Stanisław Gilowski (cichociemny)
Stanisław Gilowski vel Jan Michalski vel Jan Limbert, po wojnie używał nazwisk Jan Michalski i Jan Tadeusz Gilowski, pseud.: „Gotur”, „Wojewoda”, „Limba”, „Sosna”, „Jan” (ur. 1 kwietnia 1900 w Zadarowie k. Buczacza, zm. 17 czerwca 1974 w Warszawie) – major kawalerii rezerwy Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, cichociemny.
 Stanisław Gilowski (ze zbiorów NAC) | |
 major
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1 kwietnia 1900 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1918–1921; 1940–1944 |
| Siły zbrojne |
|
| Jednostki |
19 Pułk Ułanów Wołyńskich, 7 Brygada Kadrowa Strzelców, 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa, Wachlarz, Kedyw Obszaru Lwów AK |
| Stanowiska |
szef aprowizacji punktu zbornego (1920), oficer broni brygady, zastępca kierownika szkolenia dywersyjnego, zastępca szefa Kedywu obszaru |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
| Późniejsza praca |
kierownik hurtowni mięsnej, kierownik zielarni (prawdop.) |
| Odznaczenia | |
 
| |
.png){kind=small}
Życiorys
edytujW 1918 roku służył w armii austriackiej. Był uczestnikiem walk niepodległościowych. Należał do POW w Zamościu. W latach 1918–1921 służył w 19 pułku Ułanów Wołyńskich. W 1919 roku zdał humanistyczną maturę w Wilnie. W latach 1921–1925 pracował w górnictwie naftowym w Borysławiu. W latach 1925–1928 pracował jako sekretarz gminy i uzdrowiska Jaremcze. Później kierował swoją fabryką ceramiczną w tym mieście. Uruchomił również kamieniołom w Jamnej i wybudował 2 pensjonaty. Od 1 września 1939 roku pełnił funkcję burmistrza Nadwórnej.
We wrześniu 1939 roku nie został zmobilizowany. 19 września przekroczył granicę polsko-węgierską. Został internowany na Węgrzech. W czerwcu 1940 roku znalazł się we Francji, a następnie w Wielkiej Brytanii, gdzie służył w 7 Ośrodku Zapasowym 7 Brygady Kadrowej Strzelców, następnie w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Po przeszkoleniu ze specjalnością w dywersji został zaprzysiężony 10 listopada 1941 roku i przeniesiony do Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza.
Został zrzucony w Polsce w nocy z 30 na 31 marca 1942 roku w ramach operacji lotniczej o kryptonimie „Legging” i przydzielony do Wachlarza, gdzie został zastępcą kierownika wyszkolenia dywersyjnego, a od 25 sierpnia 1942 roku był dowódcą I Odcinka (Odcinek nie rozpoczął wtedy jeszcze działalności dywersyjnej). Od 24 lutego 1943 roku służył jako zastępca szefa Kedywu Obszaru Lwów AK i dowódca oddziałów dyspozycyjnych (łącznie 2 oddziały po około 20 żołnierzy). 24 marca 1943 roku został mianowany szefem Kedywu Okręgu Tarnopol AK, ale nie objął tej funkcji i wrócił na poprzednie stanowisko. 10 grudnia 1943 roku został oddelegowany na szefa Kedywu Okręgu Stanisławów AK, ale również nie rozpoczął działań na tej pozycji i od 18 grudnia 1943 roku ponownie służył na poprzednim stanowisku.
Po wojnie pracował pod fikcyjnymi nazwiskami w Brzegu i Bytomiu (gdzie był kierownikiem hurtowni mięsa), następnie mieszkał w Wielbarku (gdzie pracował jako kierownik zielarni „Herbapolu”), Świdrze, Otwocku i Brwinowie.
Awanse
edytuj- podchorąży – 1920
- podporucznik – 20 marca 1921 roku
- porucznik – 1942
- rotmistrz – 1 listopada 1943 roku
- major –
Odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
- Krzyż Walecznych – trzykrotnie.
Życie rodzinne
edytujBył synem Józefa i Marii z domu Bieniasz. W 1952 roku ożenił się w Karpaczu z Wandą z domu Gorzynik (1919–1986). Nie mieli dzieci.
Bibliografia
edytuj- Cezary Chlebowski: Wachlarz, Monografia wydzielonej organizacji dywersyjnej Armii Krajowej, wrzesień 1941 – marzec 1943. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1983. ISBN 83-211-0419-3.
- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 4. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2011, s. 244–250. ISBN 978-83-933857-0-6.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 313. ISBN 83-211-0537-8.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 59.