Septizonium
Septizonium (zwana też m.in. jako Septizodium lub Septicodium; wł. Settizonio) – niezachowana budowla wzniesiona w 203 roku w starożytnym Rzymie na zlecenie cesarza Septymiusza Sewera.
 Fragment Septizonium na rycinie z 1582, na kilka lat przed jego rozbiórką | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Fundator | |
| Ukończenie budowy |
203 |
| Rozebrano |
1588 |
| Pierwszy właściciel |
Septymiusz Sewer |
| Kolejni właściciele |
familia Frangipani (XII–XIII wiek) |
Położenie na mapie Rzymu  | |
Położenie na mapie Włoch  | |
Położenie na mapie Lacjum  | |
| 41°53′08,28″N 12°29′19,39″E/41,885633 12,488719 | |
Nazwa obiektu pochodzi od słowa Septisolium, oznaczającego w łacinie świątynię siedmiu Słońc[1], nadana prawdopodobnie na cześć siedmiu bóstw planetarnych (Saturnowi, Solowi, Lunie, Marsowi, Merkuremu, Jowiszowi, Wenus)[2] lub z tego względu, że budowla składała się z siedmiu części. Septizonium nie miało żadnego praktycznego zastosowania i prawdopodobnie służyło jako ozdobna fasada. Budowla była położona w miejscu, gdzie Via Appia dochodzi do Palatynu. Istnieją też relacje historyczne o podobnych konstrukcjach, wszystkie położone były w Afryce[3].
Ammianus Marcellinus w zagadkowy sposób opisuje budowlę: „Plebs (..) zebrał się w Septemzodium, popularnym miejscu, gdzie Marek Aureliusz zbudował nimfeum o dość pretensjonalnym stylu”[4].
W VIII wieku znajdujące się w stanie ruiny Septizonium zostało włączone w obręb średniowiecznej twierdzy, która w XII i XIII wieku znajdowała się w rękach rodu Frangipani. W sierpniu 1241 roku, po śmierci papieża Grzegorza IX, dziesięciu kardynałów, przedzierając się przez oblegające Wieczne Miasto wojska cesarza Fryderyka II Hohenstaufa, zdołało dotrzeć do Rzymu. Elektorzy zebrali się w rozpadającym się Septizonium. Papieska elekcja 1241 roku była uciążliwa dla jej uczestników nie tylko ze względów politycznych, lecz również klimatycznych. W Rzymie panował wtedy dokuczliwy upał, a w dni deszczowe przez dziurawy dach Septizonium na pomieszczenie, w którym przebywali kardynałowie, spływał deszcz zmieszany z moczem stacjonujących na dachu strażników, rozmieszczonych tam przez senatora Matteo Rosso Orsiniego[5]. W trakcie konklawe zachorował i zmarł angielski kardynał Robert Somercote. Nowo wybrany papież, Celestyn IV, również był wyczerpany dwumiesięczną elekcją i zmarł po szesnastodniowym pontyfikacie.
W 1588 roku, podczas pontyfikatu Sykstusa V, wschodnia fasada Septizonium została wyburzona pod kierownictwem Domenico Fontany. Uzyskane w ten sposób materiały budowlane zostały wykorzystane jako podstawa egipskiego obelisku na Piazza del Popolo, do odnowienia Kolumny Marka Aureliusza, papieskiego nagrobka w bazylice Matki Bożej Większej i w innych konstrukcjach[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Gregorovius 2010 ↓, s. 541.
- ↑ Dombart 1922 ↓, s. 128.
- ↑ Palmer 1978 ↓, s. 1117.
- ↑ Marcellinus 1986 ↓, s. 79.
- ↑ Abulafia 1988 ↓, s. 350.
- ↑ Lanciani 1985 ↓, s. 168.
Bibliografia
edytuj- David Abulafia: Frederick II. A Medieval Emperor. Londyn: Allen Lane, 1988. ISBN 0-7139-9004-X. (ang.).
- Theodor Dombart: Das palatinische Septizonium zu Rom. Monachium: Beck, 1922. (niem.).
- Ferdinand Gregorovius: History of the city of Rome in the Middle Ages. T. 3. Cambridge: Cambridge University Press, 2010. ISBN 978-1-108-01502-8. (ang.).
- Robert E.A. Palmer: Severan Ruler-Cult and the Moon in The City of Rome. W: Wolfgang Haase: Aufstieg und Niedergang der römischen Welt. T. II.16.2. Berlin: Walter de Gruyter, 1978. ISBN 3-11-007612-8. (ang.).
- Rodolfo Lanciani: Rovine e scavi di Roma antic. Rzym: Quasar, 1985. ISBN 88-8502-069-0. (wł.).
- Ammianus Marcellinus: The later Roman Empire (A.D. 354-378). Harmondsworth, Nowy Jork: Penguin Books, 1986. ISBN 0-14-044406-8. (ang.).