Sarkomer
Sarkomer (mion[1], z gr. σάρξ sarks "mięso, ciało", μέρος meros "część"; μῦς mys "mięsień") – podstawowa jednostka czynnościowa mięśnia poprzecznie prążkowanego[2] oraz podstawowa jednostka kurczliwa budującą miofibryle[3].
Przyjmuje się, że sarkomer leży pomiędzy prążkami[4] (liniami) Z, które regularnie powtarzają się w mięśniu. Zbudowane są z α-aktyniny i desminy[4]. Obejmuje on jeden cały prążek anizotropowy oraz sąsiadujące z nim dwie połówki prążka izotropowego.
W obrębie sarkomeru można wyróżnić odcinki anizotropowe[5] (tak zwany prążek[4] lub odcinek A[6]) i izotropowe (prążek/odcinek I) zależnie od zdolności do załamywania światła w mikroskopie polaryzacyjnym. Część środkowa wykazuje zdolności do podwójnego załamania światła (odcinek A) co sprawia, że jest ciemniejsza, a części końcowe są jednołomne (odcinek I) a więc jaśniejsze[5]. Długość sarkomeru wynosi ok. 2-3μm[4].
W budowie sarkomeru pod mikroskopem elektronowym można zaobserwować także przejaśnienie w obrębie odcinka A zwane prążkiem H, a w nim linię M[4](utworzoną przez miomezynę utrzymującą uporządkowane położenie miofilamentów grubych w sarkomerze)
Sarkomer jest w istocie złożonym kompleksem kilkunastu białek, które tworzą dwa podstawowe filamenty:
- filamenty grube, składające się z miozyny i tytyny kotwiczącej filament w prążku Z[4];
- filamenty cienkie, składające się z aktyny, troponiny i tropomiozyny zakotwiczonych końcem plus za pomocą czapeczek Z w liniach Z[4]. Połączenie to zachodzi dzięki α-aktyninie, wikulinie i nebulinie.
Wzajemne oddziaływania między obu typami filamentów, pod wpływem jonów wapnia powodują skurcz sarkomerów i co za tym idzie również skurcz całych mięśni.
Przypisy
edytuj- ↑ Marzena Popielarska-Konieczna: Słownik szkolny: Biologia. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2003, s. 453. ISBN 83-7389-096-3.
- ↑ Biologia: Repetytorium dla maturzystów i kandydatów na wyższe uczelnie. Praca zbiorowa. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2006, s. 89-90. ISBN 83-02-09004-2.
- ↑ Biologia: Jedność i różnorodność. Praca zbiorowa. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN, 2008, s. 476-477. ISBN 978-83-7446-134-4.
- ↑ a b c d e f g Wojciech Sawicki: Histologia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009, s. 243-249. ISBN 978-83-200-4103-3.
- ↑ a b Biologia: Słownik encyklopedyczny. Warszawa: Wydawnictwo Europa, 2001, s. 371. ISBN 83-87977-73-X.
- ↑ Tadeusz Krzymowski, Jadwiga Przała: Fizjologia zwierząt: Podręcznik dla studentów wydziałów medycyny weterynaryjnej, wydziałów biologii i hodowli zwierząt akademii rolniczych i uniwersytetów. Praca zbiorowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2005. ISBN 83-09-01792-8.
