Saris (Palestyna)
Saris (arab. ساريس) – nieistniejąca już arabska wieś, która była położona w Dystrykcie Jerozolimy w Mandacie Palestyny. Wieś została wyludniona i zniszczona podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny, po ataku żydowskiej organizacji paramilitarnej Hagana w dniu 16 kwietnia 1948.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Dystrykt |
Dystrykt Jerozolimy |
| Wysokość |
675 m n.p.m. |
| Populacja (1945) • liczba ludności |
|
| Data zniszczenia |
16 kwietnia 1948 |
| Powód zniszczenia |
atak Hagany |
| Obecnie | |
Położenie na mapie Mandatu Palestyny  | |
 31°47′53″N 35°04′25″E/31,798056 35,073611
| |
| Strona internetowa | |
Położenie
edytujSaris leżała wśród Wzgórz Judzkich, na zachód od miasta Jerozolima. Według danych z 1945 do wsi należały ziemie o powierzchni 10 699 ha. We wsi mieszkało wówczas 560 osób[1].
| własność gruntów | powierzchnia gruntów (hektary) |
|---|---|
| Arabowie | 10 427 |
| Żydzi | 132 |
| publiczne | 140 |
| Razem | 10 699 |
| Rodzaj użytkowanych gruntów | Arabowie (hektary) | Żydzi (hektary) |
|---|---|---|
| uprawy oliwek | 415 | 0 |
| uprawy nawadniane | 366 | 0 |
| uprawy zbóż | 3 707 | 123 |
| nieużytki | 6 484 | 9 |
| zabudowane | 10 | 0 |
Historia
edytujPrzebiegał tędy ważny szlak handlowy z Jerozolimy na równinę Szaron do portów na wybrzeżu Morza Śródziemnego. W 1596 w Saris mieszkało 292 osoby, które utrzymywały się z uprawy pszenicy, jęczmienia, oliwek i winorośli, oraz hodowli kóz i produkcji miodu[2].
W okresie panowania Brytyjczyków Saris była niewielką wsią położoną na wzgórzu porośniętym winnicami i gajami oliwkowymi. We wsi znajdowała się szkoła dla chłopców oraz jeden meczet[1].
Podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny wieś była bazą arabskich sił Armii Świętej Wojny, które atakowały żydowskie konwoje do Jerozolimy. Gdy 9 kwietnia 1948 oddziały żydowskich organizacji paramilitarnych Irgun i Lechi dopuściły się masakry w Dajr Jasin, mieszkańcy wsi Saris uciekli, obawiając się powtórzenia pogromu w ich wiosce[1]. W dniu 16 kwietnia opuszczoną wieś zaatakowały siły żydowskiej Brygady Harel (Hagana). Aby uniemożliwić wykorzystanie wioski do stworzenia ufortyfikowanej pozycji obronnej, Żydzi wysadzili wszystkie domy. Ocalał jedynie muzułmański cmentarz[3].
Miejsce obecnie
edytujNa gruntach należących do Saris powstał w 1948 moszaw Szoresz, a w 1950 sąsiedni moszaw Szo’ewa.
Palestyński historyk Walid Chalidi, tak opisał pozostałości wioski Saris: „Teren jest pokryty kamiennym gruzem, spomiędzy którego wystają żelazne pręty. Zachowało się wiele otwartych wejść do podziemi i kilka jaskiń. Wokół rosną liczne drzewa, w tym cyprysy, drzewa migdałowe i inne. Opuszczony gaj drzew migdałowych znajduje się po wschodniej stronie. W połowie stoku znajdują się pozostałości sztucznego basenu”[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Welcome To Saris. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2011-05-10]. (ang.).
- ↑ Claude Reignier, H.H. Kitchener: The Survey of Western Palestine: memoirs of the topography, orography, hydrography, and archaeology. London: Committee of the Palestine Exploration Fund., 1881, s. 112. (ang.).
- ↑ Palmach Information Centre: The capture of Saris. [dostęp 2008-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-07)]. (ang.).