STS-5

STS-5
	Dane misji
Indeks COSPAR	1982-110A
Zaangażowani	NASA
Oznaczenie kodowe	STS-5
	Pojazd
Wahadłowiec	Columbia
	Załoga
	; Od lewej: Allen, Brand, Overmyer, Lenoir
Dowódca	Vance Brand
	Start
Miejsce startu	Stany Zjednoczone, KSC, LC39-A
Początek misji	11 listopada 1982 12:19:00 UTC
	Orbita okołoziemska
Apogeum	317 km
Perygeum	294 km
Okres orbitalny	90,5 min
Inklinacja orbity	28,5°
	Lądowanie
Miejsce lądowania	Edwards Air Force Base, pas startowy 22
Lądowanie	16 listopada 1982 14:33:26 UTC
Czas trwania misji	5 dni, 2 godz, 14 min, 26 sek
Przebyta odległość	3 397 082 km
Liczba okrążeń Ziemi	81
	Program lotów wahadłowców
	Multimedia w Wikimedia Commons

STS-5 (ang. Space Transportation System) – piąta misja wahadłowca kosmicznego Columbia^[1].

Załoga

źródło^[1]^[2]

Vance Brand (2)*, dowódca (CDR)
Robert Overmyer (1), pilot (PLT) – astronauta nr 112
Joseph Allen (1), specjalista misji (MS1) – astronauta nr 113
William Lenoir (1), specjalista misji (MS2) – astronauta nr 114

*(liczba w nawiasie oznacza liczbę lotów odbytych przez każdego z astronautów)

Parametry misji

Masa:
- startowa orbitera: 112 088 kg
- lądującego orbitera: 91 841 kg
- ładunku: 14 551 kg
Perygeum: 294 km
Apogeum: 317 km
Inklinacja: 28,5°
Okres orbitalny: 90,5 min

Cel misji

Pierwszy operacyjny lot wahadłowca, podczas którego umieszczono na orbicie satelity telekomunikacyjne SBR-3 oraz Anik-C3^[1].

Przebieg misji

źródło^[3]

W odróżnieniu od czterech poprzednich doświadczalnych misji, piąty lot był pierwszym lotem komercyjnym. Za wyniesienie na orbitę swoich satelitów firma Satellite Business Systems (SBS) oraz Telesat Canada zapłaciły NASA 17 mln dolarów (koszt takiej operacji przy użyciu rakiety typu „Delta” wyniósłby ponad 23 mln dolarów). Przy umieszczeniu satelitów na orbicie tym razem zrezygnowano z mechanicznego ramienia (RMS – Remote Manipulator System) testowanego w poprzednim locie. Zastosowano urządzenie, które walcowatego satelitę wprawiało w ruch obrotowy, a następnie poprzez uwolnienie z uchwytów ekspediowało w przestrzeń kosmiczną. Pierwszy z tych satelitów, SBS-3 przeznaczony do telekomunikacji, o masie 3500 kg, odłączył się od Columbii w ósmej godzinie lotu. Po 45 minutach w odległości ponad 30 km od wahadłowca silniki satelity włączyły się i ustawiły go na orbicie zsynchronizowanej z obrotem Ziemi na wysokości około 36 000 km w ten sposób, że satelita znalazł się nad wyspami Galapagos. Drugi z satelitów, kanadyjski Anik C-3 wystartował 24 godziny później z przeznaczeniem do satelitarnej łączności telefonicznej i telegraficznej oraz przekazywania danych dla potrzeb zarządzania. Operację wprowadzania satelitów nadzorowali naukowcy: dr fizyki Joseph P. Allen (lat 45) oraz dr inż. elektryk William B. Lenoir (lat 43), profesor Instytutu Technologicznego w Massachusetts, specjalizujący się w badaniach atmosfery i powierzchni planetarnych metodami teledetekcji.
Astronauta Joseph Allen przeprowadził własne doświadczenie ze świnką morską. Za pomocą elektrod wprowadzonych do organizmu zwierzęcia stymulowane zostały u niego reakcje podobne jak przy chorobie. Za pomocą systemu czujników uczeni na Ziemi obserwowali reakcje obronne organizmu gryzonia w warunkach nieważkości. Trzy eksperymenty zostały zaprojektowane i przygotowane przez studentów. Pierwszy dotyczył wzrostu kryształów siarczanu triglicyny w stanie nieważkości, które powoduje powstanie defektów sieci krystalicznej. Proces powstawania kryształów był obserwowany przy użyciu promieni podczerwonych. Kolejne doświadczenie polegało na obserwacji rozwoju kolonii gąbek w warunkach braku ciążenia, a trzecie na obserwacji dyfuzji różnych gorących cieczy.
Program przewidywał wyjście dwóch astronautów (pierwsze od 1974 roku) na zewnątrz na 3,5 godziny z użyciem nowych skafandrów w celu wykonania różnych badań i ćwiczeń. Na skutek niesprawności skafandrów musiano zrezygnować z EVA. Początkowo stwierdzono objawy choroby lokomocyjnej u obu naukowców, a gdy ustąpiły, stwierdzono wady układu wentylacyjnego skafandrów. 16 listopada 1982 roku Columbia, kończąc swoją piątą misję, zakończyła swój pierwszy etap lotów. Jej miejsce na wyrzutni 39A na przylądku Canaveral zajął kolejny wahadłowiec.

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Tomáš Přibyl: Dzień, w którym nie wróciła COLUMBIA. Bielsko-Biała: Wydawnictwo >DEBIT<, 2003, s. 157.
↑ Robert Godwin: Space Shuttle. Warszawa: Prószyński Media Sp. z o.o., 2011, s. 51, seria: Historia podboju Kosmosu. ISBN 978-83-7648-973-5.
↑ Władysław Gorgoń. Piąty lot Columbii. „Astronautyka”. 2 (126), s. 25, 1983. Polskie Towarzystwo Astronautyczne. (pol.).

Linki zewnętrzne

Podsumowanie misji STS-5 na stronie NASA (ang.)
NSSDCA Master Catalog (ang.)
Mark Wade: STS-5. [w:] Encyclopedia Astronautica [on-line]. [dostęp 2017-07-23]. (ang.).
Spaceflight mission report: STS-5. [w:] Spacefacts [on-line]. [dostęp 2017-07-23]. (ang.).

[tomas-1] Tomáš Přibyl: Dzień, w którym nie wróciła COLUMBIA. Bielsko-Biała: Wydawnictwo >DEBIT<, 2003, s. 157.

[robert-2] Robert Godwin: Space Shuttle. Warszawa: Prószyński Media Sp. z o.o., 2011, s. 51, seria: Historia podboju Kosmosu. ISBN 978-83-7648-973-5.

[loty-3] Władysław Gorgoń. Piąty lot Columbii. „Astronautyka”. 2 (126), s. 25, 1983. Polskie Towarzystwo Astronautyczne. (pol.).

[1]

[2]

[3]