SS Great Eastern
SS Great Eastern (wstępna nazwa Leviathan) – statek parowy zaprojektowany przez Isambarda Kingdoma Brunela, zwodowany w 1858 i oddany do eksploatacji po jego śmierci. Był wówczas największym na świecie parowcem[1].
| |
| Bandera | |
|---|---|
| Port macierzysty | |
| Dane podstawowe | |
| Typ | |
| Materiał | |
| Historia | |
| Data budowy |
1854 |
| Data wodowania |
31 stycznia 1858 |
| Data oddania do eksploatacji |
1860 |
| Data wycofania ze służby |
1889 |
| Dane techniczne | |
| Liczba pasażerów |
4000 |
| Długość całkowita (L) |
211 m |
| Szerokość (B) |
25 m |
| Wysokość (H) |
18 m |
| Pojemność |
18 914 RT |
| Ożaglowanie | |
| Liczba masztów |
6 |
| Napęd mechaniczny | |
| Moc silnika |
11 000 KM |
| Liczba śrub napędowych |
1 |
| Prędkość maks. |
15 w. |
Historia
edytujJego pojemność wynosiła 18 914 BRT, długość – 211 metrów, szerokość – 25 metrów, wysokość – 18 metrów (dla porównania wymiary wybudowanego pół wieku później, zatopionego przez górę lodową „Titanica”: długość – 269 metrów, szerokość – 29 metrów, wysokość kadłuba – 18 metrów).
SS Great Eastern posiadał podwójne stalowe poszycie oraz dwa pędniki – czterołopatkową śrubę napędową i dwa koła łopatkowe średnicy 17 m. Jako napęd pomocniczy posiadał także możliwość rozpięcia ożaglowania na sześciu masztach[2]. Umożliwiał przewiezienie w rejsie dookoła świata bez zawijania do portów 4000 pasażerów. Statek w trakcie eksploatacji trapiły liczne awarie. Jego pech rozpoczął się w dniu wodowania 3 listopada 1857 roku, kiedy nie zsunął się z pochylni do wody, przy czym zginęło w wypadku kilku robotników[2]. Wodowanie nastąpiło po wielu próbach po trzech miesiącach 31 stycznia 1858 roku[2]. Nigdy nie miał kompletu pasażerów co sprawiało problemy z uzyskaniem rentowności[3].
W pierwszy rejs wyruszył z Southampton do Nowego Jorku 16 czerwca 1860 roku, wioząc jedynie 35 pasażerów[4]. W USA spędził dwa miesiące, będąc udostępniany za biletami, po czym odbył rejs powrotny do Anglii[4]. W kolejnym rejsie rozpoczętym 10 września 1861 roku został uszkodzony przez silny sztorm na Atlantyku i musiał zawrócić, a spośród 400 pasażerów, wielu odniosło rany[4]. W sierpniu 1862 roku uszkodził dno na skale pod Nowym Jorkiem i musiał być tam remontowany przy użyciu kesonu[5].
Kłopoty ze znalezieniem dostatecznej liczby pasażerów sprawiły, że został przebudowany na kablowiec i posłużył w 1865 do ułożenia 4200 kilometrów kabla na dnie Atlantyku, a w 1870 położył kabel telegraficzny między Bombajem i Adenem. W roli kablowca miał więcej szczęścia, niż jako transatlantyk[6]. W 1867 roku jeszcze ponownie został użyty jako statek pasażerski z Nowego Jorku na wystawę światową do Paryża i z powrotem oraz ponownie do Francji; wówczas też jednym z pasażerów był pisarz Jules Verne[7]. Powrócił następnie do roli kablowca. Pocięty na złom w 1889[8].
W kulturze
edytujRejs Great Eastern w 1867 posłużył pisarzowi Juliuszowi Verne’owi za inspirację do napisania książki Pływające miasto wydanej przez Pierre’a Jules’a Hetzela w cyklu Niezwykłe podróże. Great Eastern pojawia się w utworze Stinga Ballad of the Great Eastern z albumu The Last Ship wydanego w 2013 r.
Zobacz też
edytuj- MS Pioneering Spirit – największy statek
Przypisy
edytuj- ↑ The SS Great Eastern’s Launch Ramp. www.historic-uk.com. [dostęp 2021-05-28].
- ↑ a b c Tymiński 2017 ↓, s. 4.
- ↑ Wolniewicz 1996 ↓, s. 11.
- ↑ a b c Tymiński 2017 ↓, s. 7.
- ↑ Tymiński 2017 ↓, s. 7–8.
- ↑ Wolniewicz 1996 ↓, s. 18.
- ↑ Tymiński 2017 ↓, s. 8.
- ↑ Wolniewicz 1996 ↓, s. 20.
Bibliografia
edytuj- Janusz Wolniewicz: Niezwykłe losy transatlantyków. Wyd. I. Ypsylon, 1996. ISBN 83-85135-82-0. (pol.).
- Jan Tymiński. Największy statek XIX wieku. „Okręty Wojenne”. Nr 1/2017. XXVII (141), 2017. Tarnowskie Góry: Wydawnictwo Okręty Wojenne.