Skalne Wrota (Tatry)
Skalne Wrota, dawniej Żelazne Wrota, Żelazna Brama[1] (niem. Eisernes Tor, słow. Skalné vráta, węg. Vaskapu[2]) – położona na wysokości 1620 m przełęcz w grani głównej Tatr Bielskich na Słowacji[1].
 Widok na Skalne Wrota ze szlaku ze Schroniska pod Szarotką do Doliny Białych Stawów | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
1620 m n.p.m. |
| Pasmo | |
| Sąsiednie szczyty | |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°13′43″N 20°16′41″E/49,228611 20,278056
| |
Skalne Wrota mają charakterystyczny, prostokątny kształt, ograniczony dwoma skałami: Pomurnikową Ścianą we wschodniej grani Bujaczego Wierchu oraz Dziurawą Ścianą w Kozim Grzbiecie[3]. Na przełęcz skały te opadają pionowymi ścianami o wysokości około 20 m, odległość między skałami wynosi 10 m. Na północny wschód do Doliny Suchej ze Skalnych Wrót opada trawiasta i płytko wcięta depresja. Brak w niej jakiejkolwiek ścieżki. Na północny wschód do Doliny do Siedmiu Źródeł opada trawiaste zbocze, około 100 m niżej poderwane pasem urwistych ścian zwanym Ścianą Kaltsteina. Poniżej tych ścian opada trawiasty Lawinowy Żleb[4].
Nazwa przełęczy wiąże się ze skalistą rzeźbą otoczenia. Często dawniej używaną nazwę Żelazne Wrota wycofał Stanisław Eljasz-Radzikowski w 1893 r. W 1894 r. Węgierskie Towarzystwo Karpackie wybudowało tutaj schron dla turystów. Przez Skalne Wrota przebiega ścieżka, którą do 1978 r. prowadził szlak Magistrali Tatrzańskiej. Fragment znajdujący się w Tatrach Bielskich został jednak zamknięty, a na terenie grzbietu utworzono rezerwat ścisły. W rejonie Skalnych Wrót znajduje się główna w Tatrach Bielskich ostoja rzadkiego gatunku ptaka pomurnika[5].
U stóp grani przebiega zielony szlak z Tatrzańskiej Kotliny do Doliny Białych Stawów[6]. Niedaleko przełęczy znajduje się Schronisko pod Szarotką (chata Plesnivec), z którego kiedyś prowadził na nią niebieski szlak łącznikowy. Dziś teren wokół Skalnych Wrót jest zamknięty dla ruchu turystycznego[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Witold Henryk Paryski, Zofia Radwańska-Paryska, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. Tatry Bielskie [online] [dostęp 2020-02-01].
- ↑ a b Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska, Bedeker tatrzański, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, ISBN 83-01-13184-5.
- ↑ Władysław Cywiński, Tatry Bielskie, część wschodnia. Przewodnik szczegółowy, tom 5, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 1997, ISBN 83-7104-011-3.
- ↑ Józef Nyka, Tatry Słowackie. Przewodnik, wyd. 2, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 1998, ISBN 83-901580-8-6.
- ↑ Tatry Wysokie i Tatry Bielskie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000, Warszawa: Wydawnictwo Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2006, ISBN 83-87873-26-8.
Linki zewnętrzne
edytuj- Skalne Wrota, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 639.