Stanisław Groniowski
Stanisław Antoni Groniowski (ur. 12 marca 1895 w Warszawie, zm. we wrześniu 1939 w Prużanie) – polski prawnik, archiwista.
| Data i miejsce urodzenia |
12 marca 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
wrzesień 1939 |
| Zawód, zajęcie |
prawnik, archiwista |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujUkończył w 1913 roku Szkołę Handlową Zgromadzenia Kupców w Łodzi, następnie – Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego w 1922 roku. Już w latach szkolnych należał do Organizacji Młodzieży Narodowej Szkół Średnich, a w czasie studiów należał do OMN Szkół Wyższych (od 1915 roku)[1] i kierownictwa OMN „Zarzewie”. Był również członkiem POW (w latach 1916–1918)[2].
W listopadzie 1918 roku wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego i jako podoficer walczył w wojnie polsko-bolszewickiej w 10 pułku artylerii polowej[2].
W latach 1920–1921 pracował w centrali Towarzystwa Straży Kresowej[3], od końca 1921 roku w Archiwum Głównym Akt Dawnych, początkowo jako asystent, a od 1928 roku – jako archiwista, aż do wybuchu II wojny światowej. W Archiwum pracował głównie nad systematyzacją, opracowaniem i inwentaryzacją akt władz wymiaru sprawiedliwości i sądów polskich XIX wieku (1807–1876)[2].
Pracując zawodowo, czynnie pracował społecznie. Był bratem zetowym[1] i członkiem Związku Patriotycznego. Od 1924 roku należał do Związku Młodej Polski. W latach 1924–1925 był członkiem Narodowej Partii Robotniczej. Należał do Senioratu OMN (od 1926 roku – członek Zarządu Głównego Związku Senioratu), później ZPMD (wiceprezes i członek Rady Naczelnej). W 1926 roku wszedł do Związku Naprawy Rzeczypospolitej[2][3].
W sierpniu 1939 roku został zmobilizowany jako podporucznik[1] rezerwy. Zginął w walce we wrześniu 1939 roku[2].
Wybrane publikacje
edytuj- Adiunkt Archiwum Ogólnego Krajowego w powstaniu narodowym (szkic, „Archeion”, 1930)
- Rok 1830 w polskich archiwach państwowych. Archiwum Główne (opracowanie archiwoznawcze, „Archeion”, 1930)
- Archiwum Komisji Rządowej Sprawiedliwości Królestwa Polskiego Ministerium Sprawiedliwości (nieopublikowana rozprawa, 1931)
- O Dyrekcji Sprawiedliwości i jej Archiwum (nieopublikowana rozprawa, 1932)
- Zebranie i opracowanie dokumentacji archiwalnej oraz redakcja pamiętnika Bogdana Hutten-Czapskiego, Sześćdziesiąt lat życia politycznego i towarzyskiego, 1-2, wydanego nakładem Księgarni F. Hoesicka, Warszawa 1936 (Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa). Sechzig Jahre Politik und Gesellschaft, 1-2,. Berlin 1936[2].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Walecznych
- Medal Niepodległości (19 czerwca 1938)[4]
Życie prywatne
edytujStanisław Groniowski był synem Adama, lekarza rentgenologa i Eugenii Reginy z Brodzkich. 27 kwietnia 1930 roku ożenił się z Wandą Kopczyńską[3][5] (lekarką stomatologiem)[6]. Od 1937 roku mieszkali w Warszawie przy ulicy Ursynowskiej 12[3][7].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Nowacki (red.) 1996 ↓, s. 264.
- ↑ a b c d e f Stebelski 1960 ↓, s. 635.
- ↑ a b c d Łoza 1939 ↓, s. 97.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 140, poz. 245 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki (zeszyt 357, 1935), Warszawa: Archiwum Akt Nowych.
- ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki (zeszyt 378, 1937), Warszawa: Archiwum Akt Nowych.
- ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki (zeszyt 382, 1937), Warszawa: Archiwum Akt Nowych.
Bibliografia
edytuj- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 232. [dostęp 2021-07-23].
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939.
- Adam Stebelski: Groniowski Stanisław Antoni. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 8. Wrocław – Kraków – Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960, s. 634–635.
- Tadeusz Wacław Nowacki (red.): ZET w walce o niepodległość i budowę państwa – szkice i wspomnienia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996. ISBN 83-01-12142-4.