Wikipedia

Stanisław Jerzy Kalinowski

Ten artykuł dotyczy prawnika Stanisława Kalinowskiego. Zobacz też: inne postaci noszące imię i nazwisko „Stanisław Kalinowski”.

Stanisław Jerzy Kalinowski (ur. 14 kwietnia 1888 we Lwowie, zm. 10 lipca 1954 w Lublinie) – społecznik, adwokat, sędzia Sądu Okręgowego, dziekan Rady Adwokackiej w Lublinie i członek Naczelnej Rady Adwokackiej, radny miasta Lublin, prezydent elekt miasta Lublin[1].

Stanisław Jerzy Kalinowski
Data i miejsce urodzenia

14 kwietnia 1888
Lwów

Data i miejsce śmierci

10 lipca 1954
Lublin

Przyczyna śmierci

choroba

Miejsce spoczynku

Cmentarze przy ul. Lipowej w Lublinie

Zawód, zajęcie

adwokat, sędzia Sądu Okręgowego w Lublinie, prezydent miasta Lublin

Dzieciństwo

edytuj

Urodził się 14 kwietnia 1888 r. we Lwowie jako pierwsze dziecko Stanisławy z Montemerlich (zm. 1904 r.) i Franciszka Kalinowskiego (1851-1921)[a] Ojciec był urzędnikiem asekuracyjnym w Krakowie i od 1887r. we Lwowie, gdzie później pracował na stanowisku kontraktowego kancelisty Archiwum Miejskiego. Prowadził też biuro heraldyczne, odziedziczone po swym teściu z pierwszego małżeństwa[b][2]. Miał pięcioro rodzeństwa, czworo przyrodnich z pierwszego małżeństwa ojca, i rodzoną młodszą siostrę Lonię[3]. Stanisław maturę zdał w C. K. V Gimnazjum we Lwowie w 1906. Jedyną w życiu podróż zagraniczną odbył wraz z klasa przedmaturalną do Rzymu podczas Świąt Wielkanocy w 1905r., a następnie zwiedził Florencję, Bolonię i Wenecję[4].

Studia

edytuj

Po maturze rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie im. Uniwersytecie we Lwowie. Absolutorium otrzymał 29 września 1910 r. a egzamin kończący studia, równoznaczny z magisterskim zdał 24 października 1910 r. 26 września 1911 r. został mianowany aplikantem sędziowskim i po odbytych praktykach w sądach lwowskich I i II instancji złożył końcowy egzamin sędziowski 23 października 1913 r.[5]

Początki pracy zawodowej i I wojna światowa

edytuj

6 stycznia 1914 otrzymał nominację na sędziego powiatowego w filii Sądu Stanisławowskiego w Buczaczu[6]. 31 sierpnia 1914, tuż po wybuchu I wojny światowej, zapisał się we Lwowie do Miejskiej Straży Obywatelskiej[c][7]. 1 października 1915 został służbowo oddelegowany do Lublina, nowo utworzonej stolicy guberni austriackiej[8].

Od 3 września 1917 urzędował jako sędzia śledczy, a od 7 stycznia 1918 jako sędzia w pełnym zakresie Królewskiego-Polskiego Sądu Okręgowego w Lublinie[9].

II RP

edytuj

W Polsce niepodległej kontynuował pracę jako sędzia i dorabiał jako nauczyciel historii w prywatnym żeńskim gimnazjum filologicznym Heleny Czarnieckiej. 9 lutego 1920r. został delegowany przez Ministra Sprawiedliwości na Prezesa Komisji Szacunkowej w Lublinie[10]. Po przyłączeniu Górnego Śląska do Polski w 1921r., by uniknąć przymusowego przeniesienia na Śląsk, wycofał się z sądownictwa 7 października, a 3 listopada 1921r. został wpisany na listę adwokatów[11]. Od tej pory prowadził własną kancelarię, podejmował funkcje społeczne i angażował się w życie kulturalne w Lublinie (zobacz Funkcje społeczne).

II wojna światowa

edytuj

Aresztowany 9 listopada 1939r. wraz z innymi wybranymi przez Niemców mieszkańcami został osadzony na Zamku w Lublinie[12]. Wypuszczony w lutym 1940r. został 7 grudnia 1940r. ustanowiony zarządcą wznowionej przez Niemców Adwokackiej Izby Lubelskiej[d][13]. Równocześnie objął obowiązki konspiracyjne dziekana Tajnej Rady Adwokackiej i zorganizował pomoc finansową dla rodzin adwokatów uwięzionych i pomordowanych przez Niemców[e].

PR

edytuj

Od 1945r. prowadził wykłady w Katedrze Postępowania Cywilnego KUL i zaangażował się w działalność Komitetu Odbudowy Katedry Lubelskiej. 18 listopada 1946 r. został jego prezesem[14]. Kontynuował pracę zawodową i był dziekanem Okręgowej Rady Adwokackiej do odwołania przez władzę komunistyczną 13 marca 1948r. Władze PRL pozbawiły go praw obywatelskich i prawa do wykonywania zawodu, zwolniły z Rady Adwokackiej, wyrzuciły z mieszkania i pozbawiły prawa do mieszkania w Lublinie[15].

Poglądy polityczne

edytuj

Był apolityczny, ale miał cywilną odwagę znaleźć się wśród inicjatorów i sygnatariuszy protestu przeciw "Berezie"[16].

Życie prywatne

edytuj

Ożenił się z Marią Zawirską[f] 4 września 1915 r.[g] Mieli trzech synów: Jerzy (Georg, Georges) (1916 w Lublinie - 12/10 2000 w Dijon) - deontyk (logik prawa) na KULu i od 1957 r. we Francji i Hiszpanii, Lech (1920 - 2004) - mediewista, historyk sztuki i Witold (1923-1988) - ekonomista, pracownik Ministerstwa Gospodarki Morskiej (lub Rybołówstwa), przez wiele lat przedstawiciel handlowy Polski w Dakarze.

Funkcje społeczne

edytuj
  • od 1919 - Członek Towarzystwa Prawniczego w Lublinie.
  • 1919 - 1939 - Członek zarządu, w 1939r. p/o prezesa Towarzystwa "Muzeum Lubelskie".
  • 9 lutego 1920 - Prezes Komisji Szacunkowej wyceniającej straty wojenne w Lublinie[10].
  • od 1921 - członek Związku Adwokatów Polskich[1].
  • 1921-1924 - Przewodniczący Urzędu Rozejmowego ds. najmu w Lublinie[11].
  • od 1926 - wybrany do władz okręgowych Rady Adwokackiej[1].
  • 16 czerwca 1929 - Radny Miasta Lublin.
  • 11 września 1929 - otrzymał najwięcej głosów w wyborach na prezydenta miasta Lublin, ale nie mając poparcia piłsudczyków (BBWR) nie mógł objąć urzędu[1].
  • od 1931 - wybrany do władz Naczelnej Rady Adwokackiej.
  • 1936/7 i 1938/9 - Dziekan Lubelskiej Izby Adwokackiej.
  • 1944 - współzałożyciel i pierwszy prezes (do 1948r.) Centralnego Komitetu Opieki Społecznej.
  • 1945 - wiceprzewodniczący chrześcijańsko-społecznego Stronnictwa Pracy Karola Popiela.
  • 1945-49 - Prezes Instytutu Lubelskiego w skład którego wchodziły: Towarzystwo "Muzeum Lubelskie", "Biblioteka im. H. Łopacińskiego" i "Lubelskie Towarzystwo Nauk".
  • od 25 listopada 1944 - wybrany do Rady Naczelnej Towarzystwa Przyjaciół KUL[17].
  • do 1950 - Prezes diecezjalnego Caritasu w Lublinie.
  • 1946 - Prezes Komitetu Odbudowy Katedry Lubelskiej.

Zasługi

edytuj
  • Lata 30, II Wojna i po wojnie -społecznie doradzał PCK w Lublinie.
  • 1939 - uratował przed okupantem kolekcję złotych monet i był bezpośrednio odpowiedzialny za ukrycie "Bitwy pod Grunwaldem" i "Kazania Skargi" J. Matejki[18].
  • 1939-45 - wielokrotnie, podczas okupacji, wstawiał się u Niemców w sprawach bliźnich, co w pisemnych zeznaniach dokumentują świadkowie[19].
  • 1940-45 - po wyjściu z aresztu na Zamku w lutym 1940r., zaopiekował się wdowami kolegów prawników, którzy zostali straceni.

Twórczość

edytuj
  • Genealogia rodziny Kalinowskich.

Odznaczenia

edytuj
  • 1938 - Oznaka Honorowa Polskiego Czerwonego Krzyża.
  • 1945 - Podziękowanie Rady Głównej Opiekuńczej[20].
  • 29/6 1949 - Szambelan Papieski (mianowany przez Papieża Piusa XII).

Bibliografia

edytuj
  • Rafał Kalinowski, Ścierajcie Próżności Moje, Życie i los Stanisława Kalinowskiego, lublinianina ze Lwowa, s. 304, Kraków 2014 r.

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie - pole 53. Grób się nie zachował.
  2. ↑ przy ul. Brajerowskiej 3 we Lwowie
  3. ↑ Wcześniej, w sierpniu otrzymał wezwanie do wojskowej komisji lekarskiej, która uznała, że jest niezdolny do służby. Miał słabe płuca z chyba genetycznych przyczyn.
  4. ↑ Dzięki doskonałej znajomości języka niemieckiego.
  5. ↑ W 1941 r. władze okupacyjne zażądały od dziekana Kalinowskiego by sporządził listę adwokatów przeznaczonych do wysiedlenia z Lublina. Dziekan wpisał tylko swoje nazwisko na listę, dając do zrozumienia, że nie uznaje dyskryminacji. Szef niemieckiego wydziału sprawiedliwości dr. Zieppel, prawnik i humanista, doceniający odwagę cywilną Kalinowskiego, nie wysłał go do obozu koncentracyjnego.
  6. ↑ Właściwe Gieysztor-Buchowiecka. Jej ojciec Jan Gieysztor Buchowiecki z Litwy, (zm. 1912) pochowany na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie (jako Zawirski), brał udział w Powstaniu Styczniowym. Po jego upadku uciekając przed Syberią dostał się do Galicji, i tam przejął papiery po zmarłym młodo naturalną śmiercią Józefie Zawirskim. Maria urodziła się w Berezowicy Małej. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. nie wrócono do prawdziwego nazwiska, gdyż brat Marii, profesor filozofii, Zygmunt Zawirski, był znany w świecie filozofów jako Zawirski, i uprosił członków rodziny, by nie wracać do dawnego nazwiska - źródło: Rafał Kalinowski, Kraków.
  7. ↑ Ślub odbył się w kościele św. Marii Magdaleny we Lwowie.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d Bibl. poz. 1, s. 113.
  2. ↑ Bibl. poz. 1, s. 34.
  3. ↑ Bibl. poz. 1, s. 34.
  4. ↑ Bibl. poz. 1, s. 42-43.
  5. ↑ Bibl. poz. 1, s. 56 i 68.
  6. ↑ Bibl. poz. 1, s. 69.
  7. ↑ Bibl. poz. 1, s. 44.
  8. ↑ Bibl. poz. 1, s. 76.
  9. ↑ Bibl. poz. 1, s. 86-87.
  10. ↑ a b Bibl. poz. 1, s. 100.
  11. ↑ a b Bibl. poz. 1, s. 112.
  12. ↑ Bibl. poz. 1, s. 155.
  13. ↑ Bibl. poz. 1, s. 157.
  14. ↑ Bibl. poz. 1, s. 244-247.
  15. ↑ Bibl. poz. 1, s. 264-268.
  16. ↑ Bilbl. poz. 1, s. 114.
  17. ↑ Bibl. poz. 1, s. 245.
  18. ↑ Bibl. poz. 1, s. 135-140.
  19. ↑ Bibl. poz. 1, s. 154.
  20. ↑ Bibl. poz. 1, s. 231.
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Stanisław_Jerzy_Kalinowski&oldid=71778035”