Stanisław Słoński
Stanisław Słoński (ur. 9 października 1879 w Michałowicach, zm. 8 marca 1959 w Warszawie) – polski językoznawca, slawista.
| Data i miejsce urodzenia |
9 października 1879 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
8 marca 1959 |
| profesor Uniwersytetu Warszawskiego | |
| Specjalność: językoznawstwo, slawistyka | |
| Alma Mater | |
| Profesura |
1924 |
| Polska Akademia Umiejętności | |
| Status |
członek PAU |
| profesor | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujUrodził się w wielodzietnej rodzinie Franciszka (zm. 1907) i Marii z Fagońskich (zm. 1910)[1][2]. W 1898 roku ukończył V Gimnazjum w Warszawie, a następnie studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim. Powrócił jednak do Warszawy i studiował prawo na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, który ukończył w 1903 roku. Później zaczął studia na uniwersytetach niemieckich w Heidelbergu, a przede wszystkim w Lipsku (1904–1907). Po powrocie do Warszawy przez osiem lat (1907–1915) był nauczycielem języka polskiego w pięciu gimnazjach warszawskich, w tym w Gimnazjum Mariana Rychłowskiego[3]. Został wiceprezesem Polskiego Związku Nauczycielskiego[1].
W latach 1907–1918 wykładowca języka polskiego na Wydziale Humanistycznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie[4]. Po powstaniu Uniwersytetu Warszawskiego w 1915 roku był organizatorem i pierwszym kierownikiem „Seminarium Słowiańskiego” na Wydziale Humanistycznym na tej uczelni. Ze względu na swoje osobiste zainteresowania nadał mu zachodnio- i południowosłowiański profil lingwistyczny. W 1920 ochotniczo służył w Wojsku Polskim[1]. W 1924 został profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. W 1935 wykładał na uniwersytecie w Sofii[1]. W 1936 przy Uniwersytecie Warszawskim był współzałożycielem Towarzystwa Przyjaciół Narodu Serbsko-Łużyckiego, którego został prezesem.
W 1908 został członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, a w 1934 Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 1927–1939 był współredaktorem rocznika „Prace Filologiczne”, najstarszego polskiego czasopisma językoznawczego.
Po wojnie zaangażowany w prace Komitetu Słowiańskiego w Polsce.
Od 1903 był mężem Łucji z Jaczynowskich (1879–1968)[2][5]. Jego siostrzeńcem był Tadeusz Fritz.
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 101-6-17,18)[5].
Wybrane prace naukowe i publikacje
edytuj- Psałterz puławski (1916)
- Przyimki w polskim sandhi (1921)
- Tak zwane perfectum w językach słowiańskich (1923)
- Wybór tekstów starosłowiańskich (1926)
- O rzekomym wpływie łacińskiej Vulgaty na starosłowiański przekład ewangelii (1927)
- Historia języka polskiego w zarysie (1934)
- Index verborum do Euchologium Sinaiticum (1934)
- Słownik polskich błędów językowych (Warszawa, 1947)
- O języku Jana Kochanowskiego (1949)
- Gramatyka języka starosłowiańskiego (1950)
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Sztandaru Pracy II klasy (1957)[6]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (28 września 1954)[7]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[8]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 677. [dostęp 2024-03-16].
- ↑ a b Stanisław Słoński M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-03-16].
- ↑ Jan Świątecki, Szkoła Mariana Rychłowskiego 1905–1919, [w:] „Stolica: Warszawski Tygodnik Ilustrowany”, R. 39, 1984 nr 39 (23 IX 1984), s. 11.
- ↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych 1906–1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, s.130 (wersja elektroniczna w Podkarpackiej Bibliotece Cyfrowej).
- ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: KATARZYNA JACZYNOWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-04-14].
- ↑ Wysokie odznaczenia dla profesorów uniwersytetów [w:] „Trybuna Śląska”, nr 233, 1 października 1957, s. 1.
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1588 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.