Sarkofag Scypiona Barbatusa
Sarkofag Scypiona Barbatusa (wł. Sarcofago di Lucio Cornelio Scipione Barbato) – starożytny rzymski sarkofag należący do Lucjusza Korneliusza Scypiona Barbatusa, konsula z roku 298 p.n.e., odnaleziony w 1782 roku w grobowcu rodziny Scypionów przy via Appia[1]. Należy do zbiorów Muzeów Watykańskich (Museo Pio-Clementino)[1][2].
 Licowa strona (front) sarkofagu | |
| Autor | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Data powstania |
III w. p.n.e. |
| Medium | |
| Wymiary |
142 x 277 x 111 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Opis
edytujSarkofag stanowi jeden z najcenniejszych przykładów sztuki rzymskiej pierwszej połowy III wieku p.n.e.[3] Jest najstarszym spośród sarkofagów umieszczonych w grobowcu Scypionów i zarazem jedynym, który posiada jakiekolwiek zdobienia[2]. Wykonany został z szarego tufu wulkanicznego[1]. Ma 2,77 długości i 1,42 m wysokości[1]. Nadano mu kształt inspirowany ówczesnymi monumentalnymi ołtarzami hellenistycznymi[1][3]. Skrzynię ozdobiono motywami architektonicznymi – w jej górnej części znajduje się fryz tryglifowo-metopowy znany z porządku doryckiego, z wpisanymi w metopy rozetami[1][3]. Wieko sarkofagu udekorowane jest natomiast w narożnikach wolutami przechodzącymi w liście akantu[1][3]. Wyryto na nim także nazwisko zmarłego: [L. Corneli]o(s) Cn. f. Scipio[2].
Inskrypcja
edytujW dolnej części sarkofagu znajduje się inskrypcja komemoratywna ku czci zmarłego, wyryta około sto lat po jego śmierci[1] na miejscu wcześniejszego napisu[2]. Jest to elogium[1] ułożone w wierszu saturnijskim[2]. Jego treść głosi:
CORNELIVS LVCIVS SCIPIO BARBATVS GNAIVOD PATRE
PROGNATVS FORTIS VIR SAPIENSQVE – QVOIVS
FORMA VIRTVTEI PARISVMA
FVIT – CONSOL CENSOR AIDILIS QVEI FVIT APVD
VOS – TAVRASIA CISAVNA
SAMNIO CEPIT – SVBIGIT OMNE LOVCANA
OPSIDESQVE ABDOVCIT
- Korneliusz Lucjusz Scypio Brodaty,
- Z Gneusza zrodzony, dzielny mąż i rozumny,
- Którego postać cnotom jego dorównała,
- Konsul, cenzor i edyl wśród naszego ludu,
- Taurazję, Cyzaunę, Samnium zdobył,
- Podbił całą Lukanię, zakładników pojmał.
(Tłum. Zygmunt Kubiak)[1]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j Janusz A. Ostrowski: Starożytny Rzym. Polityka i sztuka. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, s. 53. ISBN 83-01-12616-7.
- ↑ a b c d e Filippo Coarelli: Rome and Environs. An Archaeological Guide. Berkeley: University of California Press, 2014, s. 369. ISBN 978-0-520-28209-4.
- ↑ a b c d Alfred Twardecki: Mały słownik sztuki starożytnej Grecji i Rzymu. Warszawa: Unia wydawnicza Verum, 1998, s. 35. ISBN 83-85921-75-3.