Skażenie w Kramatorsku
Skażenie radioaktywne w Kramatorsku – wypadek jądrowy, który miał miejsce w Kramatorsku w Ukraińskiej SRR (dzisiejsza Ukraina) w latach 1980–1989. Na osiedlu bloków z wielkiej płyty wewnątrz betonowej ściany budynku mieszkalnego znaleziono małą kapsułkę zawierającą wysoce radioaktywny cez-137, której dawka powierzchniowego promieniowania gamma wynosiła 1800R/rok[1]. Kapsułkę wykryto dopiero po tym, jak cztery osoby w bloku zmarły na białaczkę i mieszkańcy zażądali pomiaru poziomu promieniowania w budynku[1].
 Budynek przy ulicy Mariji Prymaczenko 7, w którym odkryto radioaktywną fiolkę | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejsce | |
| Rodzaj zdarzenia | |
| Data |
1980–1989 |
| Ofiary śmiertelne |
4 osób |
Położenie na mapie europejskiej części ZSRR (granice powojenne)  | |
| 48°44′03″N 37°36′22″E/48,734167 37,606111 | |
Szczegóły wypadku
edytujZaginięcie kapsułki
edytujSpecjaliści ustalili, że pierwotnie kapsułka z cezem-137 mogła znajdować się w mierniku poziomu promieniowania, który był używany w kamieniołomie Karański w obwodzie donieckim pod koniec lat siedemdziesiątych. Po wypadnięciu z miernika, znalazła się w urobku, który następnie został użyty w budownictwie[1]. Żwir pochodzący z tego kamieniołomu wraz z zagubioną kapsułką został wykorzystany w budowie bloku mieszkalnego[2]. Kapsułka została zatopiona w prefabrykowanej betonowej ścianie w budynku 7 przy ulicy Mariji Prymaczenko (wówczas pod sowiecką nazwą Gwardzistów Kantemirowskich), dokładnie pomiędzy mieszkaniami 85 i 52[1].
Opis zdarzenia
edytujPrzez dziewięć lat w mieszkaniu 85 mieszkały dwie rodziny. Bezpośrednio przy ścianie zawierającej kapsułę znajdowało się dziecięce łóżeczko. Mieszkanie oddano do użytku w 1980 roku. Rok później zmarła mieszkająca tam 18-letnia kobieta. W 1982 r. zmarł jej 16-letni brat, a w kolejnym roku ich matka[1]. Wszyscy oni zmarli na białaczkę, jednak lekarzom nie udało się dociec pierwotnej przyczyny choroby, gdyż pokrewieństwo ofiar wskazywało na możliwe podłoże genetyczne. Dopiero kiedy do mieszkania wprowadziła się nowa rodzina, a ich syn również zmarł na białaczkę w 1987 r., jego ojcu udało się rozpocząć szczegółowe śledztwo, podczas którego w 1989 roku w ścianie odnaleziono źródło promieniowania[1].
Następstwa
edytujDo czasu odkrycia kapsułki zmarło czterech mieszkańców budynku, a 17 kolejnych otrzymało różne dawki promieniowania[2].
Fragment ściany zawierający kapsułkę został usunięty i przekazany do Instytutu Badań Jądrowych Ukraińskiej Akademii Nauk, gdzie kapsułkę wydobyto i zutylizowano zgodnie z obowiązującymi normami[1].
Od tego czasu na terenie Ukrainy znacząco wzmocniono kontrolę materiałów wykorzystywanych w budownictwie. Rutynowe badania promieniowania przeprowadza się na surowcach wykorzystywanych w budownictwie oraz kontroluje się poziomy promieniowania wewnątrz pomieszczeń podczas oddawania ich do użytku[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Olga Makarovska. Overview of Radiological Accidents Involving Orphan Radioactive Sources of Ionizing Radiation Worldwide. „Security and Nonproliferation”, s. 23–24, 2005.
- ↑ a b I. Obodovskiy: Radiation: Fundamentals, Applications, Risks, and Safety. Amsterdam: Elsevier, 2019, s. 540. ISBN 978-0-444-63986-8.