Stal łożyskowa
Stal łożyskowa – stal do wytwarzania łożysk tocznych: wałków, pierścieni, kulek i igieł. Elementy łożyskowe charakteryzują się wysoką zawartością węgla (ok. 1%). Odznaczają się dużą twardością, wysoką hartownością, dużą wytrzymałością statyczną i zmęczeniową oraz odpowiednią ciągliwością. Wymagany jest od nich wysoki stopień czystości w składzie chemicznym.[1] Struktura po obróbce powinna być jednorodna i czysta z równomiernym rozmieszczeniem węgla, niskim procentem zanieczyszczeń niemetalicznych i wtrąceń, domieszek tlenu, fosforu, siarki (martenzyt bez austenitu szczątkowego).[2] Główny nacisk kładzie się w kierunku odporności na ścieranie, gdyż elementy narażone są na ciągły ruch i styczność z innymi częściami pod dużym naciskiem. W niektórych przypadkach wymagana jest od stali łożyskowych odporność na korozję oraz wytrzymałość na wyższe temperatury. Często stosuje się stal chromową (węgiel 1%, chrom 1,5%). Stal stopową manganową i molibdenową wykorzystujemy dla łożysk o większych przekrojach.[2]
Obróbka cieplna stali łożyskowej
edytujStale łożyskowe dostarczane są w postaci drutów, prętów, rur, blach. Wyroby hutnicze poddaje się wyżarzaniu sferoidyzującemu (wygrzewanie w temperaturze powyżej Ac1 ). Otrzymana struktura ma postać drobnoziarnistego cementytu w osnowie ferrytycznej. Następnie materiał jest hartowany w temperaturze 820-840℃ i chłodzony w gorącym oleju. Prowadzi to do zwiększenia wytrzymałości zmęczeniowej i twardości. Następnie surowiec jest odpuszczany w temperaturze 180 °C przez czas 1-2 h. Końcowa struktura wyrobu to drobnolistwowy martenzyt z drobnymi węglikami o twardości ponad 62 HRC[3][4].
Skład chemiczny
edytujPN-EN ISO 683-17:2004 (na miejsce wycofanej Polskiej Normy PN-74/H- 84041) podaje wiele rodzajów stali łożyskowych.[5] Ich oznaczenia zależą od składu chemicznego.
Na przykład:
Przypisy
edytuj- ↑ ŁH15SG, ŁH15, 100CrMo7, ŁH20M, 100Cr6 - stal łożyskowa [online], Virgamet [dostęp 2020-10-24].
- ↑ a b Fryderyk Staub, Materiuaoznawstwo, „Wydawnictwo "ŚLĄSK" Katowice 1997” [dostęp 2020-10-24].
- ↑ Leszek Adam Dobrzański, Podstawy nauki o materiałach i metaloznawstwo. Materiały inżynierskie z podstawami projektowania materiałowego, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 2002, ISBN 83-204-2793-2, OCLC 69536373.
- ↑ Tadeusz Jankowski, Maria Głowacka: Hartowanie i odpuszczanie stali węgowych. W: Praca zbiorowa, red. Joanna Hucińska: Metaloznawstwo. Materiały do ćwiczeń laboratoryjnych. Gdańsk: Wyd. Politechniki Gdańskiej, 1995, s. 107-129.
- ↑ Leszek A. Dobrzański: Metalowe materiały inżynierskie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 2004, s. 287. ISBN 83-204-3045-3.
- ↑ Stal narzędziowa-do pracy na zimno NCMS,KHGS,100CrMn6,1.3520,100CrMnSi4-4,1.3518 [online], www.alfa-tech.com.pl [dostęp 2020-10-24].
- ↑ Wysokowęglowa stal łożyskowa ŁH15, 100Cr6, 1.3505 i narzędziowa NC4, 102Cr6, 1.2067 odporna na ścieranie przeznaczona na łożyska toczne wg PN-H-84041, PN-H-85023, ISO 4957 oraz ISO 683-17 [online], Virgamet [dostęp 2020-10-25].