Stefan Konstańczak

Stefan Konstańczak (ur. 22 stycznia 1955 w Błońsku) – polski filozof i etyk, profesor nauk humanistycznych w dyscyplinie filozofii, profesor zwyczajny Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Stefan Konstańczak

Prof. Stefan Konstańczak (ok. 2016)
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	22 stycznia 1955 Błońsko
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: filozofia
Alma Mater	Wojskowa Akademia Polityczna im. Feliksa Dzierżyńskiego
Uczelnia	Uniwersytet Zielonogórski

Życiorys i kariera naukowa

Wychował się w rodzinie leśniczego. Uczęszczał do szkoły podstawowej w Wolsztynie, gdzie w 1974 ukończył Liceum Ogólnokształcące. Potem pracował w Wojewódzkiej Spółdzielni Transportu Wiejskiego w Zielonej Górze na stanowisku referenta ds. BHP. Następnie swoją drogę zawodową na kilkanaście lat związał z wojskiem i jako zawodowy oficer (wojsk zmechanizowanych) został skierowany na Pomorze. Z tą częścią Polski jest nadal związany, ponieważ razem z rodziną mieszka w Słupsku. Po zakończeniu służby w wojsku (w stopniu majora), rozpoczął karierę naukowo-dydaktyczną (akademicką).

W 1987 ukończył studia pedagogiczne na Wydziale Nauk Pedagogicznych Wojskowej Akademii Politycznej w Warszawie. W trakcie studiów zainteresował się naukowo problematyką moralności. Tytuł zawodowy magistra uzyskał na podstawie pracy z socjologii moralności pt. „Postawy moralne Polaków w katolickich i laickich badaniach socjologicznych”. Praca ta została wysoko oceniona przez recenzentów i wkrótce w trybie eksternistycznym rozpoczął dalsze kształcenie na poziomie doktoranckim w seminarium etycznym prowadzonym przez profesora Akademii Podlaskiej dr hab. Józefa Jaronia. Pod jego kierunkiem rozprawę doktorską z psychologii moralności na temat: „Internalizacja wartości moralnych” obronił w 1996 na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych (dyscyplina: filozofia, specjalność: etyka). W 1997 został zatrudniony na stanowisku adiunkta na Wydziale Edukacyjno-Filozoficznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Słupsku w ówczesnym Instytucie Filozofii (w latach 1998–2000 był wicedyrektorem Instytutu, zaś w 2005-2006/2006-2007/ pełnił obowiązki kierownika Katedry Filozofii powołanej w miejsce tegoż Instytutu). W 2006 na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach obronił rozprawę habilitacyjną pt. „Etyka środowiskowa wobec biotechnologii” i uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych (dyscyplina: filozofia; specjalność: etyka). Od 2008 jest zatrudniony w Instytucie Filozofii Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Zielonogórskiego, początkowo na stanowisku profesora uczelni, a obecnie (od uzyskania tytułu naukowego) – profesora. Przewód profesorski został przeprowadzony na podstawie monografii „Etyka niezależna w Polsce” (Oficyna Wyd. UZ, Zielona Góra 2019 – książka ta została nominowana w 2022 do Nagrody im. Prof. Tadeusza Kotarbińskiego). W efekcie w 2022 uzyskał tytuł profesora nauk humanistycznych w dyscyplinie filozofia (oficjalnie nadany w dniu 21 listopada przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę). W Instytucie Filozofii UZ jest też kierownikiem Zakładu Etyki, a w latach 2015–2018 był członkiem Komitetu Nauk Filozoficznych Polskiej Akademii Nauk.

Specjalizuje się głównie w dwóch obszarach badawczych: historii polskiej filozofii i etyki oraz szeroko pojmowanej bioetyce, obejmującej zarówno etykę medyczną, jak i etykę środowiskową (ekologiczną), nawiązując przy tym do analiz z zakresu filozofii medycyny i ekofilozofii. Pomiędzy tymi dwoma obszarami stara się odnaleźć wspólne cechy, występujące w tzw. polskiej szkole filozofii medycyny oraz u polskich reprezentantów myśli ekofilozoficznej. Próbuje przy tym ująć w pewną spójną konceptualną całość, dorobek filozoficzno-etyczny nie tylko polskich filozofów, ale też lekarzy, medyków i przyrodników. Nie jest też zwolennikiem budowania „nowej etyki” do rozwiązywania współczesnych dylematów moralnych, ponieważ dotychczasowe dziedzictwo myśli filozoficzno-etycznej jest na tyle bogate, iż nadaje się do oceny obecnych i przyszłych zagrożeń. Takie podejście zdaje się go prowadzić do tezy, że trzeba jednak unikać tendencji „przeintelektualizowania”, uwidaczniającej się często w tzw. etyce tradycyjnej, która staje się zbyt abstrakcyjna, co powoduje jej krytykę. Ludzie żyjący współcześnie potrzebują bowiem etyki bardziej zorientowanej na praktykę, niż na typowo teoretyczne analizowanie problemów.

Z powyższego zakresu opublikował 10 książek, kilkanaście redakcji naukowych książek oraz ponad 300 artykułów i rozdziałów w monografiach zbiorowych. Jest członkiem w kilku komitetach redakcyjnych polskich i zagranicznych czasopism naukowych (w tym „Ethics & Bioethics (in Central Europe)”, Publisher: De Gruyter, ISSN 2453-7829 – pisma indeksowanego w bazach Web of Science oraz Scopus). Wypromował 6. doktorów z zakresu filozofii.

Życie prywatne

Jest mężem Grażyny (bibliotekarki, kierowniczki Oddziału Informacji Naukowej Biblioteki Uczelnianej Akademii Pomorskiej) i ojcem Bartosza. Wraz z rodziną mieszka w Słupsku.

Wybrane publikacje

• Odkryć sens życia w swej pracy. Wokół problemów etyki zawodowej, Wyd. Uczelniane WSP, Słupsk 2000.
• Internalizacja wartości moralnych, Wyd. Uczelniane PAP, Słupsk 2001.
• Etyka środowiskowa wobec biotechnologii, Wyd. PAP, Słupsk 2003.
• Wybrane zagadnienia ekofilozofii, Wyd. PAP, Słupsk 2005.
• Etyka pielęgniarska, Wyd. Difin, Warszawa 2010.
• Maria Ossowska (1896-1974) w świetle nieznanych źródeł archiwalnych (redaktor naukowy, współautor), Oficyna Wyd. UZ, Zielona Góra 2011.
• Dialog księdza z filozofem (współautor), Wyd. Pallottinum, Kuślin; Poznań 2015.
• Polska XIX i XX wieku w filozoficznym zwierciadle, Wyd. Scriptum, Kraków 2017.
• Etyka niezależna w Polsce, Oficyna Wyd. UZ, Zielona Góra 2019.
• Historiozoficzne dylematy Zbigniewa Jordana: biografia twórcza emigracyjnego filozofa, Wyd. Scriptum, Kraków 2022.

Bibliografia

• Barnowski M., Armia szkoli się u wód, „Głos Pomorza”, Nr 182 (13031), 8 sierpnia 1994, s. 1. [dostęp 2024-01-20].
• Ciszek M., Stefan Konstańczak (hasło), w: Słownik bioetyki, biopolityki i ekofilozofii, red. M. Ciszek, Warszawa: Polskie Towarzystwo Filozoficzne, 2008, s. 152–153.
• Konstańczak S., Etyka środowiskowa wobec biotechnologii, Wyd. PAP, Słupsk 2003, s. 202.
• Korn M., Dr hab. Stefan Konstańczak nowym profesorem Uniwersytetu Zielonogórskiego, „Gazeta Lubuska.pl”, 13 grudnia 2022. [dostęp 2024-01-20].
• Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 listopada 2022 r. nr 115.9.2022 w sprawie nadania tytułu profesora (M.P.2022.1248).
• Prof. dr hab. Stefan Konstańczak, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-01-20] .
• Prof. Stefan Konstanczak członkiem Komitetu Nauk Filozoficznych PAN, Serwis Informacyjny Uniwersytetu Zielonogórskiego, 14 stycznia 2016. [dostęp 2024-01-20].
• Stefan Konstanczak, [w:] ORCID. Connecting research and researches [dostęp 2024-01-20].