Stefan Nowakowski

polski socjolog

Stefan Nowakowski (ur. 6 sierpnia 1912 w Kobyłce, zm. 25 stycznia 1989 w Warszawie) – polski socjolog, pracownik naukowy Uniwersytetu Warszawskiego, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, badacz socjologii miasta.

Stefan Nowakowski
Ilustracja
Stefan Nowakowski w latach 60.
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

6 sierpnia 1912
Kobyłka

Data i miejsce śmierci

25 stycznia 1989
Warszawa

Profesor nauk humanistycznych
Specjalność: socjologia miasta
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1947
UW

Habilitacja

1951
UW

Profesura

1960 – nadzwyczajny
1968 – zwyczajny

Polska Akademia Nauk
Status

członek rzeczywisty

Funkcja Jednostka PAN

przewodniczący
Komitet Nauk Socjologicznych

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Instytut Socjologii UW

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 10-lecia Polski Ludowej
Stefan Nowakowski w swoim mieszkaniu w Warszawie

Życiorys

edytuj

W 1932 ukończył gimnazjum miejskie nr 4 w Warszawie, w 1936 studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1937–1939 studiował socjologię na Wydziale Humanistycznym UW, równocześnie pracując jako starszy asystent w Polskim Instytucie Socjologicznym. W czasie II wojny światowej uczestniczył w tajnym nauczaniu oraz pracach badawczych Polskiego Instytutu Socjologicznego. W 1945 pracował krótko na Uniwersytecie Łódzkim jako asystent w Katedrze Socjologii Ogólnej. W grudniu 1945 rozpoczął pracę na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego, do 1950 jako starszy asystent w Katedrze Teorii Kultury. W 1947 doktoryzował się na podstawie pracy Mieszczaństwo polskie na przełomie XVIII i XIX wieku napisanej pod kierunkiem Jana Stanisława Bystronia. W latach 1950–1952 kierował Katedrą Techniki Społecznej Badań Terenowych, w 1951 habilitował się na podstawie pracy pt. Przemiany społeczne ludności autochtonicznej na Śląsku Opolskim, następnie pracował jako docent, a po likwidacji katedry, w latach 1952–1957 w Zakładzie Materializmu Historycznego kierowanym przez Juliana Hochfelda.

W latach 1957–1964 był kierownikiem Katedry Socjografii na Wydziale Filozoficznym UW, w 1960 mianowany profesorem nadzwyczajnym, w latach 1964–1968 kierował Katedrą Socjologii Szczegółowej na macierzystym wydziale. W 1968 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Po powstaniu w 1968 Instytutu Socjologii UW, kierował w nim w latach 1968–1982 Zakładem Socjologii Wsi i Miast. W 1982 przeszedł na emeryturę.

Równocześnie od 1960 pracował w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, początkowo w Zakładzie Teorii Kultury i Przemian Społecznych, w latach 1961–1969 jako kierownik Zakładu Socjologii Miasta, w latach 1968–1980 był przewodniczącym Rady Naukowej IFiS PAN.

Od 1971 był członkiem korespondentem, od 1986 członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk, w latach 1969–1981 pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego, w latach 1981–1984 przewodniczącego, w latach 1984–1989 honorowego przewodniczącego Komitetu Nauk Socjologicznych PAN. Od 1957 był członkiem redakcji Przeglądu Socjologicznego, w latach 1967–1967 redaktorem naczelnym pisma Studia Socjologiczne, w latach 1961–1966 redaktorem naczelnym pisma Polish Sociological Bulletin. W latach 1959–1962 był sekretarzem, w latach 1962–1963 wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, w latach 1977–1982 wiceprezesem, w latach 1982–1989 prezesem Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Pamiętnikarstwa.

Od 1952 był mężem Sary Hurwic (Ireny Nowakowskiej).

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie (kwatera E-XVII-1-2-6)[1].

Publikacje

edytuj
  • Z badań nad polską ludnością wiejską na ziemiach wschodnich. Zeszyt 1, Wieś Nowa Dąbrowa (Wołyń, pow. kowelski) (1939)
  • Adaptacja ludności na Śląsku Opolskim (1957)
  • Przeobrażenia społeczne wsi opolskiej (1960)
  • Socjologiczne problemy miasta polskiego. Studia (1964) – redakcja
  • Narodziny miasta (1967)
  • Procesy urbanizacyjne w powojennej Polsce (1967) – redakcja
  • Warszawa. Socjologiczne problemy stolicy i aglomeracji (1969) – redakcja naukowa
  • Jaka jesteś Warszawo? (1972) – przewodniczący komitetu redakcyjnego
  • Przemiany miejskich społeczności lokalnych w Polsce. Materiały z II ogólnopolskiej konferencji socjologów miasta 30 XI–1 XII 1972 (1974) – redakcja naukowa
  • Planowanie społecznego rozwoju miast i społeczności terytorialnych a badania socjologiczne (1980) – redakcja (z Włodzimierzem Mirowskim)
  • Miasto polskie w okresie powojennym (1988)
  • Sylwetki polskich socjologów (1992)

Ordery i odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Wyszukiwarka cmentarna [online], Warszawskie cmentarze [dostęp 2022-02-28].
  2. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.

Bibliografia

edytuj
  • Kto jest kim w Polsce. Edycja 2, wyd. Warszawa 1989.
  • Biogramy uczonych polskich. Suplement, opracował Andrzej Śródka, wyd. Warszawa 1992.
  • Andrzej Śródka Uczeni polscy XIX–XX stulecia. Tom III. M–R, wyd. Warszawa 1997.
  • Włodzimierz Wincławski Słownik biograficzny socjologii polskiej. Tom 3, N–St, Toruń 2007.
  • Socjologia na Uniwersytecie Warszawskim. Fragmenty historii, zebrał, opracował i w całość ułożył Antoni Sułek wyd. Warszawa 2012.