Roman Zelek
Roman Zelek (ur. 28 lutego 1893 w Wełczu, zm. 26 lutego 1975 w Kielcach) – polski ksiądz, działacz społeczny, polityk, senator w II RP.
.jpg) Roman Zelek (przed 1939) | |
| Data i miejsce urodzenia |
28 lutego 1893 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 lutego 1975 |
| Senator V kadencji (II RP) | |
| Okres | |
| Data i miejsce urodzenia |
28 lutego 1893 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 lutego 1975 |
| Miejsce pochówku | |
| Proboszcz w Krzyżanowicach, Dzierążni i Kijach | |
| Okres sprawowania |
1918–1945 |
| Proboszcz parafii katedralnej w Kielcach | |
| Okres sprawowania |
1945–1965 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat |
8 września 1915 |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujRodzina
edytujUrodził się 28 lutego 1893 roku w Wełczu, w rolniczej rodzinie Józefa i Heleny z d. Burek[1].
Wykształcenie
edytujUczył się w szkole podstawowej w Wełczu i w Busku-Zdroju (w 1905 roku brał czynny udział w strajku szkolnym), następnie – w progimnazjum w Pińczowie, które ukończył w 1909 roku. Wstąpił do kieleckiego seminarium duchownego. Pod koniec studiów seminaryjnych biskup Augustyn Łosiński wytypował go na dalsze studia w Innsbrucku, jednak wskutek wybuchu I wojny światowej wrócił do domu rodzinnego. Święcenia kapłańskie otrzymał 8 września 1915 roku, po osiągnięciu wymaganego wieku[1].
Działalność duszpasterska
edytujJako wikariusz Roman Zelek pracował w Kurzelowie, Janinie, Szydłowie, Mstyczowie i w Pilicy. W Pilicy aktywnie włączył się w kampanię wyborczą do Sejmu w odrodzonej Polsce. Wspierał listę katolicką, z której kandydował ksiądz Antoni Sobczyński, kapłan diecezji kieleckiej.
23 czerwca 1918 roku Zelek otrzymał od biskupa Augustyna Łosińskiego nominację na probostwo w Krzyżanowicach, 6 maja 1922 roku został przeniesiony do Dzierążni, a od 23 czerwca 1934 roku był proboszczem w Kijach[1].
Działalność społeczna
edytujOprócz duszpasterstwa w wiejskich parafiach proboszcz Zelek zaangażował się w działalność społeczną, koncentrując się na trzech kierunkach: podnoszenie poziomu oświaty na wsi, troska o pogłębienie wiedzy o rozwoju rolnictwa oraz o sprawy spółdzielczości wiejskiej.
Założył w Krzyżanowicach Stowarzyszenie Spożywców „Społem”, w 1924 roku Spółdzielnię Mleczarską w Dzierążni. Pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Rolniczego w Kazimierzy Wielkiej, przewodniczącego Rady Nadzorczej Spółdzielczego Banku w Działoszycach, prezesa Dozoru Szkolnego w Drożejowicach i w Kijach, został członkiem Powiatowej Rady Szkolnej i Wojewódzkiego Zarządu Kółek Rolniczych. Piastował różne urzędy w Spółdzielni Mleczarskiej[1].
W 1938 roku został senatorem V kadencji (1938–1939)[2]. W Senacie był członkiem Komisji Rolnej i Oświaty.
Po II wojnie światowej
edytujJako kanonik Kapituły Katedralnej w Kielcach ks. Roman Zelek został mianowany 6 czerwca 1944 roku administratorem parafii katedralnej. Organizował pomoc dla uchodźców z Warszawy, którzy przybywali do Kielc po klęsce powstania warszawskiego. Zorganizował pierwsze kieleckie parafialne przedszkole przy ul. Sienkiewicza 2. Pod jego przewodnictwem został zorganizowany Komitet Społeczny w celu przygotowania specjalnego cmentarza dla wszystkich zamordowanych przez Niemców w Kielcach i okolicach.
Zelek – wraz z księdzem Janem Danielewiczem – próbował 4 lipca 1946 roku interweniować w czasie pogromu kieleckiego, aby uspokoić tłum. Nie został jednak przepuszczony przez kordon wojska. Ksiądz Zelek został posądzony następnie przez władze komunistyczne o współzorganizowanie pogromu kieleckiego. Kieleckim biskupem diecezjalnym był wtedy Czesław Kaczmarek, który przygotował raport na temat pogromu i przekazał go ambasadorowi amerykańskiemu.
12 stycznia 1952 roku ksiądz Zelek został aresztowany przez UB. Uwięzienie nastąpiło w związku z przygotowywaną rozprawą Czesława Kaczmarka. Księdza Romana Zelka przesłuchiwano w więzieniu głównie w sprawie NSZ-owskiej broni palnej, granatów i radiostacji. 10 lutego 1955 roku został zwolniony z więzienia bez procesu i wyroku.
Po wyjściu z więzienia Zelek ponownie objął stanowisko proboszcza kieleckiej katedry. 20 lutego 1965 roku ustąpił z probostwa, zamieszkał w Busku-Zdroju, a następnie w Domu Księży Emerytów w Kielcach.
Został pochowany na cmentarzu Starym w Kielcach[1].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Złoty Krzyż Zasługi (11 stycznia 1928)[3]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e ks. Daniel Wojciechowski. Ksiądz Roman Zelek (1893–1975) – duszpasterz i społecznik. „Nasz Dziennik”. 181 (2894), 2007-08-04. [dostęp 2012-06-11].
- ↑ Biblioteka sejmowa – Parlamentarzyści RP" Roman Zelek. [dostęp 2012-06-11].
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 12, poz. 13 „za zasługi około podniesionia stanu gospodarczego i kulturalnego ludności powiatu pińczowskiego” - jako ks. Roman Zelik.