Ryjkonos

Ryjkonos
	Macroscelides
	A. Smith, 1829
	; Przedstawiciel rodzaju – ryjkonos krótkouchy (M. proboscideus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	ryjkonosowe
Rodzina	ryjkonosowate
Podrodzina	Macroscelidinae
Plemię	Macroscelidini
Rodzaj	ryjkonos
	Typ nomenklatoryczny
	Macroscelides typus A. Smith, 1829 (= Sorex proboscideus Shaw, 1800)
Synonimy
	Eumerus I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1829; Macroscelis: J.B. Fisher, 1830; Macrocelides: Lesson, 1836; Rhinomys H. Lichtenstein, 1831;
	Eumerus I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1829; Macroscelis: J.B. Fisher, 1830; Macrocelides: Lesson, 1836; Rhinomys H. Lichtenstein, 1831;
Gatunki
	3 gatunki – zobacz opis w tekście
	3 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ryjkonos^[6] (Macroscelides) – rodzaj ssaka z podrodziny Macroscelidinae w rodzinie ryjkonosowatych (Macroscelididae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w południowej Afryce^[7]^[8].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 85–115 mm, długość ogona 82–134 mm, długość ucha 17–32 mm, długość tylnej stopy 28–38 mm; masa ciała 19–43 g^[9]^[10].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1829 roku szkocki przyrodnik Andrew Smith na łamach The Zoological journal^[1]. Jako gatunek typowy Smith w ramach monotypii wyznaczył ryjkonosa krótkouchego (M. proboscideus).

Etymologia

Macroscelides (Macroscelis, Macrocelides): gr. μακροσκελής makroskelēs ‘długonogi’, od μακρος makros ‘długi’; σκελος skelos ‘noga’; -οιδης -oidēs ‘przypominający’^[11].
Eumerus: gr. ευ eu ‘drobny’; μηρος mēros ‘udo’^[12]. Gatunek typowy: Macroscelides typus A. Smith, 1829 (= Sorex proboscideus Shaw, 1800).
Rhinomys: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos, pysk’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[13]. Gatunek typowy: Rhinomys juculus Lichtenstein, 1831 (= Sorex proboscideus G. Shaw, 1800).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[14]^[10]^[7]^[6]:

Macroscelides flavicaudatus Lundholm, 1955
Macroscelides proboscideus (G. Shaw, 1800) – ryjkonos krótkouchy
Macroscelides micus Dumbacher & Rathbun, 2014

Uwagi

↑ Młodszy homonim Eumerus Meigen, 1804 (Diptera).
↑ ^a ^b Niepoprawna późniejsza pisownia Macroscelides A. Smith, 12829.

Przypisy

↑ ^a ^b A. Smith. Contributions to the Natural History of South Africa. „The Zoological journal”. 4 (16), s. 435, 1829. (ang.).
↑ I. Geoffroy Saint-Hilaire. Description d’un nouveau genre tie Mammifères insectivores, sous le nom d’Eumère, Eumerus. „Annales des Sciences Naturelles”. 18, s. 470, 1829. (fr.).
↑ Addenda et emendanda. W: J.B. Fisher: Synopsis Mammalium. Wyd. 2. Stuttgardtiae: Sumtibus J.G. Cottae, 1830, s. 657. (ang.).
↑ R.-P. Lesson: Histoire naturelle générale et particulière des mammifères et des oiseaux découverts depuis le mort de Buffon. Mammifères. W: Complement des oeuvres de Buffon, ou histoire naturelle des animaux rares découverts par les naturalistes et les voyageurs depuis la mort de Buffon. T. 5: Suite des mammifères. Paris: Roret, 1836, s. 186. (fr.).
↑ M.H.C. Lichtenstein: Darstellung neuer oder wenig bekannter Säugethiere in Abbildungen und Beschreibungen: von fünf und sechzig Arten auf funfzig colorirten Steindrucktafeln nach den Originalen des Zoologischen Museums der Universität zu Berlin. Berlin: C.G. Lüderitz, 1827–1834, s. (17) i ryc. xxxviii. (niem.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 21. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 114. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Macroscelides. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-30].
↑ S. Heritage: Family Macroscelididae (Sengis). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 228–230. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 74. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 394.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 276.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 606.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-18]. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[2] Młodszy homonim Eumerus Meigen, 1804 (Diptera).

[npp-4] Niepoprawna późniejsza pisownia Macroscelides A. Smith, 12829.

[Smith-1] A. Smith. Contributions to the Natural History of South Africa. „The Zoological journal”. 4 (16), s. 435, 1829. (ang.).

[Geoffroy-3] I. Geoffroy Saint-Hilaire. Description d’un nouveau genre tie Mammifères insectivores, sous le nom d’Eumère, Eumerus. „Annales des Sciences Naturelles”. 18, s. 470, 1829. (fr.).

[Fisher-5] Addenda et emendanda. W: J.B. Fisher: Synopsis Mammalium. Wyd. 2. Stuttgardtiae: Sumtibus J.G. Cottae, 1830, s. 657. (ang.).

[les-6] R.-P. Lesson: Histoire naturelle générale et particulière des mammifères et des oiseaux découverts depuis le mort de Buffon. Mammifères. W: Complement des oeuvres de Buffon, ou histoire naturelle des animaux rares découverts par les naturalistes et les voyageurs depuis la mort de Buffon. T. 5: Suite des mammifères. Paris: Roret, 1836, s. 186. (fr.).

[Lichtenstein-7] M.H.C. Lichtenstein: Darstellung neuer oder wenig bekannter Säugethiere in Abbildungen und Beschreibungen: von fünf und sechzig Arten auf funfzig colorirten Steindrucktafeln nach den Originalen des Zoologischen Museums der Universität zu Berlin. Berlin: C.G. Lüderitz, 1827–1834, s. (17) i ryc. xxxviii. (niem.).

[Cichocki&inni-8] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 21. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-9] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 114. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-10] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Macroscelides. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-30].

[Heritage-11] S. Heritage: Family Macroscelididae (Sengis). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 228–230. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).

[amw-12] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 74. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792141_394]-13] Palmer 1904 ↓, s. 394.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792023_276]-14] Palmer 1904 ↓, s. 276.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792353_606]-15] Palmer 1904 ↓, s. 606.

[mdd-16] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-18]. (ang.).

[6]

[1]

[a]

[2]

[b]

[3]

[4]

[5]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]