Rymy o starym marynarzu (poemat)
Rymy o starym marynarzu (ang. The Rime of the Ancient Mariner) – poemat Samuela Taylora Coleridge’a, po raz pierwszy ogłoszony drukiem w 1798 roku w tomie „Ballady liryczne” (ang. Lyrical Ballads)[1], będącym manifestem angielskiego romantyzmu, obok wierszy Williama Wordswortha[1].
Charakterystyka ogólna
edytujUtwór jest najdłuższym z ważnych dzieł Coledridge'a. Poemat ten to właściwie obszerna siedmioczęściowa ballada z gatunku opowieści niesamowitych, typowych dla epoki powieści gotyckiej.
Forma
edytujPoemat jest napisany zasadniczo wierszem jambicznym czterostopowym i trójstopowym, przy użyciu strof czterowersowych, pięciowersowych i sześciowersowych. Tekst jest gęsto rymowany i aliterowany. Najbardziej kunsztownym fragmentem jest zapewne następująca strofa[2]:
- The fair breeze blew, the white foam flew,
- The furrow followed free:
- We were the first that ever burst
- Into that silent sea.
Treść
edytujPoemat jest zakomponowany na zasadzie opowieści ramowej. Tytułowy stary marynarz zatrzymuje młodego człowieka, idącego na wesele, i hipnotyzując niesamowitą siłą swojej woli, zmusza do wysłuchania długiej i strasznej opowieści o morskiej podróży. Młodzieniec dowiaduje się, że starzec popełnił zbrodnię, polegającą na zastrzeleniu albatrosa. Za ten czyn zostaje skazany na długą tułaczkę po morzach i oceanach. W końcu jednak zostaje uwolniony od przekleństwa. Mimo to straszne wspomnienia prześladują go na tyle, że czuje potrzebę opowiadania o swojej włóczędze. Młody człowiek, poznawszy losy żeglarza, rezygnuje z udziału w weselu, a na drugi dzień wstaje „smutniejszy, lecz mądrzejszy”.
Przekłady
edytujPoemat Coleridge’a przekładali na język polski[3] Jan Kasprowicz[4], Stanisław Kryński[5] i Zygmunt Kubiak[6]. Analizę porównawczą przekładów przeprowadziła Marta Chodkiewicz.
- Wiatr dobry dmie, w pian srebrnej mgle
- Swobodnie okręt płynie;
- My z ludzi snać pierwsza tu brać
- Na cichej tej głębinie.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Slovník spisovatelů - anglická literatura, Praga: Libri 2003. druhé opravené a doplněné vydání. s. 204-205. (cz.)
- ↑ Wiktor Jarosław Darasz, Mały przewodnik po wierszu polskim, Kraków 2003, s. 130.
- ↑ Wiktor Jarosław Darasz, Mały przewodnik po wierszu polskim, o.c., tamże.
- ↑ Zobacz Poeci angielscy. Wybór poezyi, Lwów 1907.
- ↑ Angielscy „Poeci jezior”: W. Wordsworth, S. T. Coleridge, R. Southey, Wrocław 1963.
- ↑ Samuel Taylor Coleridge, Poezje wybrane. Wybrał, przełożył i wstępem opatrzył Zygmunt Kubiak, Warszawa 1987.
Linki zewnętrzne
edytuj- Samuel Taylor Coleridge: The Rime of the Ancient Mariner (text of 1834). PoetryFoundation.org. [dostęp 2017-01-22]. (ang.).
- Marta Chodkiewicz: „Jednego zatrzymuje z trzech/Sędziwy dziad-marynarz”. – The Rime of the Ancient Mariner Samuela Taylora Coleridge'a w polskich przekładach. dlibra.umcs.lublin.pl. [dostęp 2018-05-16]. (pol.).
