Rudaki
Rudaki, właśc. Abu Abdullah Dżafar ben Muhammad (ur. 857, zm. ok. 941) – poeta perski, uważany za największego twórcę perskojęzycznego swoich czasów. Rudaki uważany jest także za klasyka literatury tadżyckiej.
Życiorys
edytujPochodził z rodziny chłopskiej[1] z miejscowości Pandżrud (lub Pandż Rud[1]) na terenie obecnego Tadżykistanu. Długie lata był nadwornym poetą samanidzkiego emira Nasra II Ibn Ahmada (panującego w latach 914–943), władcy Chorasanu i Transoksanii. Siedziba dworu znajdowała się w Bucharze (Uzbekistan). Pod koniec życia został jednak wydalony z dworu i ostatnie lata spędził biednie w swej rodzinnej miejscowości[1]. Był już wówczas niewidomy, niektóre źródła sugerują również celowe oślepienie[2]. Powodem wydalenia mogła być jego przyjaźń z obalonym w 937 r. wezyrem Nasrem II Belamim lub udział w ruchu karmatów[2].
Z całej twórczości Rudakiego, podobno bardzo obfitej, do naszych czasów zachowało się nieco ponad 2000 wersów[2], stanowiących w głównej mierze mniejsze lub większe fragmenty innych utworów. Są to kasydy, gazele, poematy dydaktyczne, wiersze satyryczne, elegie[2]. Jego twórczość nawiązywała do życia codziennego[3], wychwalanego jako najlepszego nauczyciela. Styl, utworzony przez Rudakiego i jego współczesnych, panował w poezji perskiej do połowy XI w.
Przekład kilkunastu drobnych utworów Rudakiego ukazał się w tomie Dywan perski autorstwa Władysława Dulęby, Kraków 1977.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Gafurow 1978 ↓, s. 398.
- ↑ a b c d Gafurow 1978 ↓, s. 399.
- ↑ Maciej Salamon (red.), Wielka Historia Świata, t. 4. Kształtowanie średniowiecza, Kraków: Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 620, ISBN 83-85719-85-7.
Bibliografia
edytuj- Bobodżan Gafurow, Dzieje i kultura ludów Azji Centralnej, Warszawa 1978.
Linki zewnętrzne
edytuj
- Krótka biografia Rudakiego (ang.)
- Wersy Rudakiego (tadż.)
- Angielski przekład kilku wierszy Rudakiego
- Wybór z Rudakiego. rudaki.peperonity.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-29)].