Smutsia
Smutsia – rodzaj ssaków z rodziny łuskowcowatych (Manidae).
| Smutsia | |||
| J.E. Gray, 1865[1] | |||
.jpg) Łuskowiec ziemny (S. temminckii) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Smutsia | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Manis temminckii Smuts, 1832 | |||
| Gatunki | |||
| |||
Rozmieszczenie geograficzne
edytujMorfologia
edytujDługość ciała 45–81 cm, długość ogona 40–68 cm; masa ciała 5–30 kg[3][5].
Systematyka
edytujRodzaj zdefiniował w 1865 roku angielski zoolog John Edward Gray w artykule poświęconym rewizji taksonomicznej szczerbaków opartej na okazach ze zbiorów Muzeum Brytyjskiego opublikowanym na łamach Proceedings of the Zoological Society of London[1]. Na gatunek typowy Gray wyznaczył (oznaczenie monotypowe) łuskowca ziemnego (S. temminckii).
Etymologia
edytujSmutsia: Johannes Smuts (1775–1834), południowoafrykański zoolog[6].
Podział systematyczny
edytujTakson tradycyjnie traktowany jako podrodzaj Manis[4] lecz duży dystans genetyczny i różnice morfologiczne przemawiają za jego statusem rodzajowym[7]. Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[8][5][2]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[9] | Podgatunki[3][2][5] | Rozmieszczenie geograficzne[3][2][5] | Podstawowe wymiary[3][5][a] | Status IUCN[10] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
Smutsia gigantea | (Illiger, 1815) | łuskowiec olbrzymi | gatunek monotypowy | Afryka Zachodnia (od Senegalu na wschód do Ghany) i Środkowa (od wyspy Bioko i Kamerunu na wschód do Ugandy, zachodnia Kenia i zachodnia Tanzania, na południe do północno-zachodniej Angoli); być może Dahomey Gap i południowa Nigeria | DC: 67–81 cm DO: 58–68 cm MC: około 30 kg |
EN |
.jpg) |
Smutsia temminckii | (Smuts, 1832) | łuskowiec ziemny | gatunek monotypowy | nierównomiernie na otwartych terenach od wschodniego Czadu i północnej Republiki Środkowoafrykańskiej na wschód do skrajnie zachodniej Etiopii, na południe przez Afrykę Wschodnią do środkowej Angoli, Namibii i północnej Południowej Afryki | DC: 45–55 cm DO: 40–52 cm MC: 5–20 kg |
VU |
Kategorie IUCN: VU – gatunek narażony, EN – gatunek zagrożony.
Opisano również gatunek wymarły z gelasu Europy[11]:
- Smutsia olteniensis Terhune, Gaudin, Curran & Petculescu, 2022
Uwagi
edytuj- ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
Przypisy
edytuj- ↑ a b J.E. Gray. Revision of the Genera and Species of Entomophagous Edentata, founded on the examination of the Specimens in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1865, s. 369, 1865. (ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 392. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ a b c d e P. Gaubert: Family Manidae (Pangolins). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 99–101. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Subgenus Smutsia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-15]. (ang.).
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 639. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 635, 1904. (ang.).
- ↑ Z. du Toit, M. du Plessis, D.L. Dalton, R. Jansen, J.P. Grobler & A. Kotzé. Mitochondrial genomes of African pangolins and insights into evolutionary patterns and phylogeny of the family Manidae. „BMC Genomics”. 18, s. 746, 2017. DOI: 10.1186/s12864-017-4140-5. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-11]. (ang.).
- ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 134. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ Taxonomy: Smutsia – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-14]. (ang.).
- ↑ C.E. Terhune, T. Gaudin, S. Curran & A. Petculescu. The youngest pangolin (Mammalia, Pholidota) from Europe. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 41 (4), s. e1990075, 2022. DOI: 10.1080/02724634.2021.1990075. (ang.).