Stanislava Staša Zajović
Stanislava Staša Zajović (ur. 25 stycznia 1953 w Nikšiciu) – działaczka na rzecz pokoju i praw człowieka, feministka.
.jpg) Stanislava Staša Zajović, 1999 rok | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
działaczka na rzecz pokoju |
Życiorys
edytujUrodziła się 25 stycznia 1953 roku[1] w jugosłowiańskim[2] mieście Nikšić, współcześnie znajdującym się na terenie Czarnogóry[1]. W 1977 roku[3] została absolwentką romanistyki Uniwersytetu w Belgradzie[2]. Od studiów działała na rzecz praw człowieka, w latach 80. intensywnie angażowała się pierwsze inicjatywy feministyczne na terenie Jugosławii[2]. W 1984 roku Zajović po raz pierwszy trafiła do aresztu[1]. Od lat 90. była ważnym głosem antywojennym w Serbii[2]. W 1991 roku współzałożyła i zaczęła koordynować grupę Kobiety w Czerni[1] w Belgradzie, inspirując się organizacją powstałą w Izraelu i Palestynie[2]. Wraz z grupą organizowała lub angażowała się w działalność antywojenną, pokojowe marsze, performance oraz inne formy aktywizmu skierowanego przeciw wojnie, militaryzmowi i fundamentalizmowi[2]. Organizowała także cotygodniowe pokojowe czuwania w Belgradzie, Serbii i Czarnogórze, w których milczące kobiety w czerni potępiały swoją postawą wojnę i zbrodnie popełnione w imieniu Serbów[2]. Jednym z głównych celów aktywizmu Zajović było doprowadzenie do ukarania zbrodni wojennych i pociągnięcia rządu Serbii do odpowiedzialności[2]. Ze względu na swą działalność, Zajović wraz z Kobietami w Czerni musiały stawić czoła wielokrotnym atakom ze strony chuliganów i skrajnych nacjonalistów[2].
Autorka licznych artykułów opublikowanych w kraju i za granicą[2][3] poruszających takie tematy, jak kobiety i wojna, prawa reprodukcyjne, nacjonalizm i antymilitaryzm[2]. Napisała także dwie książki[3]. Zorganizowała liczne działania edukacyjne dotyczące praw kobiet i międzyetnicznej solidarności, zakładała również grupy sieciujące dla kobiet[2]. W 1997 roku założyła międzynarodową organizację sieciującą Women in Peace[1]. Wspierała ideę obywatelskiego nieposłuszeństwa, uważając ją za kluczowy element praw człowieka i twierdząc, iż sprawiedliwość jest „zbyt ważna, by ją pozostawić politykom”[2].
W 2017 roku była zaangażowana w podpisanie deklaracji o wspólnym języku Serbii, Czarnogóry, Chorwacji i Bośni i Hercegowiny, dokumentu, w powstanie którego zaangażowanych było około dwustu językoznawców i pisarzy z czterech państw byłej Jugosławii. Deklaracja przedstawiona została w Sarajewie 30 marca 2017 i w ciągu 20 godzin podpisało ją ponad 2000 osób. Celem deklaracji było między innymi zwrócenie uwagi na sztuczne, wynikające z nacjonalizmów podziały i uwydatniane na siłę różnice, nadmierny i nieautentyczny puryzm. Podkreślano, że istnienie jednego, wspólnego języka nie zmienia faktu, że państwa i narody są cztery i nie ma nic wspólnego z przynależnością etniczną i poczuciem tożsamości narodowej[4].
Otrzymała nagrodę Millennium Peace Prize for Women przyznawaną przez ONZ, została także nominowana do nagrody Nobla[2][3]. Jest członkinią organizacji European Women's Lobby[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Stasa Zajović [online], Women In Peace [dostęp 2021-04-04] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Olivera Simic, Zajović, Stanislava Staša, [w:] Encyclopedia of Women in Today's World, Mary Zeiss Stange, Carol K. Oyster, Jane E. Sloan (red.), SAGE Publications, 2011, ISBN 978-1-4129-7685-5 (ang.).
- ↑ a b c d e STASA ZAJOVIĆ [online], Regional Women’s Lobby in South East Europe [dostęp 2021-04-04] (ang.).
- ↑ Sygnatariusze deklaracji o wspólnym języku. [dostęp 2024-11-12]. (serb.-chorw.).