].
W 1916 roku poślubił malarkę Zofię Dziurzyńską. W 1919 roku zamieszkał w Poznaniu i podjął pracę w Ministerstwie byłej Dzielnicy Pruskiej jako Naczelnik Wydziału Polityki Gospodarczej, a następnie od lutego 1920 roku jako szef Departamentu Przemysłu i Handlu[1][2].
We wrześniu 1920 roku rozpoczął pracę na Uniwersytecie Poznańskim (UP) jako zastępca profesora, i objął stanowisko zastępcy kierownika Katedry Ekonomiki Szczegółowej i Polityki Ekonomicznej[2]. Prowadził wykłady z polityki handlowej, nauki o pieniądzu i kredycie, historii doktryn i metod ekonomicznych, a od 1938 także z ekonomii politycznej[1]. Od 1928 roku prowadził ogólny kurs ekonomii politycznej na Wydziale Rolniczo-Leśnym UP[1].
W 1926 roku równolegle podjął pracę dydaktyczną na nowo powstałej Wyższej Szkole Handlowej w Poznaniu[a]. Wszedł tam, jako delegat Rady Profesorów, w skład Kuratorium „sprawującego opiekę” nad uczelnią[2], podejmującego decyzje w sprawach organizacji studiów, wyposażenia i finansów[1].
W 1930 habilitował się w zakresie ekonomii i polityki ekonomicznej na podstawie rozprawy Problem działania ceł w teorii ekonomii. W swej pracy rozważał gospodarczą rolę ceł z uwzględnieniem teorii cen i teorii podziału dochodu społecznego. Równocześnie uzyskał na Uniwersytecie Poznańskim docenturę. W 1934 roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym w Wyższej Szkole Handlowej i powołany na Katedrę Ekonomii Społecznej[2]. W maju 1939 roku objął obowiązki zastępcy prorektora uczelni, przemianowej uprzednio na Akademię Handlową[1]. Do 1939 roku Stefan Rosiński wykładał w WSH/AH naukę o pieniądzu i kredycie, a od 1938 także ekonomię polityczną[1].
W 1921 roku został członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, w którym w 1927 roku wszedł w skład Komisji Nauk Społecznych[2]. Był członkiem Komisji Morskiej Instytutu Bałtyckiego. W latach 1929–1935 był radcą Izby Przemysłowo-Handlowej w Poznaniu. W latach 1920–1923 i 1933–1939 był redaktorem działu ekonomicznego Ruchu Prawniczego, Ekonomicznego i Socjologicznego. W latach 1936–1939 opracowywał hasła do Encyklopedii Nauk Politycznych[2].
W 1939 roku, po wkroczeniu wojsk niemieckich do Poznania, poprzez niemiecki obóz przejściowy dla wysiedlanej ludności polskiej na Głównej został wysiedlony do Krakowa, gdzie aż do końca wojny pracował w Zarządzie Głównym Banku Emisyjnego w Polsce[2].
Wczesną wiosną 1945 powrócił do Poznania, gdzie mianowany jeszcze w tym samym roku profesorem nadzwyczajnym ekonomii politycznej na Uniwersytecie Poznańskim podjął wykłady[1] i objął Katedrę Ekonomii I[2]. W latach 1949–1952 wraz z Janem Zdzitowieckim prowadził jako dyrektor Zakład Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Poznańskiego. W 1954 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego UP[2].
Równocześnie podjął ponownie wykłady na Akademii Handlowej w Poznaniu, gdzie od 1945 roku był profesorem zwyczajnym. W latach 1945–1950 kierował tam Katedrą Ekonomii Politycznej, w latach 1945–1949 był prorektorem uczelni. Był także stałym, aktywnym członkiem Rady Profesorów, zajmującej się „organizacją studiów, doborem treści nauczania, pracą wychowawczą z młodzieżą oraz doborem kadry nauczającej”[1]. W roku akademickim 1950/1951, po przekształceniu Akademii Handlowej na wielowydziałową Wyższą Szkołę Ekonomiczną, pełnił funkcję dziekana nowo utworzonego Wydziału Handlu[1]. Zorganizował i uruchomił Katedrę Finansów i Kredytu, którą kierował do marca 1952 roku[1]. Uczestniczył także w pracach Kuratorium. W marcu 1952 WSE rozwiązała z nim stosunek służbowy z powodu braku „klasowego” ujęcia treści prowadzonych wykładów[1].
W latach 1945–1947 zasiadał w Komisji Rewizyjnej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, od 1958 roku był członkiem Wydziału Historii i Nauk Społecznych PTPN. Od 1946 był członkiem Oddziału Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Poznaniu i uczestniczył w Radzie Naukowej tej organizacji w Warszawie[2].
W latach 1945–1948 był redaktorem Roczników Akademii Handlowej w Poznaniu. Z jego wykładów ukazały się skrypty akademickie[2].
We wrześniu 1960 przeszedł na emeryturę[1].
Zmarł 16 grudnia 1964 w Poznaniu i został pochowany na cmentarzu na Junikowie[2].
Odznaczenia
edytuj- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1928)[1]
- Medal Niepodległości (1931)[1][2]
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę (1938)[1]
- Odznaka „Za walkę o Szkołę Polską” (przed 1940)[1]
Uwagi
edytuj- ↑ W 1938 roku przemianowana na Akademię Handlową w Poznaniu.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Jarosław Matysiak: Materiały Stefana Rosińskiego (1888–1964). Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie – Oddział w Poznaniu. [dostęp 2020-02-03].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Zbigniew Zakrzewski: Rosiński Stefan Leon (1888–1964). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXXII. 1989–1991, s. 94–95.
Bibliografia
edytuj- Zakrzewski Zbigniew: Prof. dr Stefan Rosiński. Z żałobnej karty (s. 73–75). Kronika Miasta Poznania, 3/1965. [dostęp 2012-07-21]., fot.
- Wydział Prawa UAM – zmarli profesorowie
- Interwencjonizm a nakazy życia w: Gazeta Handlowa 2–3.02.1932 s. 1
- Wielka genealogia Minakowskiego