Sebastian (powieść)

Sébastien Roch – trzecia z kolei (1890) powieść francuskiego powieściopisarza Octave’a Mirbeau.

Zarys treści

H.-G. Ibels, 1906

Powieść często przedstawiano jako utwór autobiograficzny. W istocie, życiorys autora wykazuje podobieństwa z fabułą powieści, przede wszystkim wspólne dla Mirbeau i dla głównego bohatera miejsce nauki – kolegium jezuitów w Vannes. Sebastian zawiera ostrą krytykę systemu nauczania obowiązującego w szkołach przyklasztornych. Porusza również problem gwałtu, zarówno fizycznego, jak i moralnego, na osobie kilkunastoletniego chłopca, który po tym doświadczeniu pogrąża się w apatii, by wreszcie zginąć w absurdalnym starciu podczas wojny francusko-pruskiej 1870 roku. Tym samym społeczeństwo traci wrażliwą i uzdolnioną artystycznie jednostkę, na jaką zapowiadał się Sebastian.

Znaczenie

Ze względu na poruszaną tematykę utwór po opublikowaniu otoczyła kompletna cisza. Należy jednak przypisać mu istotny udział w rozpoczęciu dyskusji wokół nadużyć seksualnych kleru, które przed powstaniem Sebastiana stanowiły tabu. Mirbeau miał pełną świadomość ważkości zagadnienia i wracał do niego wielokrotnie w swoich pismach publicystycznych, atakując przyjęty model edukacji oraz – co symptomatyczne – jednego z nauczycieli kolegium w Vannes, księdza Stanislasa du Lac, w którym upatruje się pierwowzoru postaci ojca de Kern, uwodziciela małego Sebastiana.

Zabiegi stylistyczne

Henri-Gabriel Ibels, De Kern, 1906

W odróżnieniu od innych powieści Mirbeau, narracja w Sebastianie jest na ogół prowadzona w trzeciej osobie (poza fragmentami dziennika bohatera). Pozwala to zachować większy dystans do opowiadanej, niezwykle drastycznej rzeczywistości. Jednocześnie autor wykorzystuje technikę impresjonizmu literackiego, która odzwierciedla fragmentaryczność i ulotność wizji oraz spontaniczność doznań bohatera.

Polski przekład autorstwa Krystyny Byczewskiej ukazał się nakładem PIW w 1960 r.

Bibliografia

• Jean_Louis Cabanès, «Le Discours sur les normes dans les premiers romans de Mirbeau », Octave Mirbeau, wyd. Pierre Michel et Georges Cesbron, Angers, PU d’Angers, 1992, str. 153-163.
• Yves Du Lac, « Au sujet du personnage du père de Kern dans Sébastien Roch », Cahiers Octave Mirbeau nr 5, Angers, 1998, str. 146-157.
• Emmanuelle Lambert, « L'Ecriture du corps dans les romans autobiographiques d'Octave Mirbeau », Cahiers Octave Mirbeau nr 2, Angers, 1995, str. 39-46.
• Pierre Michel, « Octave Mirbeau et Stanislas du Lac », Cahiers Octave Mirbeau nr 5, Angers, 1998, str. 129-145.
• Pierre Michel, préface à Sébastien Roch in Octave Mirbeau, L'œuvre romanesque 1, Paris, Buchet/Chastel – Société Octave Mirbeau, 2000-2001.
• Anne-Laure Sévéno, « L'enfance dans les 'romans autobiographiques' d'Octave Mirbeau : démythification et démystification d'une tradition littéraire : le thème de l'enfance », Cahiers Octave Mirbeau nr 4, Angers, 1997, str. 160-180.

Linki zewnętrzne

• Octave Mirbeau, Sébastien Roch, Éditions du Boucher (fr.).
• Pierre Michel, Przedmowa (fr.).