Stary Rynek w Kole
Stary Rynek w Kole – najstarszy, centralny plac miasta o wymiarach 75 i 100 metrów[1]. W jego centrum usytuowany jest ratusz z XVI wieku. Położony na terenie osiedla Stare Miasto.
 Ratusz miejski | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Koła  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kolskiego  | |
 52°11′37,1″N 18°37′57,6″E/52,193630 18,632670
| |
Rys historyczny
edytujPrawdopodobnie już od uzyskania przez Koło praw miejskich w 1362 r. główny plac znajdował się w okolicach dzisiejszego Starego Rynku. Tutaj, co najmniej od 1390 r. stał drewniany dwór - siedziba wójtów kolskich. W pierwszej połowie XVI wieku w centralnym miejscu wybudowano monumentalny gmach ratusza z wysoką gotycką wieżą. Po 1830 r. budynek przebudowano w duchu klasycystycznym[2]. 25 maja 1987 r. runęła wieża, znacznie niszcząc mury ratusza. Do 2008 r. trwała odbudowa.
Od 1824 r. – po regulacji Koła według planów Tomasza Karola Pelletiera ośrodkiem miasta stał się prostokątny plac o wymiarach 75 i 100 metrów. Z każdego narożnika wytyczona jest ulica. Główny szlak komunikacyjny przebiegał ulicami Warszawską i Kaliską (obecnie Starowarszawska i Mickiewicza). Od 1828 r., po wybudowaniu nowego mostu na głównym korycie rzeki Warty ulicami Kotlarską (obecnie Nowowarszawska) i Kaliską. Połączenie z zamkiem zapewniała prawdopodobnie ulica Grodzka[3].
Ze wschodniego narożnika Rynku prowadziły ulice Browarna i Cebrowa. W kierunku południowym - Kaliska i Farna. Z zachodniego wychodziły ulice Grodzka i Wschodnia, natomiast północnego ul. Warszawska i ul. Kotlarska. Historyk Münch zaliczył Koło do miast o tak zwanym turbinowym układzie ulic w stosunku do centralnego rynku[4].
Na przełomie XIX i XX wieku wybudowano kamienice otaczające Stary Rynek. Dwie z nich są wpisane do rejestru zabytków. Są to trzykondygnacyjne budynki o adresach: Stary Rynek 26 oraz Grodzka 2.
Do 1939 r. rynek nosił nazwę plac Józefa Piłsudskiego[5]. W okresie okupacji niemieckiej zmieniono na Adolf-Hitler-Platz (w wolnym tłumaczeniu plac Adolfa Hitlera)[6]. W latach 50. XX wieku polskie władze przemianowały go na plac PZPR[7]. W 1989 r. przywrócono historyczną nazwę.
Przypisy
edytuj- ↑ J. Burszta. Sześćset lat miasta Koła. Poznań 1963, s. 23
- ↑ J. Burszta. Sześćset lat miasta Koła. Poznań 1963, s. 27
- ↑ Plan regulacyjny Koła z 1824 r.
- ↑ H. Münch. Geneza rozplanowania miast wielkopolskich XIII i XIV wieku. Kraków 1946, s. 160
- ↑ M. Kozajda. Dawne Koło. Koło 2002, s. 38
- ↑ K. Kasperkiewicz. Miejsca i obiekty walki i pamięci z lat wojny i okupacji 1939–1945 w Kole i powiecie kolskim. Koło 2004, s. 105
- ↑ J.St. Mujta. Miasto Koło w 625-leciu nadania praw miejskich. Poznań 1987, s.2 0-21