Schronisko im. Księcia Henryka
Schronisko im. Księcia Henryka (Prinz-Heinrich-Baude) – nieistniejące schronisko turystyczne, które położone było w Karkonoszach, na krawędzi Kotła Wielkiego Stawu (1415 m n.p.m.).
 Prinz-Heinrich-Baude około roku 1910. Po lewej Śnieżka | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
1415 m n.p.m. |
| Data otwarcia |
1889 |
| Data zamknięcia |
10 października 1946 |
Położenie na mapie Sudetów  | |
 50°45′20″N 15°41′28″E/50,755556 15,691111
| |
.jpg)
Historia
edytujSchronisko wybudowało w latach 1888–1889 Riesengebirgsverein (jako jedyne tej organizacji, oprócz Heufuderbaude) i w tym czasie było jednym z najnowocześniejszych i najbardziej luksusowych w Sudetach. Miało stanowić wzór dla pozostałych schronisk i zmusić konkurencję do podniesienia jakości usług. Początkowo miało się nazywać Baude am Mittagstein (od nazwy skały - Mittagstein), ale po wizycie w 1888 roku na miejscu budowy księcia Henryka Hohenzollerna (brata cesarza Wilhelma II) wraz z małżonką – zmieniono nazwę na Prinz-Heinrich-Baude. Schronisko zostało otwarte w 1889 roku[1]. W 1892 roku w schronisku zainstalowano telegraf[2]. W latach 30. XX wieku schronisko rozbudowano pod kierunkiem biura braci Albert z Jeleniej Góry – m.in. zwiększono liczbę pokoi do 30. Tereny wokół schroniska cieszyły się dużym powodzeniem wśród narciarzy, a także miłośników zjazdów saniami rogatymi[3] – jedna trasa biegła do Karpacza, a druga do Miłkowa. Nad Wielkim Stawem znajdował się kopiec z kamieni, usypany dla uczczenia Theodora Donata, założyciela Riesengebirgsverein. Obecnie nie istnieje.
Po II wojnie światowej nazwę schroniska spolszczono na Księcia Henryka. Było niemal całkowicie opustoszałe – mieszkał w nim tylko przedwojenny właściciel z synami. Jako jedyne w okolicy nie zostało otwarte i przejęte przez którąś z polskich organizacji.
W nocy z 9 na 10 października 1946 roku spłonęło w niewyjaśnionych okolicznościach. W literaturze często podawane jest błędnie, że pożar miał miejsce w lutym 1946 roku[4]. Współcześnie pozostały po nim niewielkie ruiny.
Budynek
edytujBudynek był dwupiętrowy i przykrywał je dwuspadowy dach. Kalenicę oraz elewację frontową zwieńczyły ozdobne zakończenia z drewna. Również sala jadalna posiadała ozdobne, malowane belki[5]. Piwnice i parter miały konstrukcję kamienną, a piętra drewnianą. Od strony północnej znajdowała się weranda z imponującym widokiem na Kotlinę Jeleniogórską. Pod werandą na kamiennym cokole umieszczono popiersie księcia Henryka. Obiekt mógł pomieścić 70 osób w 21 pokojach.
Do 1937 roku funkcjonowała tu (na wys. 1415 m n.p.m.) stacja meteorologiczna, która została otwarta 16 lipca 1892 roku[6][7]. Średnia temperatura roczna, w latach 1888-1930, wyniosła +1,1 °C (najcieplejsze miesiące: lipiec +9,9 °C i sierpień +9,2 °C, najchłodniejsze miesiące: styczeń -6,5 °C i luty -6,4 °C). Średnia roczna suma opadów, odnotowana w latach 1891–1937, wyniosła 1338 mm (najbardziej mokre miesiące: lipiec 168 mm i sierpień 147 mm, najmniej opadów: luty 61 mm i marzec 65 mm)[8].
Obiekt w popkulturze
edytujSchronisko pojawia się w debiutanckiej powieści znanego później niemieckojęzycznego pisarza związanego z Dolnym Śląskiem, Paula Kellera Waldwinter (Leśna zima; 1902), a także w zrealizowanym znacznie później na jej podstawie filmie fabularnym pod tym samym tytułem (1936, reż. Fritz Peter Buch)[9].
W lipcu 2022 nakładem Wydawnictwa Dolnośląskiego ukazała się inspirowana historią schroniska powieść kryminalna Schronisko, które przestało istnieć Sławka Gortycha[10].
Przypisy
edytuj- ↑ Teodor Donat, Erdmannsdorf – Mysłakowic - osobliwości i historia., 1887, s. 63.
- ↑ Tie höchste Fernsprechstelle, „Grazer Tagblatt”, anno.onb.ac.at, 1892, s. 6 [dostęp 2020-08-19].
- ↑ Hörner Hörnerschlittenfahrt schlittenfahrt Hörnerschlittenfahrt, „Sport im Bild”, anno.onb.ac.at, 1911 [dostęp 2020-08-19].
- ↑ Nieistniejące schroniska Śląskich Karkonoszy [online] [dostęp 2020-08-19] (pol.).
- ↑ Wnętrza domów górskich w Karkonoszach - Nasze Sudety [online], naszesudety.pl [dostęp 2020-08-19].
- ↑ Zahnradbahn auf die Schneekoppe, „Das Vaterland”, anno.onb.ac.at, 26 października 1890, s. 6 [dostęp 2020-08-19].
- ↑ Die höchste Fernsprechstelle Deutschlands, „Grazer Tagblatt”, anno.onb.ac.at, 28 lipca 1892, s. 6 [dostęp 2020-08-19].
- ↑ Jan Kwiatkowski: Klimat. W: Karkonosze polskie. Wrocław: Polska Akademia Nauk, 1985, s. 88-107. ISBN 83-04-01586-2.
- ↑ Jan Pacholski. Paul Keller - autor sudeckich bestsellerów. „Sudety. Przyroda, kultura, historia”, s. 20-27, lipiec-sierpień 2021. Oficyna Wydawnicza ATUT. ISSN 1641-8603.
- ↑ Sławomir Gortych, Schronisko, które przestało istnieć, Wydawnictwo Dolnośląskie, 27 lipca 2022, ISBN 978-83-271-6214-4 (pol.).
Bibliografia
edytuj- Jacek Suchodolski, Architektura schronisk górskich w Sudetach, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005, ISBN 83-7085-846-5, OCLC 830747402.
Linki zewnętrzne
edytuj- Schronisko ks. Henryka na dolny-slask.org.pl
- Zjazd saniami rogatymi ze schroniska