Srebrny Niedźwiedź dla najlepszej aktorki

nagroda filmowa

Srebrny Niedźwiedź dla najlepszej aktorki (niem. Silberner Bär/Beste Darstellerin) – nagroda przyznawana corocznie na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie w latach 1956-2020 dla najlepszej roli kobiecej spośród filmów konkursu głównego. Laureatkę nagrody wybierało międzynarodowe jury konkursu głównego[1]. W historii festiwalu pięciokrotnie nagroda nie została przyznana (1969, 1970, 1973, 1974, 1990).

Organizatorzy festiwalu zdecydowali się od 2021 zastąpić nagrodę dla najlepszej aktorki i aktora wyróżnieniami za najlepszą rolę główną oraz drugoplanową po to, by nie różnicować wykonawców ze względu na ich płeć[2]. Berlinale było pierwszym międzynarodowym festiwalem, który zdecydował się na taki równościowy i neutralny płciowo krok[3].

Statystyki

edytuj
 
Shirley MacLaine, jedyna dwukrotna zdobywczyni Srebrnego Niedźwiedzia.
 
Edith Evans, najstarsza laureatka Srebrnego Niedźwiedzia - za rolę w filmie Szepczące ściany (1967).
 
Jadwiga Barańska, jedna z dwóch polskich laureatek Srebrnego Niedźwiedzia - za rolę w filmie Noce i dnie (1976).
 
Halle Berry, laureatka Srebrnego Niedźwiedzia za rolę w filmie Czekając na wyrok (2002).
 
Paula Beer ze Srebrnym Niedźwiedziem za rolę w filmie Undine (2020).

Najczęściej nagradzane były role aktorek amerykańskich (12) i niemieckich (11). W dwóch przypadkach jury przyznało nagrody dla aktorskiego kolektywu (od trzech aktorek wzwyż), a dotyczyło to filmów: Godziny (2003, trzy nagrodzone aktorki) oraz Rozstanie (2011, pięć aktorek).

Tylko Amerykance Shirley MacLaine udało się zdobyć nagrodę dwukrotnie (1959, 1971).

Japonka Sachiko Hidari była jedyną zdobywczynią nagrody za role w dwóch różnych filmach (1964). Pierwszą czarnoskórą laureatką była Amerykanka Halle Berry (2002). Najmłodszą zdobywczynią nagrody była Iranka Kimia Hosseini - miała skończonych zaledwie siedem lat[4]. Najstarszą laureatką była 79-letnia Angielka Edith Evans (1967).

Francuzka Juliette Binoche i Amerykanka Julianne Moore to jedyne aktorki, które zdobyły nagrody aktorskie na wszystkich trzech najważniejszych europejskich festiwalach filmowych: Puchar Volpiego na MFF w Wenecji, nagrodę dla najlepszej aktorki na MFF w Cannes oraz Srebrnego Niedźwiedzia na MFF w Berlinie[5]. Cztery role nagrodzone w Berlinie przyniosły ich laureatkom również Oscara dla najlepszej aktorki pierwszo- lub drugoplanowej (Juliette Binoche, Halle Berry, Nicole Kidman i Charlize Theron).

Nagrodę otrzymały dwukrotnie polskie aktorki: Jadwiga Barańska (1976) i Barbara Grabowska (1981)[6].

Laureatki Srebrnego Niedźwiedzia

edytuj
Rok Aktorka Tytuł polski Tytuł oryginalny
1956   Elsa Martinelli Donatella Donatella
1957   Yvonne Mitchell Kobieta w szlafroku Woman in a Dressing Gown
1958   Anna Magnani Dziki jest wiatr Wild Is the Wind
1959   Shirley MacLaine Jak zdobyć męża Ask Any Girl
1960   Juliette Mayniel Kiermasz Kirmes
1961   Anna Karina Kobieta jest kobietą Une femme est une femme
1962   Rita Gam
  Viveca Lindfors
No Exit No Exit
1963   Bibi Andersson Kochanka Älskarinnan
1964   Sachiko Hidari Kobieta owad
Ona i on
にっぽん昆虫記 / Nippon konchûki
彼女と彼 / Kanojo to kare
1965   Madhur Jaffrey Shakespeare-Wallah Shakespeare Wallah
1966   Lola Albright Lord Love a Duck Lord Love a Duck
1967   Edith Evans Szepczące ściany The Whisperers
1968   Stéphane Audran Łanie Les biches
1969
1970
Nagrody nie przyznano.
1971   Shirley MacLaine Pustka Desperate Characters
  Simone Signoret Kot Le chat
1972   Elizabeth Taylor Hammersmith Is Out Hammersmith Is Out
1973
1974
Nagrody nie przyznano.
1975   Kinuyo Tanaka Sandakan nr 8 サンダカン八番娼館 望郷
Sandakan hachibanshokan bohkyo
1976   Jadwiga Barańska Noce i dnie Noce i dnie
1977   Lily Tomlin Ostatni seans The Late Show
1978   Gena Rowlands Premiera Opening Night
1979   Hanna Schygulla Małżeństwo Marii Braun Die Ehe der Maria Braun
1980   Renate Krößner Solo Sunny Solo Sunny
1981   Barbara Grabowska Gorączka Gorączka
1982   Katrin Saß Roczne poręczenie Bürgschaft für ein Jahr
1983   Jewgienija Głuszenko Zakochany na własne życzenie Влюблён по собственному желанию
Wljublion po sobstwiennomu żełaniju
1984   Inna Czurikowa Romans polowy Военно-полевой роман
Wojenno-poliewoj roman
1985   Jo Kennedy Wrong World Wrong World
1986   Marcélia Cartaxo Godzina gwiazdy A Hora da Estrela
  Charlotte Valandrey Czerwony pocałunek Rouge baiser
1987   Ana Beatriz Nogueira Vera Vera
1988   Holly Hunter Telepasja Broadcast News
1989   Isabelle Adjani Camille Claudel Camille Claudel
1990 Nagrody nie przyznano.
1991   Victoria Abril Kochankowie Amantes
1992   Maggie Cheung Aktorka 阮玲玉
Ruan Lingyu
1993   Michelle Pfeiffer Pole miłości Love Field
1994   Crissy Rock Biedroneczko, biedroneczko Ladybird, Ladybird
1995   Josephine Siao Letni śnieg 女人四十
Nu ren si shi
1996   Anouk Grinberg Mój mężczyzna Mon homme
1997   Juliette Binoche Angielski pacjent The English Patient
1998   Fernanda Montenegro Dworzec nadziei Central do Brasil
1999   Juliane Köhler
  Maria Schrader
Aimée i Jaguar Aimée & Jaguar
2000   Bibiana Beglau
  Nadja Uhl
Legenda Rity Die Stille nach dem Schuß
2001   Kerry Fox Intymność Intimacy
2002   Halle Berry Czekając na wyrok Monster's Ball
2003   Nicole Kidman
  Julianne Moore
  Meryl Streep
Godziny The Hours
2004   Catalina Sandino Moreno Maria łaski pełna Maria Full of Grace
  Charlize Theron Monster Monster
2005   Julia Jentsch Sophie Scholl – ostatnie dni Sophie Scholl – Die letzten Tage
2006   Sandra Hüller Requiem Requiem
2007   Nina Hoss Yella Yella
2008   Sally Hawkins Happy-Go-Lucky, czyli co nas uszczęśliwia Happy-Go-Lucky
2009   Birgit Minichmayr Wszyscy inni Alle Anderen
2010   Shinobu Terajima Gąsienica キャタピラー
Kyatapirâ
2011   Leila Hatami
  Sareh Bayat
  Sarina Farhadi
  Kimia Hosseini
  Shirin Yazdanbakhsh
Rozstanie جدایی نادر از سیمین
Jodaeiye Nader az Simin
2012   Rachel Mwanza Wiedźma wojny Rebelle
2013   Paulina García Gloria Gloria
2014   Haru Kuroki Mały domek 小さいおうち
Chiisai ouchi
2015   Charlotte Rampling 45 lat 45 Years
2016   Trine Dyrholm Komuna Kollektivet
2017   Kim Min-hee Samotnie na plaży pod wieczór 밤의 해변에서 혼자
Bamui haebyun-eoseo honja
2018   Ana Brun Dziedziczki Las herederas
2019   Yong Mei Żegnaj, mój synu 地久天长
Di jiu tian chang
2020   Paula Beer Undine Undine

Przypisy

edytuj
  1. Zack Sharf: Berlin Film Festival Switching to Gender Neutral Acting Awards in 2021. IndieWire, 2020-08-24. [dostęp 2020-11-21]. (ang.).
  2. David Mouriquand: Berlinale 2021: The winners, losers, highs and lows. Ex Berliner, 11.03.2021. [dostęp 2023-07-13]. (ang.).
  3. Tom Grater: San Sebastian Becomes Latest Festival To Introduce Gender Neutral Acting Awards. Deadline, 22.06.2021. [dostęp 2023-07-13]. (ang.).
  4. Iran’s House of Cinema honors national winners of Berlinale. "Tehran Times", 2011-03-02. [dostęp 2020-11-22]. (ang.).
  5. Julianne Moore to Star in ‘When You Finish Saving The World’. Dan's Papers, 2020-05-02. [dostęp 2020-11-21]. (ang.).
  6. Anna Sadokierska: Polacy i Berlinale - historia w skrócie. DW, 2010-02-11. [dostęp 2020-11-21]. (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj