Sangiran
Sangiran – stanowisko paleoantropologiczne na Jawie (prowincja Jawa Środkowa), jedno z najbardziej znaczących stanowisk skamieniałości szczątków człowiekowatych na świecie.
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ |
kulturowy |
| Spełniane kryterium |
III, VI |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Azja i Pacyfik |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę |
1996 |
Położenie na mapie Indonezji  | |
 7°24′01,08″S 110°49′00,12″E/-7,400300 110,816700
| |
![Sangiran – stanowisko antropologiczne praczłowieka[1]](http://up.wiki.x.io/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png){kind=small}
W latach 1934–1942 Gustav von Koenigswald (1902–1982) prowadził prace, później kontynuowane m.in. przez Sastrohamidjojo Sartono i Teuku Jacoba (1929–2007), które zaowocowały odkryciem wielu skamieniałych szczątków człowiekowatych. Znaleziono tu szczątki Homo erectus (oznaczone jako Sangiran 27 i Sangiran 31) datowane na 1,6 mln lat oraz megantropa (Meganthropus).
W 1996 roku stanowisko Sangiran zostało wpisane na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO.
Opis
edytujStanowisko paleoantropologiczne Sangiran znajduje się ok. 15 km na północ od miasta Solo w Jawie Środkowej[2][3]. Sangiran obejmuje obszar 5,600 ha[2] na terenie czterech kecamatanów: Gemolong, Kalijambe i Plupuh (w kabupatenie Sragen) oraz Gondangrejo (w kabupatenie Karanganyar)[3].
Geologicznie jest to kopuła z materiałem od późnego i środkowego pliocenu do czasów obecnych obejmującym okres 2,4 miliona lat[2].
Obszar, zamieszkały przez ostatnie 1,5 miliona lat, jest jednym z najbardziej znaczących stanowisk dla badań nad antropogenezą[2][3]. W latach 1889–2003 na terenie Indonezji odkryto 197 szczątków człowiekowatych, z czego 152 w Sangiran[4]. Znaleziono tu 60 skamieniałych szczątków Homo erectus, co stanowi ponad 50% wszystkich odkryć szczątków tych człowiekowatych na świecie[5]. Szczątki Homo erectus oznaczone jako Sangiran 27 i Sangiran 31 datowane są na 1,6 mln lat[6][7].
Znaleziono tu również wiele pozostałości narzędzi kamiennych sprzed 800 tys. lat z okresu paleolitu, m.in. narzędzia otoczakowe i rozłupce wykonane z chalcedonu i jaspisu[8].
W 1996 roku stanowisko Sangiran zostało wpisane na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO[2].
Historia odkryć
edytuj.jpg)
.jpg)
Pierwsza wyprawa do Sangiran miała miejsce w 1893 roku pod przewodnictwem holenderskiego antropologa Eugène’a Dubois (1858–1940), który dwa lata wcześniej odkrył szczątki Homo erectus w pobliskim Trinil[9][10].
W 1934 roku w wiosce Ngebung niemiecko-holenderski antropolog Gustav von Koenigswald odkrył narzędzia z paleolitu[8], co zainspirowało go do dalszych prac w regionie (1936–1941), które zaowocowały odkryciami kolejnych szczątków Homo erectus oraz megantropa[9]. W 1937 roku von Koenigswald odkrył część czaszki Homo erectus, oznaczoną jako Sangiran 2[7]. W 1939 – części czaszki, oznaczone jako Sangiran 4, holotyp Pithecantropus dubius, a w 1941 roku holotyp Meganthropus palaeojavanicus (Sangiran 6)[7].
Kolejne badania paleoantropologiczne i geologiczne przeprowadzono w latach 60. XX wieku[8]. W 1969 roku indonezyjski badacz Sastrohamidjojo Sartono znalazł prawie kompletną czaszkę Homo erectus, znalezisko oznaczono Sangiran 17[11].
W 1977 roku Gadjah Mada University z Yogyakarty założył tu ośrodek badań paleoantropologicznych[8]. Kolejnych odkryć szczątków człowiekowatych dokonali w 1989 roku naukowcy indonezyjscy i francuscy z paryskiego Musée de l’Homme[8]. W 1988 roku założono tu muzeum, a prace badawcze są nadal kontynuowane[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Indonezja [online], Polski Komitet ds UNESCO [dostęp 2023-09-13] (pol.).
- ↑ a b c d e UNESCO: Sangiran Early Man Site. [dostęp 2015-09-25]. (ang.).
- ↑ a b c Truman Simanjuntak, Bagyo Prasetyo, Retno Handini: Sangiran: Man, Culture, and Environment in Pleistocene Times: Proceedings of the International Colloquium on Sangiran, Solo-Indonesia, 21st-24th September 1998. Yayasan Obor Indonesia, 2001, s. 3. ISBN 9794643827. [dostęp 2015-09-26]. (ang.).
- ↑ John G Fleagle, John J. Shea, Frederick E. Grine, Andrea L. Baden, Richard E. Leakey: Out of Africa I: The First Hominin Colonization of Eurasia. Springer Science & Business Media, 2010, s. 102. ISBN 978-90-481-9036-2. [dostęp 2015-09-26]. (ang.).
- ↑ Truman Simanjuntak, Bagyo Prasetyo, Retno Handini: Sangiran: Man, Culture, and Environment in Pleistocene Times: Proceedings of the International Colloquium on Sangiran, Solo-Indonesia, 21st-24th September 1998. Yayasan Obor Indonesia, 2001, s. 4. ISBN 9794643827. [dostęp 2015-09-26]. (ang.).
- ↑ Juan Luis Arsuaga, Ignacio Martínez, Mauricio Antón: The Chosen Species: The Long March of Human Evolution. John Wiley & Sons, 2006, s. 179. ISBN 978-1-4051-1533-9. [dostęp 2015-09-26]. (ang.).
- ↑ a b c Bernard Wood: Wiley-Blackwell Encyclopedia of Human Evolution, 2 Volume Set. John Wiley & Sons, 2011. ISBN 978-1-4443-4247-5. [dostęp 2015-09-26].
- ↑ a b c d e f UNESCO: Sangiran Early Man Site. [dostęp 2015-09-25]. (ang.).
- ↑ a b Truman Simanjuntak, Bagyo Prasetyo, Retno Handini: Sangiran: Man, Culture, and Environment in Pleistocene Times: Proceedings of the International Colloquium on Sangiran, Solo-Indonesia, 21st-24th September 1998. Yayasan Obor Indonesia, 2001, s. 8. ISBN 9794643827. [dostęp 2015-09-26]. (ang.).
- ↑ Truman Simanjuntak, Bagyo Prasetyo, Retno Handini: Sangiran: Man, Culture, and Environment in Pleistocene Times: Proceedings of the International Colloquium on Sangiran, Solo-Indonesia, 21st-24th September 1998. Yayasan Obor Indonesia, 2001, s. 24. ISBN 9794643827. [dostęp 2015-09-26]. (ang.).
- ↑ Ian Tattersall: The Fossil Trail: How We Know what We Think We Know about Human Evolution. Oxford University Press, 1997, s. 171. ISBN 978-0-19-510981-8. [dostęp 2015-09-26]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- UNESCO: Sangiran Early Man Site (UNESCO/NHK). [w:] Youtube [on-line]. [dostęp 2015-09-25]. (ang.).