Saki (gmina Narew)
Saki (białorus. Сакі[6])– wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim, w gminie Narew[5][7]. Leży nad rzeką Małynką.
| wieś | |
 Krzyż wotywny z XIX w. na środku wsi. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
85 |
| Kod pocztowy |
17-210[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BHA |
| SIMC |
0036564[5] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Narew  | |
 52°57′02″N 23°29′43″E/52,950556 23,495278[1]
| |
Historia
edytujWieś założona została przez Saka – jednego z bojarów należących do służb bojarskich Aleksandra Chodkiewicza, któremu to w 1525 r. Zygmunt Stary nadał 22 służby bojarskie w Puszczy Błudowskiej. Sak osiedlił się nad rzeką Małunicą (dawna nazwa rzeki Małynka) po 1483 r. dając początek dzisiejszej wsi. Wspomina o tym Metryka Litewska z 1512 r. spisana w języku starobiałoruskim: (...) ludi naszy (...) Puszczu (...) Bludowskuju rozrobili i domy swoimi poselili. A na imia dey ludi: Iwanec Miloszewicz z bratieju na Hozdnicy, a Saka z bratom na Malunicy(...)[8]. To od nazwiska założyciela pochodzi nazwa miejscowości.
Według Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności, przeprowadzonego w 1921 r., wieś Saki liczyła 22 domy i 125 mieszkańców (85 kobiet i 40 mężczyzn). Większość mieszkańców miejscowości, w liczbie 85 osób, zadeklarowała wówczas wyznanie prawosławne, pozostałe 40 osób zgłosiło wyznanie rzymskokatolickie. Podział religijny mieszkańców wsi pokrywał się z ich strukturą narodowo-etniczną, gdyż 85 mieszkańców podało narodowość białoruską, a pozostałych 40 polską. W okresie międzywojennym Saki znajdowały się w powiecie bielskim[9].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa białostockiego.
O wsi
edytujPrawosławni mieszkańcy wsi należą do parafii św. Michała Archanioła w pobliskiej Trześciance, a wierni kościoła rzymskokatolickiego do parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Narwi[10].
Inne
edytujW 1987 we wsi Saki realizowano zdjęcia do filmu dokumentalnego Andrzej i Mania w reżyserii Tamary Sołoniewicz.
Turystyka
edytujPrzez Saki przebiega Szlak Świątyń Prawosławnych – szlak turystyczny promujący kulturę prawosławia na Północnym Podlasiu[11].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 120453
- ↑ Wieś Saki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-01-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1132 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Сакі, вёска. Radzima.net. [dostęp 2015-12-20].
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Józef Maroszek: Prawa i przywileje miasta i dóbr ziemskich Zabłufów XV-XVIII w.. Podlaska Biblioteka Cyfrowa, 1994. s. 45-46. [dostęp 2018-12-24].
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 17: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924, s. 32 (23).
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Szlak Świątyń Prawosławnych. [w:] Atrakcje turystyczne gminy Narew [on-line]. Oficjalna Strona Internetowa Urzędu Gminy w Narwi. [dostęp 2016-04-22].
Bibliografia
edytuj- Wiśniewski Jerzy, Zarys dziejów osadnictwa wiejskiego we wschodniej części województwa białostockiego do połowy XVII wieku [w:] Nawukowy Zbornik, Białystok 1964