Sarnaki – dawna gromada, czyli najmniejsza jednostka podziału terytorialnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1954–1972.

Sarnaki
gromada
1954–1973
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

warszawskie

Powiat

1954–55: siedlecki
1956–72: łosicki

Data powstania

5 października 1954

Data likwidacji

1 stycznia 1973

Siedziba

Sarnaki

Szczegółowy podział administracyjny (1954)
Liczba sołectw

10

Liczba reprezentantów
Liczba członków GRN (1954)

24

brak współrzędnych

Gromady, z gromadzkimi radami narodowymi (GRN) jako organami władzy najniższego stopnia na wsi, funkcjonowały od reformy reorganizującej administrację wiejską przeprowadzonej jesienią 1954[1] do momentu ich zniesienia z dniem 1 stycznia 1973[2], tym samym wypierając organizację gminną w latach 1954–1972[3][4].

Gromadę Sarnaki z siedzibą GRN w Sarnakach utworzono – jako jedną z 8759 gromad[3] – w powiecie siedleckim w woj. warszawskim, na mocy uchwały nr VI/10/18/54 WRN w Warszawie z dnia 5 października 1954. W skład jednostki weszły obszary dotychczasowych gromad[5] Chlebczyn, Chybów, Franopol, Grzybów, Płasków, Płasków kolonia, Rozwadów, Rzewuszki, Sarnaki i Terlików ze zniesionej gminy Sarnaki w tymże powiecie[6]. Dla gromady ustalono 24 członków gromadzkiej rady narodowej[7].

1 stycznia 1956 gromada weszła w skład nowo utworzonego powiatu łosickiego w tymże województwie[8].

31 grudnia 1959 do gromady Sarnaki przyłączono obszar zniesionej gromady Mierzwice Kolonia w tymże powiecie[9]; z gromady Sarnaki wyłączono natomiast wsie Płosków i Terlików oraz kolonię Płosków, włączając je do gromady Hołowczyce w tymże powiecie[10].

31 grudnia 1961 do gromady Sarnaki włączono obszar zniesionej gromady Lipno w tymże powiecie[11].

Gromada przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej[12]. 1 stycznia 1973 – tym razem w powiecie łosickim – reaktywowano gminę Sarnaki[13].

Przypisy

edytuj
  1. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  2. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
  3. a b Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1956.
  4. Mała Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959.
  5. Gromady istniały także po II wojnie światowej jako jednostka pomocnicza gmin.
  6. Uchwała Nr VI/10/18/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu Siedlce; w ramach Zarządzenia Nr Or. V-0/1/54 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 29 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 67)
  7. Uchwała Nr XLVIII/162 Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Siedlcach z dnia 4 października 1954 r. w sprawie ustalenia liczby członków gromadzkich rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 7 października 1954 r., Nr. 9, Poz. 57)
  8. Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 282
  9. Uchwała Nr IV-10/59 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 18 września 1959 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 15 grudnia 1959 r., Nr. 12, Poz. 439)
  10. Uchwała Nr IV-9/59 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 18 września 1959 r. w sprawie zmian granic niektórych gromad i przeniesienia siedzib niektórych gromadzkich rad narodowych w województwie warszawskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 15 grudnia 1959 r., Nr. 12, Poz. 438)
  11. Uchwała Nr IV-19/61 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 27 września 1961 r. w sprawie zmian granic i nazw, utworzenia i zniesienia niektórych gromad oraz przeniesienia siedzib niektórych gromadzkich rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 15 grudnia 1961 r., Nr. 13, Poz. 292)
  12. Wykaz miast, osiedli i gromad: stan z dn. 1 I 1971 r., Cz. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, 1971.
  13. Uchwała Nr XX/93/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie warszawskim