SZD-51 Junior
SZD-51 Junior – polski, jednomiejscowy, szybowiec szkolno-treningowy, zaprojektowany w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Doświadczalnym Szybownictwa PZL Bielsko w Bielsku-Białej.
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor | |
| Typ | |
| Konstrukcja |
laminatowa (szklano-epoksydowa) |
| Załoga |
1 |
| Historia | |
| Data oblotu |
31 grudnia 1980 r. |
| Liczba egz. |
259 |
| Dane techniczne | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
15,00 m |
| Wydłużenie |
18 |
| Długość |
6,69 m |
| Wysokość |
1,57 m |
| Powierzchnia nośna |
12,51 m² |
| Profil skrzydła |
Wortman S02-196//S02/1-150 |
| Masa | |
| Własna |
200-240 kg |
| Użyteczna |
140 kg |
| Startowa |
380 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość minimalna |
55-70 km/h (zależnie od masy) |
| Prędkość ekonomiczna |
62-77,5 km/h (zależnie od masy) |
| Prędkość optymalna |
70-85 km/h (zależnie od masy) |
| Prędkość dopuszczalna |
220 km/h |
| Prędkość holowania |
150 km/h |
| Prędkość min. opadania |
0,6 m/s |
| Doskonałość maks. |
35 |
| Współczynnik obciążenia konstrukcji |
+5,3 / -2,65 g |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
| Polska i inne kraje | |
Historia
edytuj.jpg)
Pod koniec lat 70., w związku z wycofywaniem z użycia szybowców o konstrukcji drewnianej, powstała konieczność stworzenia nowej konstrukcji umożliwiającej przeszkolenie pilotów z szybowców Puchacz na szybowce klasy standard i wyczynowe. Zespół konstrukcyjny, pod kierownictwem Stanisława Zientka rozpoczął pracę 1 stycznia 1979 r. Konstrukcję szybowca oparto na niezrealizowanym projekcie SZD-47, który był rozwijany w latach 1973-1974 w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym w Bielsku Białej. Wykorzystano projekt skrzydła, z wykorzystaniem komputerów w WSK-Mielec opracowano nowy kadłub[1].
Dzięki temu już 31 grudnia 1980 r. przystąpiono do oblotu przedprototypu SZD-51-0. Szybowiec, o numerze fabrycznym X-115 i znakach rejestracyjnych SP-3211, został oblatany przez Januarego Romana na lotnisku w Bielsku-Białej.
Na podstawie danych zebranych podczas prób fabrycznych przygotowano dwa prototypy wersji seryjnej SZD-51-1, oznaczone numerami fabrycznymi X-116 i X-132. Oblatał je również January Roman w dn. 12 sierpnia 1983 r. i w listopadzie 1983 r.[1] Od przedprototypu różniły się zmianami w rozpiętości i obrysie usterzenia poziomego oraz rozpiętości lotek oraz konstrukcją dźwigara. W konstrukcji wprowadzono zmiany pozwalające na usprawnienie procesu produkcji.
W 1983 r. zakończono program naziemnych prób statycznych, do końca 1984 r. zakończono pozytywnie próby państwowe prototypów i uzyskano polski certyfikat. Pierwsza seria informacyjna obejmowała 12 egzemplarzy. Ich budowę rozpoczęto w Bielsku-Białej, po wykonaniu 5 egzemplarzy produkcja została przeniesiona do filii Zakładu Szybowcowego we Wrocławiu. Do końca 1996 r. wyprodukowano 215 egz. szybowca, z czego 161 wyeksportowano. Po upadłości PDPSz PZL-Bielsko produkcji była kontynuowana przez Allstar PZL Glider i do 2007 r. powstały łącznie 259 egzemplarze szybowca[1].
Powstałą również wersja SZD-51-2 (nr fabryczny B-2014), którą opracowano w celu zgłoszenia do konkursu na szybowiec klasy światowej. Od szybowca seryjnego różnił się zbiornikami balastowymi w skrzydłach oraz zastosowaniem automatycznego sprzęgu steru wysokości.
Rozmowy w sprawie zakupu licencji rozpoczęła Brazylia, jednakże brak jest informacji o zawarciu takiego kontraktu[1].
Szybowiec Junior jest oceniany przez użytkowników jako bezpieczny oraz przyjemny w pilotażu. Charakteryzuje się dużą tolerancją na błędy początkujących pilotów[2], ma łagodną charakterystykę przeciągnięcia oraz łatwo go wyprowadzić z korkociągu. Obsługa przedstartowa szybowca oraz czynności związane z montażem i demontażem zostały maksymalnie uproszczone i nie wymagają specjalnych kwalifikacji. Szybowiec jest tani w ekspolatacji z uwagi na przewidziany resurs 12 000 godzin[3]. Pozycja pilota jest oceniana jako wygodna i pozwalająca na wykonywanie wielogodzinnych lotów termicznych. Pilot ma do dyspozycji obszerną i wygodną kabinę z dobrą widzialnością[4]. Charakteryzuje się dużą manewrowością na niskich prędkościach oraz wytrzymałym podwoziem co ułatwia lądowania w przygodnym terenie[5].
Jednomiejscowy szybowiec o konstrukcji laminatowo-szklano-epoksydowej w układzie grzbietopłata.
Skrzydło dwudzielne dwutrapezowe o konstrukcji bezżebrowej z dźwigarem dwuteowym. O wzniosie 3° i profilu Wortmann SO 1-196 u nasady przechodzącym w części lotkowej w SO 1/2-150. Wyposażone w lotki, wyważone masowo, o konstrukcji laminatowowej. Hamulce aerodynamiczne metalowe, umieszczone wyłącznie na górnej powierzchni skrzydła.
Kadłub wraz ze statecznikiem kierunku stanowi jeden element i jest wykonany całkowicie z laminatu. W części centralnej znajduje się stalowa kratownica umożliwiająca mocowanie skrzydeł i podwozia. Kabina zamknięta, osłonięta jednoczęściową limuzyną otwieraną na prawo. Pozycja pilota regulowana na ziemi za pomocą poduszek o różnej grubości, pedały przestawiane w locie z możliwością regulacji w pięciu pozycjach. Fotel dostosowany do spadochronu plecowego. Tablica przyrządów kolumnowa, wyposażona w prędkościomierz PR-250S, wysokościomierz W-10S (ew. W-12S), wariometr WRs-5D z kompensatorem KWEC-2 i krążkiem prędkości przeskoku, busolę BS-1 (lub KI-13A) oraz zakrętomierz EZS-3. Istnieje możliwość instalacji radiostacji RS-6101 oraz aparatury tlenowej TA-03A. Antena radiostacji wbudowana na stałe w statecznik pionowy. Szybowiec jest wyposażony w zaczep przedni i dolny umożliwiające start na holu lub za wyciągarką. Istnieje możliwość zabudowy haka do startu z lin gumowych.
Podwozie jednotorowe stałe, nieamortyzowane z kółkiem głównym zaopatrzonym w hamulec tarczowy oraz kółkiem tylnym.
Usterzenie w układzie T, ster kierunku, statecznik wysokości i ster wysokości wykonane z laminatu. Ster wysokości dzielony, ster kierunku kryty płótnem, wyważony masowo.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Andrzej Glass, Tomasz Murawski (praca zbiorowa), Polskie szybowce 1945-2011. Problemy rozwoju, Wydawnictwo SCG, Bielsko-Biała 2012, ISBN 978-83-932826-0-9, s. 193-200
- ↑ SZD-51 Junior. aeroklubelblaski.pl. [dostęp 2019-05-04]. (pol.).
- ↑ SZD-51-1 Junior. szd.com.pl. [dostęp 2019-05-04]. (pol.).
- ↑ SZD-51 Junior. aeroklubkrakowski.pl. [dostęp 2019-05-04]. (pol.).
- ↑ SZD-51-1 Junior SP-3479, SP-3507. aeroklubpodhalanski.pl. [dostęp 2019-05-04]. (pol.).
- ↑ Andrzej Papiorek: Instrukcja użytkowania w locie Szybowca SZD-51-1 "Junior". [dostęp 2018-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-18)]. (pol.).