Stanisław Michał Starowieyski

Stanisław Michał Starowieyski herbu Biberstein (ur. 6 września 1815 w Różnicy, zm. 18 marca 1895 w Bratkówce) – ziemianin, członek Rady Państwa, poseł na Sejm Krajowy Galicji.

Stanisław Michał Starowieyski

Data i miejsce urodzenia	6 września 1815 Różnica
Data i miejsce śmierci	18 marca 1895 Bratkówka
Poseł na Sejm Krajowy Galicji
Okres	od 1863 1883 do 1872 1889
Poseł do Rady Państwa
Okres	od 31 maja 1860 do 27 września 1860

Życiorys

Był synem Franciszka Michała członka Stanów Galicyjskich, i Elżbiety z Badenich córki sekretarza królewskiego Stanisława Badeniego. Uczył się w latach 1826–1829 w gimnazjum w Nowym Sączu następnie studiował filozofię i prawo na Uniwersytecie Lwowskim. Zaprzyjaźnił się wtedy z Agenorem Gołuchowskim, z którym w 1838 odbył wspólną podróż po Europie Środkowej. W 1844 był komisarzem cyrkułowym i członkiem Sejmu Stanowego Galicyjskiego ze stanu rycerskiego. W 1847 przeniósł się do Wiednia, gdzie został urzędnikiem w ministerstwie spraw wewnętrznych. W 1849 przeniesiony został na stałe do Lwowa, na stanowisko sekretarza gubernialnego.

W 1852 opuścił urząd i osiadł w Bratkówce, która wraz z majątkiem w Odrzykoniu stanowiła dziedziczną własność jego żony Zofii Jabłonowskiej, córki Leona Jabłonowskiego. Z tego małżeństwa miał dwóch synów: Franciszka i Stanisława Jana oraz córki: Elżbietę Marię (1853–1886), zakonnicę Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia, Stefanię (1858–1895) felicjankę, oraz Zofię. Zajął się majątkiem, a od 1853 także działalnością w Towarzystwie Rolniczym Krakowskim. Latem 1860 za sprawą Gołuchowskiego, powołany został do Rady Państwa w Wiedniu (31 maja – 27 września 1860) kilkakrotnie zabierał głos, m.in. w sprawie używania języka polskiego w urzędach i sądownictwie, zmniejszenia podatku od piwa, złego administrowania przez rząd funduszami na edukację. W 1863 uzyskał mandat do Sejmu Krajowego w wyborach uzupełniających w kurii wielkiej własności obwodu tarnowskiego. Przeciwny powstaniu styczniowemu, wsparł je jednak wpłacając na pożyczkę narodową kilka tysięcy złotych. W Sejmie był jednym z inicjatorów adresu do cesarza dziękującego za amnestię dla skazanych za działalność związaną z powstaniem. Wybrany na posła po raz kolejny w 1870, tym razem z obwodu krakowskiego, nie dotrwał do końca kadencji i już w 1872 złożył mandat. W wyborach 1883 uzyskał mandat z kurii IV w okręgu Dukla, Krosno i Żmigród; był posłem do końca kadencji w 1889. W Sejmie nie związał się z żadnym stronnictwem, reprezentował jednak poglądy konserwatywne. Pracował głównie w komisjach podatkowej, drogowej i gorzelnianej; zajmował się sprawami podatkowymi, a przede wszystkim administracyjnymi. W liście z 27 września 1880 Florian Ziemiałkowski zaproponował mu przyjęcie laski marszałkowskiej, jednak Starowieyski odmówił.

W latach 1861–1892 Starowieyski był kuratorem ekonomicznym Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. W latach 1863–95 wchodził w skład Rady Nadzorczej Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie od 1883 do 1887 pełniąc funkcję prezesa. Od 1867 był członkiem Rady Powiatowej w Krośnie, sprawując w latach 1867–1888 funkcję jej prezesa. W latach 1870–1875 był prezesem Wydziału Okręgowego Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Krośnie. W 1874 został też prezesem założonego wtedy w Krośnie Towarzystwa Zaliczkowego. Dn. 17 VII 1877 za zasługi dla Krosna i powiatu otrzymał tytuł honorowego obywatela Krosna. W latach 1870–1873 był członkiem Krakowskiej Kasy Oszczędności. W 1887 cesarz Franciszek Józef I mianował go dożywotnim członkiem Izby Panów w Radzie Państwa w Wiedniu, 17 stycznia 1891 otrzymał od papieża Leona XIII godność tajnego podkomorzego. Pochowany został 21 marca 1895 w Odrzykoniu.

Bibliografia

• Jadwiga Hoff, Elżbieta Orman-Michta: Stanisław Michał Starowieyski (1815-1895). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XLII. 2003-2004, s. 352.