Stanisław Łukasiewicz (1884–1960)
Stanisław Wojciech Łukasiewicz (ur. 23 kwietnia 1884 w Pińczowie, zm. 9 listopada 1960 w Warszawie) – polski profesor, wykładowca wielu uczelni, dziekan Wydziału Mechanicznego Politechniki Lwowskiej, organizator i rektor Politechniki Gdańskiej.
| Data i miejsce urodzenia |
23 kwietnia 1884 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 listopada 1960 |
| Profesor nauk technicznych | |
| Alma Mater | |
| Profesura |
1937 |
| Uczelnia |
Politechnika Warszawska |
| Rektor PG | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życie prywatne
edytujSyn Antoniego, kasjera Magistratu w Pińczowie i Jadwigi z Nowakowskich, córki burmistrza w Wiślicy. Od 1937 r. żonaty z Anną z d. Szuba, z którą miał syna (1941–1945).
Działalność naukowa i zawodowa
edytujW latach 1902–1905 student Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej. Po jej zamknięciu z powodu strajków studentów walczących o polonizację uczelni przeniósł się na Politechnikę w Dreźnie, którą w 1911 r. ukończył z odznaczeniem. Po studiach pracował w Fabryce „B-cia Geislee, Okolski, S-ka” jako konstruktor i inżynier montażowy, później jako kierownik biura konstrukcyjnego i rzeczoznawca. W latach 1912–1916 wykładał maszynoznawstwo ogólne oraz Silniki wodne i wiatrowe w ramach Kursów Wieczornych dla Techników na Wydziale Technicznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie[1], której od 1915 r. był kierownikiem naukowym. Był także członkiem TKN (1912–1916).
Po rozpoczęciu funkcjonowania Politechniki Warszawskiej w roku 1915 jako asystent wykładał maszynoznawstwo na wydziale Mechanicznym, Chemicznym i Inżynieryjnym. W latach 1919–1927 pracował jako zastępca profesora w Katedrze Dźwignic. W 1927 r. przeniósł się do Lwowa, na stanowisko profesora nadzwyczajnego w Katedrze Maszyn Dźwigowych i Urządzeń Transportowych Politechniki Lwowskiej. W latach 1931–1932 pełnił funkcje dziekana Wydziału Mechanicznego. We wrześniu 1937 r. nominowany na profesora zwyczajnego, na którym to stanowisku pracował do kwietnia 1944 r.
Jako kierownik działów konstrukcyjnego i lotniczego uczestniczył w pracach Komitetu Budowy Gmachów Wydz. Mechanicznego Politechniki Lwowskiej.
Interesował się lotnictwem i sportem szybowcowym. Do 1939 r. prowadził na Politechnice Lwowskiej Studium Lotnicze. W latach 1933–1939 był kierownikiem naukowym Instytutu Technik Szybownictwa i Motoszybownictwa Politechniki Lwowskiej i przewodniczącym Rady Naukowej Laboratorium Aerodynamicznego. Był także przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej na międzynarodowych zjazdach Komisji Badań Szybowcowych. Należał do Polskiego Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie[2].
Od kwietnia 1944 aż do wybuchu powstania prowadził wykłady z maszyn dźwigowych na tajnej Politechnice Warszawskiej, później wykładał również na kursach politechnicznych w Częstochowie oraz Politechnice Śląskiej z siedzibą w Krakowie.
We wrześniu 1945 r. przybył do Gdańska jako organizator powołanej specjalnym dekretem Politechniki Gdańskiej, na stanowisko profesora zwyczajnego Katedry Maszyn Dźwigowych i Przenośnikowych. Czuwał nad zabezpieczeniem majątku uczelni oraz jej odbudową. Od 8 września 1945 do 5 maja 1946 pełnił funkcję rektora PG.
Był twórcą sekcji maszyn rolniczych i do obróbki drewna, do których opracował program naukowy. Od września 1947 r. wykładał w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Szczecinie na etacie prof. kontraktowego.
Opracował 6 podręczników (1919–1934), uczestniczył w wielu zjazdach inżynierów i mechaników polskich. Był autorem studiów badawczych z dziedziny urządzeń dźwigowych, a także kierownikiem naukowych prac badawczych dot. wytrzymałości i napędów szybownictwa oraz meteorologii. Autor wielu projektów z dziedziny urządzeń przeładunkowych dla stoczni, portów, elektrowni i fabryk.
W 1953 r. uzyskał stopień doktora nauk technicznych.
Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 257-1-20)[3].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (dwukrotnie: 1936, 1959)
- Złoty Krzyż Zasługi (13 kwietnia 1929)[4]
Przypisy
edytuj- ↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906–1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna
- ↑ Sprawy Towarzystwa, „Czasopismo Techniczne”, 54 (15), 10 sierpnia 1936, s. 266–268 [dostęp 2020-11-22].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: JADWIGA ŁUKASIEWICZOWA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-10].
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 94, poz. 224 „za zasługi nad organizacją szkolnictwa zawodowego, a w szczególności szkół technicznych”.
Bibliografia
edytuj- Bogusław Maziak, Naukowcy Politechniki Lwowskiej siłą napędową odbudowy i rozwoju polskiej Politechniki w Gdańsku od 1945 r., „Semper Fidelis”, 4/2005 [dostęp 2020-11-22].
- Pionierzy Politechniki Gdańskiej, Gdańsk: Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, 2005, ISBN 83-7348-118-4.