Schronisko przy Wierzchowskiej Górnej Trzecie

Schronisko przy Wierzchowskiej Górnej Trzecie, Schronisko przy Głównym Otworze Jaskini Wierzchowskiej Górnej – jaskinia w Dolinie Kluczwody[1] w granicach wsi Wierzchowie, w gminie Wielka Wieś w powiecie krakowskim, w województwie małopolskim[2]. Pod względem geograficznym jest to obszar Wyżyny Olkuskiej wchodzący w skład Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[3].

Schronisko przy Wierzchowskiej Górnej Trzecie
Plan jaskini
Plan jaskini
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Położenie

Wierzchowie

Właściciel

Skarb Państwa
(Lasy Państwowe)

Długość

15,5 m

Wysokość otworów

395 m n.p.m.

Ekspozycja otworów

ku północy

Kod

J.Olk.I-04.85

Położenie na mapie gminy Wielka Wieś
Mapa konturowa gminy Wielka Wieś, u góry znajduje się punkt z opisem „Schronisko przy Wierzchowskiej Górnej Trzecie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Schronisko przy Wierzchowskiej Górnej Trzecie”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Schronisko przy Wierzchowskiej Górnej Trzecie”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Schronisko przy Wierzchowskiej Górnej Trzecie”
Ziemia50°10′30″N 19°48′25″E/50,175056 19,806861
Strona internetowa

Opis obiektu

edytuj

Obiekt typu schronisko znajduje się w skale kilkadziesiąt metrów na północ od głównego otworu Jaskini Wierzchowskiej Górnej. Jego duży, trójkątny otwór jest widoczny z drogi przed jaskinią. Został zabezpieczony metalową siatką. Za otworem jest korytarz, początkowo wysoki i szeroki, ale stopniowo zwężający się ku końcowi[1].

Obiekt powstał w późnojurajskich wapieniach skalistych na pionowej szczelinie, która z czasem uległa powiększeniu wskutek procesów grawitacyjnych i wietrzenia. Odegrały one główna rolę w powstaniu jaskini, ale widoczne są także ślady przepływu wody. Wśród nacieków występują tylko słabo wykształcone nacieki grzybkowe, na ścianach widoczne są ponadto czarne naloty. Namulisko składa się z próchnicy zmieszanej z wapiennym gruzem, w głębi jest gliniaste. Widno jest tylko w pobliżu otworu, tu w zasięgu światła na ścianach rozwijają się glony. W głębi jest ciemno. Ze zwierząt obserwowano pająki z rodzaju Meta[1].

Jaskinię Wierzchowską Górną badał Kazimierz Kowalski. Schroniska tego nie opisał jako odrębnego obiektu, ale zaznaczył go na planie jaskini jako jeden z jej otworów[4]. Jako odrębny obiekt wzmiankowali go dopiero A. Górny i M. Szelerewicz w 1986 r.[5] Obecną jego dokumentację i plan sporządził N. Sznobert w kwietniu 2015 r.[1]

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Adam Polonius, Norbert Sznober, Schronisko przy Wierzchowskiej Górnej III, Halina Grodzicka (red.), [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2022-03-25].
  2. Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 2022-03-25].
  3. Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2.
  4. Kazimierz Kowalski, Jaskinie Polski, t. 1, Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, 1951.
  5. M. Szelerewicz, A. Górny, Jaskinie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK Kraj, 1986.