Serbski institut
Serbski institut (dolno- i górnołuż. Serbski institut, niem. Sorbisches Institut) – samorządowa interdyscyplinarna jednostka naukowa niemieckich krajów związkowych Saksonii i Brandenburgii prowadząca badania nad językami, historią i kulturą Serbów łużyckich[1].
 Budziszyńska siedziba placówki | |
| Data założenia |
1 stycznia 1992 |
|---|---|
| Typ |
instytut badawczy |
| Państwo | |
| Kraj związkowy | |
| Adres |
Bahnhofstraße 6 |
Położenie na mapie  | |
| 51°10′32″N 14°25′44″E/51,175556 14,428889 | |
| Strona internetowa | |
Institut jest spadkobiercą tradycji organizacji Institut za serbski ludospyt (niem. Institut für sorbische Volksforschung, „Instytut Serbołużyckich Studiów Ludowych”) powstałej w 1951 roku z sekcji naukowej Domowiny i stowarzyszonej w Niemieckiej Akademii Nauk (po 1972 Akademii Nauk NRD)[2]. W obecnej formie stowarzyszenia został utworzony 1 stycznia 1992 roku. Siedzibą Institutu został Budziszyn w Górnych Łużycach z oddziałem w Chociebużu w Łużycach Dolnych[1].
Jednostka gromadzi, archiwizuje, opracowuje stosowne zbiory, a także udostępnia je na zewnątrz. Prowadzi badania interdyscyplinarne, porównując sytuację Serbołużyczan z innymi małymi społecznościami językowymi na terenie Europy. Praca Institutu prowadzona jest dwutorowo – w kierunku badań nad miejscową kulturą oraz w kierunku praktycznego wsparcia nauki języków łużyckich i ich promocji[1].
Organizacyjnie Insitut podzielony jest na trzy wydziały działające niezależnie w dwóch siedzibach. Są to wydziały: kulturoznawczy, językoznawczy oraz rozwoju regionalnego i ochrony mniejszości[1][3][4][5].
Institut wydaje periodyki „Lětopis” (od 1952)[6] oraz „Spisy Serbskeho instituta” (od 1954)[7], a także prowadzi archiwum (Serbski kulturny archiw) gromadzące m.in. dokumenty łużyckich organizacji takich jak Domowina, Maćica Serbska, Sokoł czy dawne stowarzyszenia studenckie[8]. Kieruje także pracami biblioteki (Serbska centralna biblioteka) uruchomionej w 1949 roku na bazie pozostałości księgozbioru Maćicy Serbskiej i od 1958 roku regularnie uzupełnianej o publikacje wydawnictwa Domowiny[2][9]. Institut jest również aktywny w sferze cyfrowej – prowadzi portale internetowe dolnoserbski.de (niedersorbisch.de) oraz hornjoserbsce.de (obersorbisch.de) zawierające m.in. słowniki dwujęzyczne, ortograficzny, leksykon onomastyczny, zbiór z zakresu fonetyki itd.[10][11] Prowadzi też portal sorabicon.de, który oferuje m.in. dostęp do zdigitalizowanych historycznych dzieł traktujących o Serbołużyczanach takich jak „Statistika łužiskich Serbow” Arnošta Muki czy „Pamiętniki z Herrnhut” Agnes Sauer[12].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d Institute [online], Serbski institut [dostęp 2022-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2022-06-13] (ang. • niem. • dolnołuż. • górnołuż.).
- ↑ a b Institut za serbski ludospyt, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2022-07-24].
- ↑ Department for linguistics, Serbski institut [dostęp 2022-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-08] (ang. • niem. • dolnołuż. • górnołuż.).
- ↑ Department of Cultural Studies, Serbski institut [dostęp 2022-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2022-04-27] (ang. • niem. • dolnołuż. • górnołuż.).
- ↑ Regionalentwicklung und Minderheitenschutz, Serbski institut [dostęp 2022-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2022-07-15] (niem. • dolnołuż. • górnołuż. • ang.).
- ↑ LĚTOPIS – Zeitschrift für sorbische Sprache, Geschichte und Kultur, Serbski institut [dostęp 2022-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2022-07-14] (niem. • dolnołuż. • górnołuż. • ang.).
- ↑ Schriften des Sorbischen Instituts, Serbski institut [dostęp 2022-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2022-06-19] (niem. • dolnołuż. • górnołuż. • ang.).
- ↑ Sorbian cultural archive [online], serbski-institut.de, Serbski institut [dostęp 2022-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2022-06-13] (ang. • niem. • dolnołuż. • górnołuż.).
- ↑ Sorbian Central Library, Serbski institut [dostęp 2022-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2022-04-27] (ang. • niem. • dolnołuż. • górnołuż.).
- ↑ dolnoserbski.de, Serbski institut [dostęp 2022-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2022-07-02] (dolnołuż. • niem.).
- ↑ hornjosebsce.de, Serbski institut [dostęp 2022-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2022-07-14] (górnołuż. • niem.).
- ↑ Witajśo k nam! Witajće k nam! Herzlich willkommen! [online], sorabicon.de [dostęp 2022-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2022-06-13] (dolnołuż. • górnołuż. • niem. • ang.).