Staw w Ogrodzie Saskim
Staw w Ogrodzie Saskim[1][2][3] – staw w Warszawie na terenie Ogrodu Saskiego.
 Widok na staw od wschodu | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Wysokość lustra |
108,9 m n.p.m. |
| Wyspy |
jedna |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
0,1993 ha |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′28″N 21°00′30″E/52,241111 21,008333
| |
Położenie i charakterystyka
edytujStaw leży po lewej stronie Wisły, w stołecznej dzielnicy Śródmieście, na obszarze MSI Śródmieście Północne, w północnej części Ogrodu Saskiego, w pobliżu ulic Niecałej i Aleksandra Fredry[4]. Położony jest na obszarze bezpośredniej zlewni Wisły[3].
Nad jego zachodnim brzegiem znajduje się zabytkowy wodozbiór będący kopią świątyni Westy z Tivoli[5]. Na stawie znajduje się wyspa, na której umieszczona jest rzeźba będąca jedną z kilku kopii „Chłopca z Łabędziem” autorstwa Theodora Erdmanna Kalidego[6][7].
Zgodnie z „Programem Ochrony Środowiska dla m.st. Warszawy na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r.” staw położony jest na wysoczyźnie, a jego powierzchnia wynosi 0,1993 ha[1]. Według numerycznego modelu terenu udostępnionego przez Geoportal lustro wody znajduje się na wysokości 108,9 m n.p.m.[4] Akwen ma możliwość spuszczania wody np. w celu czyszczenia[8].
Nad brzegiem zbiornika, w pobliżu wodozbioru, rosną cztery miłorzęby dwuklapowe (Ginkgo biloba) będące pomnikami przyrody (nr INSPIRE: PL.ZIPOP.1393.PP.1465011.3267)[9]. W pobliżu rosną także topole balsamiczne, platany, wiązy szypułkowe i dęby bezszypułkowe[5].
Historia
edytujJest to sztuczny zbiornik[5] wybudowany w latach 1852–1854[7]. Powstał przy okazji budowy wodozbioru w formie kopii świątyni Westy z Tivoli projektu Henryka Marconiego[5]. Budynek ten był częścią pierwszego systemu wodociągów w Warszawie[10]. Staw urządzono w miejscu wykopu gruntu, który posłużył do usypania wzgórza, na którym stanął wodozbiór[5].
Po napełnieniu stawu zalewane były piwnice sąsiadujących budynków[5]. W związku z tym wodę spuszczono, a w jego miejscu urządzono klomby kwiatowe[5]. W 1862 roku na środku postawiono fontannę i rzeźbę będącą kopią dzieła Theodora Erdmanna Kalidego[7][5]. W 1878 roku do sadzawki ponownie napuszczono wodę po wzmocnieniu boków ziemią oraz gliną i wybrukowaniu dna[5]. Odprowadzano do niej nadmiar wody w wypadku przepełnienia się wodozbioru[11]. Zimą sadzawka zmieniała się w lodowisko[11].
Według stanu wiedzy z 1921 roku w stawie występowały żółwie błotne, których liczebność ówcześnie malała[12]. Wśród ryb spotkać można było karpie i cierniki[12]. Oprócz tego występowały także splewki karpiowe[12].
Galeria
edytuj
|
_(cropped).jpg)
.jpg)
Przypisy
edytuj- ↑ a b Rada m.st. Warszawy: Załącznik tekstowy i tabelaryczny do Programu ochrony Środowiska dla miasta stołecznego Warszawy na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r.. bip.warszawa.pl, 21 października 2010. [dostęp 2021-03-05]. (pol.).
- ↑ Biuro Naczelnego Architekta Miasta. Miejska Pracownia Planowania Przestrzennego i Strategii Rozwoju, Opracowanie ekofizjograficzne do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy, Warszawa 2006, s. 35 [dostęp 2021-03-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
- ↑ a b Łukasz Szkudlarek, Analiza powierzchniowa zlewni. Charakterystyka i ocena funkcjonowania układu hydrograficznego, ze szczególnym uwzględnieniem systemów melioracyjnych na obszarze m.st. Warszawy wraz z zaleceniami do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy i planów miejscowych [online], 2015, s. 101 [dostęp 2021-03-05] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-22].
- ↑ a b Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2021-03-05].
- ↑ a b c d e f g h i Joanna Pietruszyńska, Parki warszawy i jej okolic. Ogród Saski pod względem dendrologicznym, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego” (4), Polskie Towarzystwo Dendrologiczne, 1981, ISSN 2300-8326.
- ↑ Janusz A. Mróz, „Chłopiec z łabędziem” z Ogrodu Różanego w Wilanowie, „Wiadomości Konserwatorskie” (23/2008), s. 131–133.
- ↑ a b c Zarząd Oczyszczania Miasta Warszawa, Ogród Saski [online] [dostęp 2021-03-07].
- ↑ Luiza Poreda, Stawy w Ogrodzie Saskim i Parku Ujazdowskim bez wody [online], 4 kwietnia 2014 [dostęp 2021-03-07].
- ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Pomnik przyrody [online] [dostęp 2021-03-07].
- ↑ Zbigniew Sujkowski, Zarząd Miejski w m. st. Warszawie, Wodociągi i kanalizacja m. st. Warszawy: 1886–1936, Włodzimierz Rabczewski (red.), Wydawnictwo Wodociągów i Kanalizacji m.st. Warszawy, 1937, s. 35–41.
- ↑ a b Elżbieta Charazińska: Ogród Saski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 98. ISBN 83-01-00061-9.
- ↑ a b c Stanisław Michał Sumiński, Szymon Tenenbaum, Przewodnik zoologiczny po okolicach Warszawy, Wydawnictwo M. Arcta w Warszawie, 1921, s. 19.