Spichlerz Mariacki w Braniewie
Spichlerz Mariacki w Braniewie – zabytkowy spichlerz w Braniewie. Pochodzi z 1831 roku. 5 lipca 1989 roku został wpisany do rejestru zabytków pod pozycją 127/89[2].
 nr rej. 127/89 z dn. 5.07.1989 r.[1]
| |
 Spichlerz Mariacki w Braniewie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Portowa 6 |
| Ukończenie budowy |
1831 |
| Właściciel |
Firma gastronomiczna Justyna Goerick-Ostrowska |
Położenie na mapie Braniewa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu braniewskiego  | |
 54°22′59,628″N 19°49′20,197″E/54,383230 19,822277
| |
| Strona internetowa | |
Historia
edytuj.jpg)
Od średniowiecza Braniewo było miastem portowym. W połowie XIV wieku zostało włączone do słynnego związku miast portowych – Hanzy, przez to stanowiło dla całej Warmii okno na świat, pośrednicząc w warmińskim handlu zagranicznym; posiadało również prawo składu (w całych Prusach tylko sześć miast należało do tego związku). Port braniewski był jedynym hanzeatyckim portem Warmii. W Prusach Królewskich przyznawano mu czwarte miejsce, bezpośrednio po trzech tzw. wielkich miastach pruskich, tj. po Gdańsku, Toruniu i Elblągu. Głównym produktem eksportowym był len[3]. Prócz niego w spichlerzach braniewskich składowano i przygotowywano do załadunku na statki produkty rolne, wosk, skóry i miód. Do Braniewa przypływały w zamian zagraniczne wina, przyprawy, broń, miedź, stal, szkło, olej i papier[4]. Rozwój w XIX wieku kolei żelaznych kształtuje nowy układ szlaków komunikacyjnych. 19 października 1852 roku dociera do Braniewa pierwsza linia kolejowa, łącząca miasto z Malborkiem przez Elbląg. Przez Braniewo wytyczona została ważna magistrala kolejowa – Pruska Kolej Wschodnia, budowana przez państwo pruskie na podstawie ustawy sejmowej z 7 grudnia 1849 roku z Berlina do Królewca, a dalej aż do granicy prusko-rosyjskiej w Ejtkunach (obecnie Czemyszewskoje)[5].
Sam spichlerz Mariacki wybudowany został w Braniewie, zanim nowe środki transportu zawitały do miasta, w 1831 roku, jako ostatni w całym kompleksie spichlerzów magazynowych w nabrzeżu portowym miasta. Następnie, w II połowie XIX w., transport wodny zaczął ustępować kolei, port zaczął podupadać. W 1905 roku i po 1931 roku rozebrano trzy najstarsze spichrze z końca XVII wieku i pierwszej połowy wieku XVIII. Po II wojnie światowej, w 1954 roku, zlikwidowano trzy kolejne, tak że z dużego zespołu magazynów rozciągających się po obu stronach tej ulicy zachował się do dziś tylko najmłodszy ze spichlerzy – spichlerz Mariacki[6]. W 2008 roku budynek został zakupiony przez osobę prywatną. Po wykonaniu renowacji obiektu i zaadaptowaniu go do nowych potrzeb powstała tu restauracja „Spichlerz Mariacki”[7].
Od wielu lat w spichlerzu Mariackim organizowane są również cykliczne comiesięczne spotkania Towarzystwa Miłośników Braniewa.
Architektura
edytujObiekt bez cech stylowych. Ustawiony szczytowo, piętrowy z trójkondygnacynym poddaszem. Wzniesiony jest na planie wydłużonego prostokąta – do wysokości pierwszej kondygnacji jest murowany z cegły, piętro i szczyt wykonane są w konstrukcji szkieletowej wypełnionej cegłą. Na parterze znajdują się okna i wjazd o łuku odcinkowym, wyżej umieszczono prostokątne okna wietrznikowe. W przeszłości w ścianie szczytowej znajdowały się drzwi do poszczególnych komór i żuraw do wyciągania towarów. Drzwi wyciągu zamykane są okiennicami. Spichlerz nakryty jest dachem dwuspadowym z dachówki z charakterystycznymi lukarnami. Pomieszczenia wewnątrz przykryte zostały stropami belkowymi, wspartymi na dwu rzędach słupów[6].
5 lipca 1989 roku obiekt został wpisany do rejestru zabytków (nr 127/89)[2].
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2018-11-18].
- ↑ a b Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie
- ↑ Informacja Turystyczna w Braniewie - Dzieje miasta [online], www.it.braniewo.pl [dostęp 2019-01-21].
- ↑ Porty w Prusach do XVIII wieku [online], Encyklopedia Warmii i Mazur [dostęp 2019-01-21] (pol.).
- ↑ Andrzej Piątkowski Z historii linii kolejowej Wystruć-Kłajpeda Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 3, 425-453, 2000
- ↑ a b Spichlerz Mariacki w Braniewie – LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR [online], leksykonkultury.ceik.eu [dostęp 2019-01-21].
- ↑ Home [online], www.spichlerzmariacki.pl [dostęp 2019-01-21] (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Leksykon Kultury Warmii i Mazur Spichlerz Mariacki w Braniewie
- Oficjalna strona Restauracja Spichlerz Mariacki