Smendes I
Smendes gr., Nesbanebdżed egip. – władca starożytnego Egiptu, być może wezyr północy lub namiestnik Dolnego Egiptu[potrzebny przypis], założyciel XXI dynastii[1], następca Ramzesa XI. Po śmierci Ramzesa XI przeniósł stolicę z Pi-Ramzes do Tanis.
| |
| władca starożytnego Egiptu | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
|---|---|
| Ojciec |
Herhor (?) |
| Matka |
Nodżmet (?) |
| Żona | |
| Dzieci | |
Trudno jednoznacznie stwierdzić czy Smendes I był królem Delty jeszcze w trakcie rządów Ramzesa XI, czy też pełniąc urząd wezyra, sięgnął po władzę dopiero po śmierci Ramzesa. Był przypuszczalnie synem Herhora i Nodżmet, oraz, poprzez małżeństwo z Tentamon II – zięciem Ramzesa XI[potrzebny przypis]. Opowiadanie o podróżach Wenamona wymienia Smendesa w takim kontekście, że należy sądzić, iż to on jest faktycznym władcą Egiptu. Dwudziestosześcioletni okres rządów u Manethona potwierdzają źródła archeologiczne, głównie tzw. „stela wypędzonych” przypisywana Smendesowi. Sądzi się, że Smendes rządził przez jakiś czas całym Egiptem, choć zapewne jego władza nie miała charakteru władzy realnej, a jedynie był szanowany przez wpływowych kapłanów Amona zanim faktycznie przejęli oni władzę w Tebach. W czasie gdy prawdopodobnie przyjął tytuły królewskie, w Tebach po raz drugi następowała zmiana na stanowisku arcykapłana Amona. Po Herhorze i Pianchim godność tę przejął syn Pianchiego – Pinodżem I. Około szesnastego roku panowania Smendesa, Pinodżem przyjął tytuły królewskie, przekazując godność arcykapłana Amona swemu synowi – Masaharcie. Mimo objęcia władzy królewskiej nadal lata liczono według lat panowania Smendesa, co wskazywało na uznawanie jego zwierzchnictwa.
Na przełomie Nowego Państwa i Trzeciego Okresu Przejściowego władzę sprawowali:
- Ramzes XI – w Pi-Ramzes,
- Smendes - w czasie panowania Ramzesa XI – jako wezyr lub namiestnik Dolnego Egiptu. Po śmierci Ramzesa w Tanis jako Król Górnego i Dolnego Egiptu,
- Herhor – jako arcykapłan Amona, wódz armii i wicekról Nubii w Tebach,
- Pianchi – następca Herhora jako arcykapłan Amona i wódz armii w Tebach,
- Pinodżem I – jako arcykapłan Amona w Tebach i później jako Król Górnego i Dolnego Egiptu.
Tytulatura
edytuj| Królewski Protokół | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| prenomen lub imię tronowe: | |||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||
| trl.: Hedż-cheper-Re Setepen-Re | |||||||||||||||||||
| tłum.: O-wspaniałych-przejawach-Re Wybrany-przez-Re | |||||||||||||||||||
| nomen lub imię rodowe: | |||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||
| trl.: Nes-baneb-dżed Meri-Amon | |||||||||||||||||||
| tłum.: Prawowity-władca-Mendes Ukochany-przez-Amona |
Przypisy
edytuj- ↑ Ann Rosalie David, Handbook to Life in Ancient Egypt, Oxford University Press, 1999, s. 37, ISBN 978-0-19-513215-1 [dostęp 2023-06-29] (ang.).
Bibliografia
edytuj- Nicolas Grimal, Dzieje starożytnego Egiptu, Adam Łukaszewicz (tłum.), Warszawa: PIW, 2004, ISBN 83-06-02917-8, OCLC 749417518.
- Bogusław Kwiatkowski, Poczet faraonów, Warszawa: Iskry, 2002, ISBN 83-207-1677-2, OCLC 830308044.
- Schneider Th., Leksykon faraonów, PWN, Kraków-Warszawa 2001, ISBN 83-01-13479-8.
- Jacq Ch., Podróż po Egipcie faraonów, Świat Książki, Warszawa 2004, ISBN 83-7391-131-6 Nr 4380.
- Jacq Ch., Sekrety Egiptu faraonów, Świat Książki, Warszawa 2006, ISBN 83-7391-760-8 Nr 5023.