Rosalie Fogel
Rosalie Eugénie Fogel z domu Gorius (ur. w 1919, zm. w 2007) – francuska rolniczka zaangażowana w pomoc Polakom podczas II wojny światowej.
| Data urodzenia |
1919 |
|---|---|
| Data śmierci |
2007 |
| Zawód, zajęcie |
rolniczka |
| Miejsce zamieszkania | |
| Narodowość | |
| Rodzice | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujRodzice Rosalie, Eugène oraz Marie Goriusowie, prowadzili gospodarstwo we Fréland w Alzacji[1]. Po pokonaniu Francji w 1940 roku, Alzacja została włączona do III Rzeszy. Goriusowie byli niechętni wobec okupantów. Pozostawali w bliskim kontakcie ze swoim proboszczem, Raymondem Voegelim, który zaangażował się w ruch oporu, między innymi pomagając Alzatczykom w unikaniu wcielenia do Wehrmachtu[2].
W 1941 roku w Ursprung pod Fréland, w pobliżu gospodarstwa Goriusów, Niemcy założyli obóz dla 30 polskich jeńców wojennych (Arbeitskommando Lager nr 491)[3]. Polacy pracowali przy wycince okolicznych lasów, a okazyjnie, za zgodą strażników Polacy mogli opuszczać obóz, aby pomagać w pracach miejscowym rolnikom. Latem 1944 roku ksiądz Voegeli zwrócił się do Léona Humberta, pasierba Eugène’a Goriusa, z prośbą o udzielenie schronienia polskim jeńcom po ich planowanej ucieczce z obozu. Goriusów do wyrażenia zgody namówiła ich córka Rosalie[1].
26 sierpnia 1944 roku Marie Gorius napisała do jeńców po niemiecku wiadomość: „Dziś w nocy uciekajcie drogą w dół”. Kartkę do obozu dostarczyła Rosalie, która następnie w nocy, razem z Léonem, doprowadziła Polaków do starej kopalni, która została przygotowana jako kryjówka. Przecięli także prowadzący do obozu kabel telefoniczny. Opóźnili w ten sposób reakcję Niemców. Po kilku dniach uciekinierzy przenieśli się do stodoły Goriusów. Cała rodzina była zaangażowana w opiekę nad nimi. Chrześnica Léona Humberta, Jeanine, nosiła Polakom żywność gromadzoną przez księdza Voegelego i ostrzegała w razie nadchodzenia Niemców. Polacy zaś, przedstawiani przez Goriusów jako dalecy krewni, pomagali gospodarzom na roli. Mimo że Gestapo aktywnie poszukiwało polskich żołnierzy, doczekali oni wyzwolenia przez wojska amerykańskie na początku grudnia 1944 roku. W 1947 roku Rosalie wyszła za mąż i przyjęła nazwisko Fogel. Jeszcze przez kilka lat wymieniała listy z Polakami, którym pomogła jej rodzina oraz pielęgnowała wśród lokalnej społeczności pamięć o nich[1].
Po wojnie rodzina za zasługi dla ruchu oporu została uhonorowana przez władze Francji[1].
W uznaniu zasług za pomoc Polakom, w 2022 roku Rosalie oraz jej rodzice zostali wyróżnieni Medalem Virtus et Fraternitas[4]. Odznaczeni zostali także inni mieszkańcy Fréland: Jeanine Humbert, Léon Humbert i Raymond Voegeli[5][6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Rodzina Gorius - Instytut Pileckiego [online], instytutpileckiego.pl [dostęp 2023-04-24] (pol.).
- ↑ Alfred Kyc, Upamiętniono Francuzów pomagającym polskim jeńcom wojennym [online], dzieje.pl, 8 września 2019 [dostęp 2023-04-24] (pol.).
- ↑ Osłonięcie tablicy poświęconej mieszkańcom Fréland we Francji, pomagającym polskim jeńcom wojennym – 8 września 2019 [online], Instytut Pamięci Narodowej - Rzeszów, wrzesień 2019 [dostęp 2023-04-24] (pol.).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 czerwca 2022 r. nr rej. 233/2022 o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2022 r. poz. 864).
- ↑ Gala wręczenia Medali „Virtus et Fraternitas” 2022 - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 15 czerwca 2022 [dostęp 2023-04-24] (pol.).
- ↑ Medale za heroiczną postawę w niesieniu pomocy Polakom podczas II wojny światowej [online], prezydent.pl, 15 czerwca 2022 [dostęp 2023-04-24].