Saterland

Saterland (wschfryz. Seelterlound) – gmina samodzielna (niem. Einheitsgemeinde) w Niemczech, w kraju związkowym Dolna Saksonia w powiecie Cloppenburg. Po reformie terytorialnej z 1 marca 1974 roku w skład gminy Saterland wchodzą cztery miejscowości: Ramsloh, Scharrel, Strücklingen i Sedelsberg. Przez teren gminy przepływa rzeka Sagter Ems. Na terenie gminy w Ramsloh znajdują się maszty radiowe o wysokości 352,9 m. Gmina jest jedynym obszarem gdzie do dziś używa się języka wschodniofryzyjskiego.

Saterland

Seelterlound

gmina
Herb Flaga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Dolna Saksonia
Powiat	Cloppenburg
Powierzchnia	123,62 km²
Wysokość	5 m n.p.m.
Populacja (31 grudnia 2008) • liczba ludności	12 883
• gęstość	104 os./km²
Numer kierunkowy	04475, 04479
Kod pocztowy	26683
Tablice rejestracyjne	CLP
Adres urzędu: Hauptstraße 507 26683 Saterland
Położenie na mapie powiatu
53°02′N 7°43′E
Strona internetowa

Historia

Saterland we wczesnym średniowieczu zamieszkiwali Sasi i wchodził w skład niedużego hrabstwa Sögel – od jego zniekształconej nazwy wzięło się dzisiejsze określenie gminy: Sater po niemiecku, Seelter po wschodniofryzyjsku. W XII i XIII wieku na terenie dzisiejszej gminy osiedli Fryzowie. W późnym średniowieczu obszar był traktowany najprawdopodobniej jako część „Wolnej Fryzji”, co oznaczało odrębny status prawny lokalnych samorządów. Następnie Saterland wszedł w skład księstwa biskupiego Münster. Do XIX wieku była to swoista wyspa otoczona bagnami, pierwszą stałą drogę do Friesoythe wybudowali napoleońscy żołnierze. Izolacja i odrębność religijna (Fryzja wschodnia przeszła na wyznania protestanckie, gdy Saterland ostatecznie pozostał katolicki) spowodowały zachowanie w użyciu lokalnego dialektu wschodniofryzyjskiego. W XIX wieku zainicjowano proces osuszania mokradeł, co przyciągnęło nowych osadników. W 1815 r. obszar wszedł w skład Wielkiego Księstwa Oldenburga, co zniosło autonomię językową i prawną. Po II wojnie światowej w regionie osiadło się dużo uchodźców ze wschodu, w efekcie ludność używająca saterfryzyjskiego stała się mniejszością. W 1974 r. zjednoczono cztery gminy w jedną, obejmującą cały Saterland.

Gospodarka

Gmina Saterland jest gminą uprzemysłowioną. Największymi pracodawcami są zakłady:

• wydobycia i przetwórstwa torfu – Torfwerke C. Deilmann AG
• produkcji kabli Waskönig & Walter Kabel-Werk
• produkcji firanek i zasłon – Gardinenwerk Unland
• produkcji maszyn specjalistycznych – Spezialmaschinenbau Kurre

Coraz większe znaczenie ma także wybudowany w ostatnich latach C-Port – port przeładunkowy wraz z powierzchniami magazynowania nad leżącym na terenie gminy kanałem śródlądowym.

Turystyka

Mapa gminy z nazwami w dialekcie saterfryzyjskim

Ważną dziedziną dla gminy jest też turystyka. Dziedzina ta z roku na rok przybiera na znaczeniu. Gminę przecinają trasy rowerowe:

• Deutsche Fernroute
• Clopenburger Radtour

oraz projekt Paddel- und Pedalstation – gdzie można zamienić rower na kajak i zwiedzać okolicę pływając rzeką Sagter Ems.

Edukacja

W gminie znajduje się 5 przedszkoli i cztery szkoły podstawowe, w każdej z miejscowości należących do gminy:

• Marienschule Strücklingen,
• Grundschule Ramsloh,
• "Litje Skoule Skäddel" - Grundschule Scharrel,
• Astrid-Lindgren-Grundschule Sedelsberg

oraz szkoły ponadpodstawowe:

• Schulzentrum Saterland /Haupt und Realschule/ w Ramsloh,
• Laurentius-Siemer-Gymnasium w Ramsloh.

Gmina partnerska w Polsce

Gminą partnerską dla gminy Saterland jest od 2001 gmina Środa Śląska. Umowę partnerską zawarto na bazie zapoczątkowanych wcześniej, intensywnych kontaktów szkolnych oraz prowadzonych regularnie 2 razy w roku (w październiku w Polsce, w maju w Niemczech), od 1997 do dzisiaj, wymian młodzieży z obydwu gmin. Ponadto gmina, jak też szkoły uczestniczą w wielu wspólnych projektach UE. W 2007 roku gmina Saterland za współpracę partnerską otrzymała wyróżnienie i Nagrodę Komisji Środowiska, Rolnictwa oraz Spraw Lokalnych Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy „Dyplom Europy” za osiągnięcia na wielu płaszczyznach w dziedzinie współpracy pomiędzy gminami. W 2011 przyznano Gminie Środa Śląska, a także inicjatorom: Peterowi Zieglerowi i Sławomirowi Siwerskiemu Dyplomu Uznania za osiągnięcia w dziedzinie współpracy pomiędzy Gminami Saterland i Środa Śląska z okazji XX-lecia powstania Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży w Poczdamie i Warszawie.

Bibliografia

• Landesbetrieb für Statistik und Kommunikationstechnologie Niedersachsen, Hanower, 2009
• Das neue Guinnes Buch der Rekorde 1993 s.276
• S. Siwerski "Polska?-Ależ tak!", Środa Śląska, 2002
• Gemeinde Saterland -Informationsschrift zum Muensterlandtag, Friesoythe, 1987
• Gemeindeportraet – Sonderbeilage Saterland 2002
• Das Saterland. Ein Streifzug durch die Geschichte, Saterland, 1998