Sobkowszczyzna
Sobkowszczyzna (biał. Сопкаўшчына, Sopkauszczyna; ros. Сопковщина, Sopkowszczina) – wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie stołpeckim, w sielsowiecie Litwa, nad zbiornikiem zaporowym na Sule.
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2019) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie obwodu mińskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
 53°47′17″N 26°52′09″E/53,788056 26,869167
| |
Historia
edytujW dwudziestoleciu międzywojennym leżała w Polsce, w województwie nowogródzkim, w powiecie wołożyńskim[a], w gminie Iwieniec[2]. W 1921 miejscowość liczyła 87 mieszkańców, zamieszkałych w 16 budynkach, wyłącznie Polaków wyznania rzymskokatolickiego[2].
W czasie II wojny światowej doszło tu do poważnego incydentu pomiędzy Zgrupowaniem Stołpeckim Armii Krajowej a partyzantką radziecką. Nocą 17/18 listopada 1943 polski zwiad konny otrzymał informację, że Żydzi rabują we wsi Sobkowszczyzna. Chorąży Zdzisław Nurkiewicz „Noc” natychmiast poderwał swoich żołnierzy i wypłoszył ze wsi napastników, którymi jak się okazało byli sowieccy partyzanci z oddziału Symchy Zorina (złożonego głównie z Żydów). Niedługo później do kwatery „Nocy” w Dubnikach zgłosiło się dziesięciu „zorinowców”, którzy zażądali zwrotu swoich koni i wozów zabranych przez polskich kawalerzystów. W odpowiedzi „Noc” rozkazał rozbroić przybyszów i odstawić ich nazajutrz do ich macierzystej jednostki (celem ukarania za nieprzepisową rekwizycję). Żołnierze AK wyznaczeni do odeskortowania zatrzymanych złamali jednak rozkaz i samowolnie rozstrzelali wszystkich „zorinowców”[3]. Kilka dni później sowieckie dowództwo zażądało od mjr. Wacława Pełki „Wacława” wydania chor. Nurkiewicza. Ostatecznie powołano jednak komisję dwustronną, która otrzymała zadanie szczegółowego zbadania okoliczności incydentu. Przeprowadzone przez nią dochodzenie umorzono z powodu niewykrycia zarówno sprawców zabójstwa, jak też zwłok ofiar[4].
Po II wojnie światowej w granicach Związku Sowieckiego. Od 1991 w niepodległej Białorusi.
Ludzie związani z miejscowością
edytuj- Piotr Karpowicz (ur. w 1905 w Sobkowszczyznie) – żołnierz Zgrupowania Stołpeckiego Armii Krajowej, powstaniec warszawski[5]
- Eleonora Karpowicz (ur. w 1924 w Sobkowszczyznie) – żołnierz (sanitariuszka) Zgrupowania Stołpeckiego Armii Krajowej, powstaniec warszawski[6]
- Longina Karpowicz (ur. w 1926 w Sobkowszczyznie) – żołnierz (sanitariuszka) Zgrupowania Stołpeckiego Armii Krajowej[7]
Uwagi
edytuj- ↑ Przynależność powiatowa zmieniała się. Miejscowość leżała w powiatach mińskim (do 1920), stołpeckim (1920 - 1926) i wołożyńskim (1926 - 1945)
Przypisy
edytuj- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 4 października 2019 roku.
- ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom VII – Województwo Nowogródzkie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923.
- ↑ Podgóreczny 2010d ↓, s. 39–41.
- ↑ Pilch 2013 ↓, s. 120–122.
- ↑ Piotr Karpowicz. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2024-05-27]. (pol.).
- ↑ Eleonora Karpowicz. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2024-05-27]. (pol.).
- ↑ Kobiety – zasłużone amazonki 27. Pułku Ułanów AK im. Króla Stefana Batorego w konspiracji. [dostęp 2024-05-27]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Mapa WIG Raków. [dostęp 2024-05-27]. (pol.).
- Publiczna Mapa Katastralna Republiki Białorusi. [dostęp 2024-05-27]. (ros. • biał.).
- Marian Podgóreczny: Zgrupowanie Stołpecko – Nalibockie AK: oszczerstwa i fakty. Wywiad z dowódcą Zgrupowania cichociemnym mjr. Adolfem Pilchem ps. „Góra”, „Dolina”. Sopot: 2010.
- Adolf Pilch: Partyzanci trzech puszcz. Kraków: Oficyna Wydawnicza Mireki, 2013. ISBN 978-83-89533-92-0.
-1930_300dpi_bcuj298239-285460.jpg){kind=link}