Wikipedia

Stanisław Hiszpański (artysta)

polski malarz i grafik

Stanisław Hiszpański (ur. 29 stycznia 1904 w Warszawie, zm. 1975) – polski malarz, grafik, rysownik i ilustrator wielkich dzieł literatury, powieści, baśni i bajek, modlitewników, znawca korzeni kultury śródziemnomorskiej i polskiej, uczestnik misji archeologicznych[1]. Z wykształcenia architekt[2][3]. Erudyta, poliglota, znawca i zbieracz ceramiki i pieśni góralskich z lat 20. i 30. Autor książek z zakresu aeronautyki z własnymi ilustracjami[4][5]. Członek Związku Polskich Artystów Plastyków[6][7].

Stanisław Hiszpański
Ilustracja
podporucznik pilot podporucznik pilot
Data i miejsce urodzenia

29 stycznia 1904
Warszawa

Data śmierci

1975

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie
Lotnictwo Wojska Polskiego

Jednostki

1 pułk lotniczy

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Grób malarza i grafika Stanisława Hiszpańskiego na Starych Powązkach w Warszawie

Członek Klubu Wysokogórskiego i taternik. Harcmistrz. Instruktor kajakarstwa[8][9][10]. Oficer rezerwy Wojska Polskiego. Był w grupie pierwszych 6 pilotów – absolwentów Szkoły Orląt w Dęblinie, w roku 1929, z wyróżnieniem. Współzałożyciel Aeroklubu Akademickiego, członek zarządu Aeroklubu Warszawskiego i Klubu Seniorów Lotnictwa, jako major – pilot rezerwy[11].

Życie prywatne

edytuj

Urodził się 29 stycznia 1904 w Warszawie, w rodzinie właścicieli firmy szewskiej o światowej renomie, istniejącej od 1838 roku. Był jej sukcesorem. Firma uległa zniszczeniu w czasie Powstania Warszawskiego i nie odrodziła się[12][13]. Jego rodzicami byli Stanisław Feliks Hiszpański i Zofia Janina Kraków. Miał starszego brata Zdzisława oraz młodszą siostrę Marię, też artystkę. Był dwukrotnie żonaty. Pierwszą żoną była Natalia z domu Eychorn, architekt, harcmistrzyni i pedagog, zastępca szefa łączności Oddziału II Komendy Głównej AK, zamordowana w Auschwitz w lutym 1944. W roku 1945 wstąpił w związek małżeński z Wandą Sas–Jaworską (1916–2014), redaktor[14][15][16][17]. Miał jedną córkę, Bogumiłę (Bognę), autorkę książek i artykułów z dziedziny edukacji, malarkę[18][19][20]. Bliscy wspominali go jako kochającego męża i ojca, przyjaciela i kompana[21][22][23].

Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 139-1-28/29)[24].

Kariera zawodowa

edytuj

Twórczość i aktywność w latach 1920–1930

edytuj

Jako uczeń był ilustratorem kroniki liceum im. Mikołaja Reja; tam, w 1924, miał pierwszą indywidualną wystawę[25], składającą się z około setki karykatur portretowych i sytuacyjnych rysowanych na lekcjach. W latach 1921–1922 stworzył opracowanie graficzne miesięcznika „Polska inwalidom”. Jako rysownik w latach 1919–1939 współpracował z wydawnictwami Gebethner i Wolff oraz Trzaska, Evert i Michalski[26][27]. Oprócz kilku obrazów w domach prywatnych, cały dorobek przedwojenny zaginął. W posiadaniu córki są 2 akwarele: Sień staromiejska oraz nawiązujący do folkloru Janosik, Janosik kaś podział pałasik?[28][29]. Po studiach na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej współpracował jako architekt przy realizacji m.in. schronisk nad jeziorami Świteź i Wigry, w Jastarni, gmachu II Gimnazjum Miejskiego przy ul. Rozbrat 26 w Warszawie, Auditorium Maximum Uniwersytetu Warszawskiego, osiedla dla ubogich przy ul. Podskarbińskiej w Warszawie, w Komitecie Budowy Domu Harcerstwa Polskiego i zespole projektowym Dworca Głównego w Warszawie. Projektował również prywatne wille[30][22]. W 1929 roku uzyskał licencję pilota sportowego w Aeroklubie Warszawskim[28]. W 1936 roku wszedł w skład władz tego Aeroklubu[31].

Twórczość i aktywność w latach 40.

edytuj

Współzałożyciel i w latach 1941–1943 kierownik plastyczny eksperymentalnego (widownię stanowili oficerowie–jeńcy) teatru kukiełek. Stworzył około stu postaci scenicznych i 30 dekoracji scenicznych – w warunkach głodu, zakazu posiadania narzędzi, braku materiałów. W organizowanych w 1944 przez międzynarodową organizację YMCA konkursach: karykatury portretowej: II nagroda, karykatury sytuacyjno–obozowej: ex equo I i II nagroda, w konkursie na ilustracje książkowe: I nagroda za „Na skalnym Podhalu” Tetmajera oraz II za „Nasza Pani radosna” Zambrzyckiego; 34 prace zostały zakupione przez YMCA.

Po wyzwoleniu

edytuj

Pracował w Wojskowym Instytucie Naukowo–Wydawniczym jako szef samodzielnej sekcji regulaminowo – wydawniczej. Wówczas rozgrywała się ryzykowna walka z radzieckimi zwierzchnikami o poszanowanie polskich tradycji i słownictwa lotniczego w Dowództwie Wojsk Lotniczych w Warszawie. Awansował do stopnia majora. Wydał Krótki słownik terminów lotniczych (1947) oraz popularyzujące wiedzę aeronautyczną Lotnictwo bez cudów z własnymi ilustracjami (1949)[32][33][34][35][36]. 1945 roku przyjęty do Związku Polskich Artystów Plastyków. W 1950 roku z powodów politycznych został zdegradowany, w 1968 zrehabilitowany jako „członek rzeczywisty”[37][36]. Prócz ilustracji do książek o tematyce militarnej, w tym własnych publikacji, z tych lat zachowały się rysunki tuszem oraz cykl ilustracji malowanych akwarelą do Don Kichota Cervantesa; ilustracje i okładki wydawnictw Książka i Wiedza i Nasza Księgarnia oraz Wiedza, a także rysunki w tygodniku „Kino”[38][39]. Cykl 14 rysunków ukazujących Starówkę warszawską sprzed odbudowy znajduje się w Muzeum Warszawy[40].

Twórczość i aktywność w latach 50.

edytuj

Okładki i ilustracje dla Wydawnictwa Czytelnik, MON, Sport i Turystyka, Ars Christiana, Pallotinum, Wydawnictwo Św. Wojciecha, Znak. Ilustracje anegdot historycznych „Bigos staropolski”, okładki tygodnika „Za i przeciw”. Na zamówienie ks. kardynała Wyszyńskiego ilustracje Drogi Krzyżowej oraz Matka Boska Karmiąca[41].

Letnie plenery w Kazimierzu Dolnym – powstało ponad 100 rysunków piękna architektury (obecnie historycznych), które są własnością Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu[42][43][44]. Początek, trwającej 10 lat współpracy z Instytutem Historii Kultury Materialnej PAN to udział w misjach archeologicznych, realizacja dokumentacji i rekonstrukcji obiektów m.in. w Wiślicy, Kaliszu i Płocku[45][46].

Twórczość i aktywność w latach 60.

edytuj

Obrazy religijne – malowane akwarelą, barwnymi tuszami, z czarnym konturem, o zróżnicowanej stylistyce, także groteskowe przedstawienia tematów poważnych – Zwiastowania, Ukrzyżowania, „kontrowersyjnych” postaci świętych. Charakterystyczne odniesienia wydarzeń biblijnych do życia w wielkiej metropolii XX wieku[47][48]. Powstaje cykl 24 ilustracji do Odysei Homera. Kreska konturu i żywe barwy akwareli nawiązują do sztuki minojskiej i kreteńskiej. Cały cykl zakupiła Biblioteka Narodowa w roku 2009. Symulakry obrazów „Odysei” można zobaczyć w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie[49][50][51][52]. W 1961–1972 obrazy (19) do Mitów Sumeryjskich w stylu sztuki Mezopotamii sprzed 4 tysięcy lat[53][54][55][56]. W 1964 roku pracuje w Ośrodku Informacji Technicznej i Ekonomicznej Budownictwa jako tłumacz wydawnictw fachowych z francuskiego, niemieckiego, angielskiego i rosyjskiego[57][54]. Tworzy 96 limeryków żartobliwie karykaturujących rzeczywistość[58]. W 1969 r. otrzymał odznakę Zasłużonego Działacza Lotnictwa Sportowego[59].

Twórczość i aktywność w latach 70.

edytuj

W latach 1972–1974 powstało 15 obrazów ilustrujących akwarelą i tuszem Eneidę Wergiliusza, z nawiązaniami do tragicznych dziejów Rzymu w latach 40. XX wieku i widma totalitaryzmu[60][61][62]. W latach 1970–1973 tworzy 8 obrazów do Legendy Krakowskiej vel Wandzia i Szkopy oraz panteon 14 Bogów Słowiańskich (oba cykle zakupione przez Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie)[63][62][64]. W latach 70. ilustruje także średniowieczny romans O Walgierzu Udałym, Heligundzie królewnie i Wisławie zdradźcy, nawiązując do konwencji iluminacji z epoki; prace nabyło Muzeum Zamkowe w Sandomierzu[65][62]. W uznaniu zasług pięćdziesięciolecia pracy artystycznej w 1973 otrzymał Nagrodę Jubileuszową Ministra Kultury i Sztuki[66]. Zmarł w 1975 roku.

W roku 2000 nazwano jedną z ulic w Warszawie imieniem Rodziny Hiszpańskich w uznaniu zasług 5 członków rodu, wśród nich Stanisława Hiszpańskiego – artysty malarza. Trzech Stanisławów Hiszpańskich widnieje na Tablicach Zasłużonych na Powązkach, także „Stanisław Hiszpański 1904–1975” na tablicy Zasłużeni Plastycy[67][68]. „Hiszpański należał do rzadkiego w XX stuleciu gatunku ludzi dorównujących miarą swych wszechstronnych uzdolnień humanistom doby renesansu. W dziejach Polski, w historii polskiej kultury i nauki zapisał swe imię...” (cyt za Irena Kossowska „Malarz, rysownik i ilustrator” w: Stanisław Hiszpański – malarz osobliwy).

Został Laureatem Jubileuszowej Nagrody Ministra Kultury[69][70].

Kariera wojskowa

edytuj

Był żołnierzem trzech wojen. W roku 1918 w Legionach, relegowany ze względu na zbyt młody wiek; udział w rozbrajaniu Niemców na ulicach Warszawy. W roku 1920 żołnierz 201 kompanii piechoty na froncie walk o Wilno, z Budionnym i w obronie Warszawy. W 1921 udział w plebiscycie śląskim i rozbrajaniu bojówek niemieckich. W sierpniu 1939 zmobilizowany do 1 pułku lotniczego. W drodze do Brodów k. Lwowa, gdzie były samoloty, walczył jako dowódca plutonu piechoty[35][71]. Dostał się do Oflagu IIC w Woldenbergu[72][73][74]. W Wojsku Polskim został mianowany na stopień podporucznika rezerwy w korpusie oficerów aeronautyki ze starszeństwem z 1 stycznia 1932[75]. W 1934 był oficerem rezerwowym 1 pułku lotniczego[76]. Do końca życia był majorem pilotem rezerwy.

Główne zachowane prace artystyczne

edytuj

Według spisu dokonanego przed wystawą retrospektywną w „Zachęcie” w 1979 roku jest ich 636[77], w tym (do roku 2019) 164 prace zostały zakupione przez polskie instytucje kulturalne: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Bibliotekę Narodową, Muzeum Narodowe, Muzeum Historyczne Warszawy, Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, Muzeum Okręgowe w Sandomierzu i inne. Miasta Polski – Warszawa, Kazimierz Dolny, Gdańsk, Gniezno, Jarosław, Płock, Mirsk – rysunki ołówkiem lub tuszem (1946–1967), 121 rysunków, w Muzeum Warszawy, Muzeum Nadwiślańskim w Kazimierzu, Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, kolekcjach prywatnych.

  • Zaczarowany Kazimierz – akwarela, tusz, złoto (1964–1974), 7 obrazów w Muzeum Nadwiślańskim, 2 w kolekcjach prywatnych
  • Odyseja – akwarela, tusz, werniks (1963–1969), 24 obrazy w Bibliotece Narodowej, 1 w kolekcji prywatnej
  • Legendy Sumeryjskie – akwarela, tusz, werniks (1961–1972), 28 obrazów z wariantami, 27 rysunków tuszem, 14 przerywników, w kolekcji córki
  • Eneida – akwarela, tusz, werniks (1972–1974), 27 obrazów z wariantami, w kolekcji córki oraz innej prywatnej
  • O Walgierzu Udałym, Heligundzie królewnie i Wisławie zdradźcy”– barwne tusze, akwarela, werniks (1974), 32 obrazy w Muzeum Okręgowym w Sandomierzu
  • Ilustracje do legend polskich – tusz (1948), 2 rysunki w kolekcjach prywatnych
  • Bigos staropolski – tusz (1959), 25 rysunków drukowanych w 1959 w „Za i przeciw”, w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie oraz w kolekcji prywatnej
  • Legenda krakowska Wandzia i Szkopy – akwarela, tusz, werniks (1970–1973), 8 obrazów w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie
  • Bogowie słowiańscy – akwarela, tusze barwne, tusz czarny, winawil (1964–1974), 7 obrazów w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie, 3 w kolekcji córki

Obrazy religijne – akwarela, barwne tusze, czarny tusz, winawil (1949–1974), ok. 80 obrazów, w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie, w kolekcjach prywatnych, w kolekcji córki.

  • Cykl Kulawy bosman, ilustracje do powieści Rychlińskiego (wyd.1956, 1959) – tusz, (1956), 19 rysunków w kolekcji córki
  • Ilustracje do Pisma Świętego, Drogi Krzyżowej, kolęd i pastorałek, modlitewników – tusz (1954–1959)
  • Ilustracje do pieśni i piosenek podhalańskich – akwarela, tusz (lata 1930.)
  • Ilustracje do bajek i baśni Puszkina, Andersena, Grabowskiego – akwarela lub tusz i akwarela (1946–1953)
  • Inspirowane utworami Lema Schizolemie – tusz, akwarela (1971–1972), 3 obrazy, w kolekcji córki
  • Ilustracje do Don Kichota Cervantesa – akwarela (1947), 3 obrazy w kolekcji córki
  • Satyra obyczajowa Chuligańskie – tempera (1956), 3 obrazy
  • Dyrektor i sekretarka – tusze barwne, winawil, 2 obrazy w kolekcji córki
  • Ilustracje do książek popularnonaukowych – tusz lub tusz i akwarela (1945–1958)
  • Okładki książek – tempera (1945–1959)[78][79]

Jego przedwojenny dorobek (m.in. karykatury profesorów gimnazjum, ilustracje do piosenek podhalańskich, ilustracje do wydawnictw Gebethner i Wolff, Trzaska, Evert i Michalski, tygodnika „Kino”) przepadł w czasie II wojny światowej. Prace z Oflagu Woldenberg (karykatury sytuacyjne i obozowe nagrodzone I i II nagrodami, ilustracje do Dekamerona Boccaccia) zaginęły w drodze do Genewy[80][81]. Do roku 2019 miał 53 wystawy[82][83][84][85][86][87].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Andrzej Ryszkiewicz: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 9,10. ISBN 83-85938-93-1.
  2. ↑ Maria Dłutek, Andrzej Ryszkiewicz, Irena Kossowska, Jerzy ks. Czarnota, Janusz St. ks. Pasierb: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Stanisław, Wanda, Bogumiła Hiszpańscy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000. ISBN 83-85938-93-1.
  3. ↑ Tadeusz Mycek: Spotkania z mistrzami. Portrety 63 architektów polskich.. Warszawa: Przedsiębiorstwo Poligraficzne „Gryfis”, 1998, s. 139-141. ISBN 83-910730-0-9.
  4. ↑ Stanisław Hiszpański: Lotnictwo bez cudów.. Książka i Wiedza, 1949.
  5. ↑ Stanisław Hiszpański: Krótki słownik terminów lotniczych.. Wojskowy Instytut Naukowo - Wydawniczy, 1946.
  6. ↑ Irena Kossowska: Malarz, rysownik i ilustrator. W: Kinga Alicja Dłużewska: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 20. ISBN 83-85938-93-1.
  7. ↑ Artyści plastycy Okręgu Warszawskiego ZPAP 1945-1970: Słownik Artystów Plastyków.. T. Słownik biograficzny. Warszawa: 1972.
  8. ↑ Irena Kossowska: Malarz, rysownik i ilustrator. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 16. ISBN 83-85938-93-1.
  9. ↑ Tadeusz Mycek: Spotkania z mistrzami. Portrety 63 architektów polskich.. Warszawa: Przedsiębiorstwo Poligraficzne „Gryfis”, 1998, s. 139. ISBN 83-910730-0-9.
  10. ↑ Stanisław Gieżyński. Malarz, tłumacz i poeta. Stanisław Hiszpański – życiorys intymny.. „Miesięcznik „Weranda””. 
  11. ↑ Malarz, rysownik i ilustrator; Autor o sobie; Kalendarium. W: Maria Dłutek, Irena Kossowska, Stanisław Hiszpański: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 13, 135, 207.
  12. ↑ Stanisław Hiszpański: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 142, 158, 161. ISBN 83-85938-93-1.
  13. ↑ Hiszpańscy. W: Olgierd Budrewicz: Sagi warszawskie. T. I/III. Warszawa: Czytelnik, 1990, s. 34. ISBN 83-07-01412-3.
  14. ↑ Wanda Hiszpańska: 27 lat na Tamce; Ze wspomnień. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 163-178; 189-194. ISBN 83-85938-93-1.
  15. ↑ Bogumiła Hiszpańska. Portret rodzinny.. „Gazeta Wyborcza”, 12 września 2001. 
  16. ↑ Hanna Szwankowska: Polski Słownik Biograficzny. ”Hiszpańska Natalia”. s. 127-130.
  17. ↑ Bogna Hiszpańska. Wanda Hiszpańska z d.Sas-Jaworska. Wspomnienie (1916-2014).. „Gazeta Wyborcza”, 26 sierpnia 2015. 
  18. ↑ Bogumiła Hiszpańska: Tata. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 179-188. ISBN 83-85938-93-1.
  19. ↑ Anna Miga: Rzeczywistość w wyobraźni Bogny Hiszpańskiej. Galeria Pałacu Vauxhall w Krzeszowicach: grudzień 2016, seria: Katalog.
  20. ↑ Anna Ziędarska. Wena krąży wokół mnie. Rozmowa z Bogną Hiszpańską, artystką malarką.. „Świat elit”, 2013. 
  21. ↑ Wanda i Bogumiła Hiszpańska: 27 lat na Tamce;Tata; Ze wspomnień. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 165-188. ISBN 83-85938-93-1.
  22. ↑ a b Tadeusz Mycek: Spotkania z mistrzami. Portrety 63 architektów polskich.. Warszawa: Przedsiębiorstwo Poligraficzne „Gryfis”, 1998, s. 139-142. ISBN 83-910730-0-9.
  23. ↑ Bogna Hiszpańska, Stanisław Hiszpański – malarz osobliwy Odysei i Eneidy. Psychologia w teatrze życia., Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, grudzień 2009, ISSN 1505-9812.
  24. ↑ Cmentarz Stare Powązki: HISZPAŃSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-15].
  25. ↑ Irena; Stanisław Kossowska; Hiszpański: Malarz, rysownik i ilustrator; Autor o sobie. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 13, 135. ISBN 83-85938-93-1.
  26. ↑ Irena Kossowska: Malarz, rysownik i ilustrator. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 13. ISBN 83-85938-93-1.
  27. ↑ Artyści plastycy Okręgu Warszawskiego ZPAP 1945-1970: Słownik Artystów Plastyków. Warszawa: 1972, s. 181, seria: Słownik biograficzny.
  28. ↑ a b Ignacy Sienkiewicz: Pasowanie rycerzy knypla. „Młody Lotnik”. 6-7/1929, s. 149-153, czerwiec, lipiec 1929. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. 
  29. ↑ Irena Kossowska: Malarz, rysownik i ilustrator. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 13-15. ISBN 83-85938-93-1.
  30. ↑ Wanda Hiszpańska: 27 lat na Tamce. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 166,167. ISBN 83-85938-93-1.
  31. ↑ Rychter 1980 ↓, s. 275.
  32. ↑ Tadeusz Mycek: Spotkania z mistrzami. Portrety 63 architektów polskich.. Warszawa: Przedsiębiorstwo Poligraficzne „Gryfis”, 1998, s. 139-140. ISBN 83-910730-0-9.
  33. ↑ Stanisław Hiszpański: Lotnictwo bez cudów.. Książka i Wiedza, 1949.
  34. ↑ Stanisław Hiszpański: Krótki słownik terminów lotniczych.. Wojskowy Instytut Naukowo- Wydawniczy, 1946.
  35. ↑ a b Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 208. ISBN 83-85938-93-1.
  36. ↑ a b Zachęta: Stanisław Hiszpański (1904-1975). Warszawa: Ministerstwo Kultury i Sztuki. Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, 1979.
  37. ↑ Malarz, rysownik i ilustrator; Ze wspomnień; Kalendarium. W: Maria Dłutek, Irena Kossowska, Wanda Hiszpańska: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000. ISBN 83-85938-93-1.
  38. ↑ Irena Kossowska: Malarz, rysownik i ilustrator. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 20,83. ISBN 83-85938-93-1.
  39. ↑ Słownik Artystów Plastyków.. Warszawa: Artyści plastycy Okręgu Warszawskiego ZPAP 1945-1970, 1972, s. 181-182, seria: Słownik biograficzny.
  40. ↑ Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 130. ISBN 83-85938-93-1.
  41. ↑ Wanda Hiszpańska ks. Janusz St. Pasierb: 27 lat na Tamce; Stanisław Hiszpański - groteska religijna?. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 130, 174. ISBN 83-85938-93-1.
  42. ↑ Waldemar Odorowski: Malarze Kazimierza nad Wisłą.. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1991, s. 94-96. ISBN 83-03-03429-4.
  43. ↑ Irena Kossowska Wanda Hiszpańska: Malarz, rysownik i ilustrator; 27 lat na Tamce. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 28-29, 172. ISBN 83-85938-93-1.
  44. ↑ Artyści plastycy Okręgu Warszawskiego ZPAP 1945-1970: Słownik Artystów Plastyków.. Warszawa: 1972.
  45. ↑ Artyści plastycy Okręgu Warszawskiego ZPAP 1945-1970: Słownik Artystów Plastyków. Warszawa: 1972, s. 182, seria: Słownik biograficzny.
  46. ↑ Malarz, rysownik i ilustrator; Autor o sobie; 27 lat na Tamce. W: Maria Dłutek, Irena Kossowska, Stanisław Hiszpański, Wanda Hiszpańska: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 27, 136, 174-175. ISBN 83-85938-93-1.
  47. ↑ Malarz, rysownik i ilustrator; Malarz wzruszenia i idei. W: Maria Dłutek, Irena Kossowska, Jerzy ks. Czarnota: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 76-82, 111-132. ISBN 83-85938-93-1.
  48. ↑ Zachęta: Stanisław Hiszpański (1904-1975). Warszawa: Ministerstwo Kultury i Sztuki. Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, 1979, seria: Katalog wystawy retrospektywnej.
  49. ↑ red. Barbara Walicka: Homer. Odyseja z ilustracjami Stanisława Hiszpańskiego.. Warszawa: Wydawnictwo Alfa, 1995. ISBN 83-7001-864-5.
  50. ↑ Magdalena Magenta, Odyseja przypomniana pędzlem. Psychologia w teatrze życia., Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, grudzień 2009, ISSN 1505-9812.
  51. ↑ Bogna Hiszpańska, Stanisław Hiszpański – malarz osobliwy Odysei i Eneidy. Psychologia w teatrze życia., Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, grudzień 2009, ISSN 1505-9812.
  52. ↑ Irena Kossowska: Malarz, rysownik i ilustrator. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 29-46. ISBN 83-85938-93-1.
  53. ↑ Irena Kossowska: Malarz, rysownik i ilustrator. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 51-65. ISBN 83-85938-93-1.
  54. ↑ a b Artyści plastycy Okręgu Warszawskiego ZPAP 1945-1970: Słownik Artystów Plastyków.. Warszawa: 1972, seria: Słownik biograficzny.
  55. ↑ Włodzimierz Szafrański, Stanisław Hiszpański (1904-1975) – malarz starożytności płockich., „Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego” (4/83), 1975.
  56. ↑ Marek Boruta, Malarstwo Franciszka Walczowskiego i Stanisława Hiszpańskiego na wystawach w warszawskim Arsenale. Z otchłani wieków, rocznik 61., wyd. 2006.
  57. ↑ Malarz, rysownik i ilustrator; 27 lat na Tamce. W: Maria Dłutek, Irena Kossowska, Wanda Hiszpańska: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 20,176. ISBN 83-85938-93-1.
  58. ↑ Limeryki. W: Maria Dłutek, Stanisław Hiszpański: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 195-203. ISBN 83-85938-93-1.
  59. ↑ Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 209. ISBN 83-85938-93-1.
  60. ↑ Irena Kossowska: Malarz, rysownik i ilustrator. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 46-51. ISBN 83-85938-93-1.
  61. ↑ Bogna Hiszpańska. Stanisław Hiszpański – malarz osobliwy Odysei i Eneidy. Psychologia w teatrze życia., Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej,, grudzień 2009, ISSN 1505-9812.
  62. ↑ a b c Marek Boruta, Malarstwo Franciszka Walczowskiego i Stanisława Hiszpańskiego na wystawach w warszawskim Arsenale. Z otchłani wieków, rocznik 61., 2006.
  63. ↑ Irena Kossowska: Malarz, rysownik i ilustrator. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 72. ISBN 83-85938-93-1.
  64. ↑ Włodzimierz Szafrański: Pradzieje w twórczości Stanisława Hiszpańskiego.. Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, styczeń-luty 1977, seria: Katalog.
  65. ↑ Irena Kossowska: Malarz, rysownik i ilustrator. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 65-72. ISBN 83-85938-93-1.
  66. ↑ Malarz, rysownik i ilustrator; 27 lat na Tamce; Kalendarium. W: Maria Dłutek, Irena Kossowska, Wanda Hiszpańska: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 27,177,210. ISBN 83-85938-93-1.
  67. ↑ Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 210. ISBN 83-85938-93-1.
  68. ↑ Bogumiła Hiszpańska, Portret rodzinny., „Gazeta Wyborcza”, 12 września 2001.
  69. ↑ Stanisław Hiszpański.: Wystawa jubileuszowa rysunku i akwareli. Warszawa: Dom Artysty Plastyka, 1973, seria: Katalog.
  70. ↑ Hiszpański Stanisław: Autor o sobie; Kalendarium. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 135,210. ISBN 83-85938-93-1.
  71. ↑ Stanisław Hiszpański: Wystawa jubileuszowa rysunku i akwareli. Warszawa: Dom Artysty Plastyka, 1973, seria: Katalog.
  72. ↑ Stanisław Hiszpański: Teatr Kukiełek – rozdział w: Oflag II C Woldenberg. Wspomnienia jeńców.. Warszawa: Książka i Wiedza, 1984, s. 270-281. ISBN 83-05-11162-8.
  73. ↑ Irena Kossowska: Malarz, rysownik i ilustrator; Kalendarium. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 28, 208.
  74. ↑ Marek Waszkiel: Dzieje teatru lalek w Polsce (do 1945 roku). Warszawa: Polska Akademia Nauk- Instytut Sztuki, 1990, s. 65. ISBN 83-900047-5-5.
  75. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 162.
  76. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 666.
  77. ↑ Zachęta: Stanisław Hiszpański (1904-1975). Warszawa: 1979, seria: Katalog wystawy retrospektywnej.
  78. ↑ Irena Kossowska: Malarz, rysownik i ilustrator. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 27. ISBN 83-85938-93-1.
  79. ↑ Zachęta: Stanisław Hiszpański (1904-1975).. Warszawa: Ministerstwo Kultury i Sztuki. Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, 1979, seria: Katalog wystawy retrospektywnej.
  80. ↑ Oflag II C Woldenberg. Wspomnienia jeńców.. W: Stanisław Hiszpański: Teatr Kukiełek.. Warszawa: Książka i Wiedza, 1984, s. 270-281. ISBN 83-05-11162-8.
  81. ↑ Stanisław Hiszpański: Autor o sobie. W: Irena Kossowska: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 16, 135. ISBN 83-85938-93-1.
  82. ↑ Wanda Hiszpańska: Ze wspomnień. W: Maria Dłutek: Stanisław Hiszpański - malarz osobliwy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2000, s. 211,212. ISBN 83-85938-93-1.
  83. ↑ Jerzy Banak: Stanisław Hiszpański – 46 ekspozycja prac Artysty, grudzień 2004 - styczeń 2005. Warszawa. Seria: Katalog.
  84. ↑ Muzeum Narodowe w Gdańsku: Stanisław Hiszpański (1904-1975) Malarstwo Grafika Rysunek.. Gdańsk; Konin; Sandomierz; Płock: Oddział Sztuki Współczesnej, 1998-1999.
  85. ↑ Magdalena Magenta: Odyseja przypomniana pędzlem. Psychologia w teatrze życia.. Warszawa: Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, październik-grudzień 2009, s. ISSN 1505-9812.
  86. ↑ Bogna Hiszpańska: Stanisław Hiszpański – malarz osobliwy Odysei i Eneidy. Psychologia w teatrze życia. Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, październik - grudzień 2009, s. ISSN 1505-9812.
  87. ↑ Niezwykłe obrazy Stanisława Hiszpańskiego, Galeria Piecowa, luty 2019, Plakat.

Bibliografia

edytuj
  • Stanisław Hiszpański – malarz osobliwy. red. Maria Dłutek, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2000, ISBN 83-85938-93-1 Poz.1, Andrzej Ryszkiewicz. Kultura i dystans, s.9–10, poz.1, Irena Kossowska. Malarz, rysownik i ilustrator, s.11–93, Janusz S. Pasierb. Stanisław Hiszpański – groteska religijna?, s.115–132, Stanisław Hiszpański. Autor o sobie, s.133–138, Stanisław Hiszpański. Trzech Stanisławów Hiszpańskich, szewców warszawskich, s.139–162, Wanda Hiszpańska. 27 lat na Tamce, s.163–178; Ze wspomnień, s.189–194, Bogumiła Hiszpańska. Tata, s.179–188, Paulina Toporowicz. Kalendarium, s.205–212
  • Waldemar Odorowski. Malarze Kazimierza nad Wisłą. Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa, 1991, ISBN 83-03-03429-4. Tadeusz Mycek. Spotkania z mistrzami. Portrety 63 architektów polskich. Przedsiębiorstwo Poligraficzne „Gryfis”, Warszawa, 1998, ISBN 83-910730-0-9
  • Stanisław Hiszpański (1904–1975). Ministerstwo Kultury i Sztuki. Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, Warszawa, „Zachęta”, 1979 (katalog wystawy retrospektywnej)
  • Witold Rychter: Skrzydlate wspomnienia. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1980, s. 352. OCLC 830198483.
  • Stanisław Hiszpański. Teatr Kukiełek – rozdział w: Oflag II C Woldenberg. Wspomnienia jeńców. Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa, 1984, ISBN 83-05-11162-8
  • Barbara Walicka (red). Homer. Odyseja z ilustracjami Stanisława Hiszpańskiego. Wydawnictwo Alfa, Warszawa, 1995, ISBN 83-7001-864-5
  • Olgierd Budrewicz. Sagi warszawskie, t.I/III, rozdział „Hiszpańscy”, s.25–38. Wyd.Czytelnik, Warszawa, 1990, ISBN 83-07-01412-3
  • Stanisław Hiszpański. Wystawa jubileuszowa rysunku i akwareli, Warszawa, Dom Artysty Plastyka, 1973 (katalog)
  • Marek Waszkiel. Dzieje teatru lalek w Polsce (do 1945 roku). Polska Akademia Nauk– Instytut Sztuki, Warszawa 1990. ISBN 83-900047-5-5
  • Bogumiła Hiszpańska. Osobliwi Hiszpańscy/Peculiar Hiszpańskis. Spotkania z Warszawą. Cultural Caleidoscope. Listopad/November 2001
  • Witold Rychter. Skrzydlate wspomnienia. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1980
  • Stanisław Gieżyński. Malarz, tłumacz i poeta. Stanisław Hiszpański – życiorys intymny. Miesięcznik „Weranda”, kwiecień 2013
  • Stanisław Hiszpański. Lotnictwo bez cudów. Książka i Wiedza, 1949
  • Stanisław Hiszpański. Krótki słownik terminów lotniczych. Wojskowy Instytut Naukowo–Wydawniczy, 1946
  • Jerzy Banak. Stanisław Hiszpański – 46 ekspozycja prac Artysty, grudzień 2004–styczeń 2005 (katalog)
  • Stanisław Hiszpański (1904–19075) Malarstwo Grafika Rysunek. Muzeum Narodowe w Gdańsku, Oddział Sztuki Współczesnej. Gdańsk–Konin–Sandomierz–Płock 1998–1999
  • Stanisław Hiszpański – malarstwo i rysunki. 50–ta wystawa prac artysty, Galeria Muzeum Archidiecezjalnego w Katowicach, czerwiec–sierpień 2008
  • Magdalena Magenta. Odyseja przypomniana pędzlem. Psychologia w teatrze życia, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, październik–grudzień 2009, ISSN 1505-9812
  • Bogna Hiszpańska. Stanisław Hiszpański – malarz osobliwy Odysei i Eneidy. Psychologia w teatrze życia, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, październik–grudzień 2009, ISSN 1505-9812
  • Niezwykłe obrazy Stanisława Hiszpańskiego. Galeria Piecowa, luty 2019 (plakat)
  • Bogumiła Hiszpańska. Portret rodzinny. Gazeta Wyborcza, 12 września 2001
  • Anna Ziędarska. Wena krąży wokół mnie. Rozmowa z Bogną Hiszpańską, artystką malarką. Świat elit nr 1–2, 2013
  • Anna Miga. Rzeczywistość w wyobraźni Bogny Hiszpańskiej, Galeria Pałacu Vauxhall w Krzeszowicach, grudzień 2016 (katalog)
  • „Zaczarowany Kazimierz” wystawa grafiki Stanisława Hiszpańskiego, Kazimierz 1974
  • Włodzimierz Szafrański. Pradzieje w twórczości Stanisława Hiszpańskiego. Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, styczeń–luty 1977 (katalog)
  • Włodzimierz Szafrański. Stanisław Hiszpański (1904–1975) – malarz starożytności płockich. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego nr 4/83, rok 1975
  • Marek Boruta. Malarstwo Franciszka Walczowskiego i Stanisława Hiszpańskiego na wystawach w warszawskim Arsenale. Z otchłani wieków, rocznik 61, rok 2006
  • Marcin Szumowski. Saga rodu Hiszpańskich. Dzień Dobry, nr.35, sierpień 2001
  • Mity Sumeru w grafice Stanisława Hiszpańskiego. Andrzej Wawrzyniak, Włodzimierz Bogusz. Muzeum Azji i Pacyfiku, kwiecień–maj 1988( katalog)
  • Bogna Hiszpańska. Wanda Hiszpańska z d.Sas–Jaworska. Wspomnienie (1916–2014). Gazeta Wyborcza,26 sierpnia 2015

Linki zewnętrzne

edytuj

Cmentarz Stare Powązki: HISZPAŃSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-15].

Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Stanisław_Hiszpański_(artysta)&oldid=73159365”