Sanwitalia

Sanwitalia
	; Sanwitalia rozesłana
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	sanwitalia
	Nazwa systematyczna
	Sanvitalia Lamarck; J. Hist. Nat. 2: 176. t. 33. 1 Sep 1792
	Typ nomenklatoryczny
	S. procumbens Lamarck
Synonimy
	Anaitis DC.; Laurentia Steud.;
	Anaitis DC.; Laurentia Steud.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sanwitalia^[5], polegnatka^[6] (Sanvitalia Lam.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 6 gatunków^[4]. Rośliny te występują w większości w Ameryce Północnej na obszarze od Gwatemali po południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (od Kalifornii po Teksas). Jeden gatunek (S. versicolor) rośnie w Ameryce Południowej na obszarze Boliwii i północnej Argentyny^[4].

Jeden gatunek – sanwitalia rozesłana S. procumbens uprawiana jest jako jednoroczna roślina ozdobna^[7]. W niektórych krajach europejskich i na Jawie roślina ta zarejestrowana została także jako zdziczała^[4]. W Polsce tylko uprawiana^[5].

Morfologia

Pokrój: Niewysokie (osiągające od kilku do 30 cm wysokości) byliny i rośliny roczne, o łodygach ścielących się i wyprostowanych, rozgałęziających się u nasady lub na całej długości^[8].
Liście: Łodygowe, naprzeciwległe, ogonkowe lub siedzące, owłosione lub nagie. Blaszka od równowąskiej do jajowatej, niepodzielona, całobrzega, rzadziej ząbkowana lub klapowana^[8].
Kwiaty: Zebrane w koszyczki powstające pojedynczo na szczytach pędów. Okrywy półkuliste o średnicy od 4 do kilkunastu mm. Listki okrywy trwałe, w liczbie 8–21 wyrastają w dwóch lub trzech rzędach. Mają kształt lancetowaty do równowąskiego, dolne są zielone, listkopodobne, górne szydlasto zakończone. Dno kwiatostanowe wypukłe do stożkowatego, pokryte łuskowatymi plewinkami. Brzeżne kwiaty języczkowe w liczbie od 5 do 20 są żeńskie i płodne, ich korony są białe lub żółte. Kwiaty rurkowe wewnątrz koszyczka są obupłciowe i płodne; jest ich od 15 do ok. 60. Ich korony są żółte do pomarańczowych. Łatki na końcach rurki korony są trójkątne i jest ich 5^[8].
Owoce: Walcowate lub słabo kanciaste lub spłaszczone niełupki. Puch kielichowy trwały, składa się 3–4 włosków^[8].

Systematyka

Rodzaj z plemienia Heliantheae w podrodzinie Asteroideae z rodziny astrowatych Asteraceae^[9].

Wykaz gatunków^[4]

Sanvitalia abertii A.Gray
Sanvitalia acapulcensis Benth. & Hook.f. ex Hemsl.
Sanvitalia angustifolia Engelm. ex A.Gray
Sanvitalia fruticosa Hemsl.
Sanvitalia ocymoides DC.
Sanvitalia procumbens Lam. – sanwitalia rozesłana^[5], polegnatka rozesłana^[6]
Sanvitalia versicolor Griseb.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-01-17] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-01-17] (ang.).
↑ ^a ^b Sanvitalia, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-01-17] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Sanvitalia Lam., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens Kew [dostęp 2023-01-17] .
↑ ^a ^b ^c ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 160, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 158. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 824, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d John L.J.L. Strother John L.J.L., Sanvitalia Lamarck, [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2023-01-17] .
↑ Genus Sanvitalia Lam.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-01-09].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-01-17] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-01-17] (ang.).

[ing-3] Sanvitalia, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-01-17] .

[powo-4] Sanvitalia Lam., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens Kew [dostęp 2023-01-17] .

[checklist-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 160, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[gawrys-6] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 158. ISBN 978-83-925110-5-2.

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 824, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[america-8] John L.J.L. Strother John L.J.L., Sanvitalia Lamarck, [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2023-01-17] .

[grin-9] Genus Sanvitalia Lam.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-01-09].

[5]

[6]

[4]

[1]

[2]

[3]

[7]

[8]

[9]