Wikipedia

Sacrum Commercium beati Francisci cum domina Paupertate

Sacrum Commercium beati Francisci cum domina Paupertate lub tylko Sacrum Commercium (łac. Mistyczne zaślubiny błogosławionego Franciszka z Panią Ubóstwem) – trzynastowieczny poemat alegoryczny autorstwa Jana z Parmy o duchowych zaślubinach św. Franciszka z Asyżu z Panią Ubóstwem.

Sacrum Commercium beati Francisci cum domina Paupertate
Autor

Jan z Parmy

Tematyka

religijna

Typ utworu

poemat alegoryczny

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Włochy

Język

łacina

Data wydania

między 1227 a 1280

Poemat stanowi źródło do biografii Franciszka z Asyżu i historii założonego przez niego zakonu, szczególnie w tym, co dotyczy ubogiej formy życia ślubowanej zgodnie z regułą.

Utwór przedstawia w udramatyzowanej formie biblijno-ascetyczną refleksję dotyczącą franciszkańskiego ubóstwa[1].

Tytuł

edytuj

Od XIV w. łaciński zwrot «Sacrum Commercium» tłumaczony jest jako mistyczne zaślubiny. We wczesnych źródłach franciszkańskich i pismach samego Franciszka mowa jest raczej o pani czy damie ubóstwie, pani biedzie niż o małżonce. Idea wyrażona we wczesnych źródłach bliższa jest raczej językowi rycerskiemu – wierność rycerza szlachetnej damie. Dopiero Żywot Drugi Tomasza z Celano i Legenda większa Bonawentury z Bagnoregio przypiszą świętemu relację wierności małżeńskiej względem Pani Biedy[2]. Commercium może też być tłumaczone jako: przymierze, wymiana, kontrakt, relacja[3].

Autorstwo

edytuj

Kronika 24 generałów przypisuje autorstwo Sacrum Commercium byłemu generałowi zakonu Janowi z Parmy. Po ustąpieniu ze stanowiska w 1257 teolog ten osiadł w eremie w Greccio. Zmarł w 1289. Sacrum Commercium jest bogate w cytaty ze Starego i Nowego Testamentu, brak w nim jednak jakichkolwiek wskazówek, iż autorem mogła być osoba oskarżona o joachinizm o silnych konotacjach profetycznych i apokaliptycznych. Jak wiadomo z historii zakonu, Jan z Parmy był sądzony z rozkazu papieża ze względu na sympatię dla ruchu związanego z osobą potępionego mistyka cysterskiego Joachima z Fiore[2]. Giorgio Petrocchi przypisał autorstwo Janowi Parentiemu[4].

Struktura dzieła

edytuj

Sacrum Commercium dzieli się na prolog i 31 rozdziałów[5]:

  1. Prolog (1-4)[a]
  2. Błogosławiony Franciszek pyta o Ubóstwo (5-8)
  3. Franciszek prosi, aby mu oznajmiono, gdzie mieszka Ubóstwo (9-11)
  4. Błogosławiony Franciszek zachęca braci (12-13)
  5. Ubóstwo podziwia łatwość wznoszenia się wstępujących (14-15)
  6. Błogosławiony Franciszek wychwala Ubóstwo (16-18)
  7. Wspaniałość Ubóstwa (19-22)
  8. Odpowiedź Pani Ubóstwa (23-24)
  9. Wspomnienie z raju (25-30)
  10. Świadectwo Chrystusa (31)
  11. Apostołowie (32)
  12. Następcy Apostołów (33)
  13. Pokój przeciwny Ubóstwu (34-35)
  14. Prześladowanie siostrą Ubóstwa (36)
  15. Pochwała prawdziwie ubogich (37)
  16. Fałszywi ubodzy (38)
  17. Chciwość (39)
  18. Ubóstwo upomina fałszywych zakonników (40)
  19. Ich odpowiedź (41)
  20. Ubóstwo mówi o dobrych zakonnikach (42)
  21. Chciwość przybiera nazwę „jasnego rozeznania” (43-44)
  22. Przezorna troska (45)
  23. Chciwość prosi Lenistwo o pomoc (46)
  24. Zakonnicy pokonani przez Lenistwo (47-49)
  25. Wzbogaceni ubodzy prześladują Ubóstwo (50)
  26. Ubóstwo wzywa ich do opamiętania się (51)
  27. Pan przemawia do Ubóstwa (52)
  28. Pani Ubóstwo mówi błogosławionemu Franciszkowi o wzlocie i upadku w życiu zakonnym (53-55)
  29. Odpowiedź błogosławionego Franciszka i braci (56-57)
  30. Zgoda Ubóstwa (58)
  31. Uczta Ubóstwa z braćmi (59-63)
  32. Pani Ubóstwo błogosławi braciom i zachęca ich do trwania w otrzymanej łasce (64-69)

Zobacz też

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ W nawiasach podano numery wersetów wg edycji polskiej Wczesne źródła franciszkańskie, t. II, Warszawa 1981, s. 276-294.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Salezy Kafael OFMCap.: Sacrum commercium Św. Franciszka z Panią Ubóstwo. Franciszkański Zakon Świeckich, 2007-09-01. [dostęp 2019-12-09]. (pol.).
  2. ↑ a b Lázaro Iriarte: Sacrum Commercium. www.franciscanos.org. [dostęp 2013-03-08]. (hiszp.).
  3. ↑ Carlo Paolazzi: Sacrum Commercium beati Francisci cum domina Paupertate. W: Ernesto Caroli (red.): Fonti francescane. Editio Minor. Mediolan-Padwa-Asyż: Editrici Francescane, 1995, s. 1028. ISBN 88-8135-001-7. (wł.).
  4. ↑ Giorgio Petrocchi: Scrittori religiosi del Duecento. fermi.univr.it. [dostęp 2013-03-08]. (wł.).
  5. ↑ Jan z Parmy: Sacrum commercium św. Franciszka z Panią Ubóstwo. greccio.franciszkanie.pl. [dostęp 2013-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-11)].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Sacrum_Commercium_beati_Francisci_cum_domina_Paupertate&oldid=68174571”