Sol (mitologia rzymska)
Sol (łac. Sol, Helius ‘Słońce’, gr. Ἥλιος Hēlios ‘Słońce’) – w mitologii rzymskiej bóg Słońca; utożsamiany z greckim Heliosem[1].
| bóg Słońca | |
 Popiersie Sola (Heliosa), marmurowy relief na sarkofagu z III w. n.e., termy Dioklecjana, Rzym | |
| Inne imiona |
Helius |
|---|---|
| Występowanie | |
| Atrybuty |
promienista aureolą wokół głowy, promienista korona, złoty rydwan zaprzężony w cztery konie |
| Teren kultu | |
| Odpowiednik |
Helios (grecki) |
Pierwotnie był bóstwem sabińskim[2]. Sprowadzenie jego kultu do Rzymu (równocześnie z kultem Luny) przypisywano Tytusowi Tacjuszowi[2][3]. Kult bóstwa sprawowany był przez sabiński ród Aureliuszów[2][4].
Kult bóstwa w połączeniu z wpływami religii wschodnich (El Gabal, Mitra) doprowadził do powstania w III wieku nowego kultu synkretycznego Słońca Niezwyciężonego (Sol Invictus).
W sztuce starożytnego Rzymu najczęściej przedstawiano go na wzór greckiego Heliosa, to jest z promienistą aureolą wokół głowy lub promienistą koroną na głowie, na złotym rydwanie zaprzężonym w cztery konie[5].
Obdarzono go przydomkiem Indiges, a jego święto obchodzono 8 sierpnia[3][6]. Wzniesiono ku jego czci świątynię na Kwirynale oraz ołtarz w Circus Maximus[1].
Zobacz też
edytuj- Apollo
- bogowie rzymscy
- bóstwa solarne
- bóstwa uraniczne
- kult solarny (heliolatria)
Przypisy
edytuj- ↑ a b Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 417–418. ISBN 80-8046-098-1. (słow.).; polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej.
- ↑ a b c Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 324. ISBN 83-04-04673-3.
- ↑ a b Andrzej Kempiński: Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich. Warszawa: Iskry, 2001, s. 395–396. ISBN 83-207-1629-2.
- ↑ Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Wydawnictwo PWN, 1983, s. 693. ISBN 83-01-03529-3.
- ↑ Vojtech Zamarovský, op.cit., s. 169–170.
- ↑ Joël Schmidt: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Katowice: Książnica, 1996, s. 278. ISBN 83-7132-266-6.
- ↑ Solarny. sjp.pwn.pl. [dostęp 2010-09-04]. Cytat: „solarny 1. «słoneczny», 2. «dotyczący kultu Słońca»”.
- ↑ Kalendarz słoneczny, solarny. sjp.pwn.pl. [dostęp 2010-09-04]. Cytat: „kalendarz słoneczny, solarny «mierzenie czasu oparte na zmianie pór roku związanej z obiegiem Ziemi dokoła Słońca»”.
Bibliografia
edytuj- Sol. mythindex.com. [dostęp 2010-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-30)]. (ang.).
- Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003, s. 1197, 1208. ISBN 83-7399-022-4.
- Sol i Luna. W: Wanda Markowska: Mity Greków i Rzymian. Warszawa: Iskry, 1987, s. 332. ISBN 83-207-1010-3.
- William Smith: A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology: Sol. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-11]. (ang.).
- Harry Thurston Peck: Harpers Dictionary of Classical Antiquities, 1898: Sol. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-11]. (ang.).