Richard Posner
Richard Posner (ur. 11 stycznia 1939 w Nowym Jorku) – amerykański prawnik.
Data i miejsce urodzenia |
11 stycznia 1939 |
---|---|
Zawód, zajęcie |
Jako profesor Uniwersytetu Chicagowskiego zapoczątkował badania związane z ekonomiczną analizą prawa. Był blisko związany z chicagowską szkołą ekonomii, lecz po kryzysie finansowym z 2008 i lekturze Ogólnej teorii zatrudnienia, procentu i pieniądza zaczął identyfikować się jako keynesista[1].
Jest autorem kilkudziesięciu książek i jednym z najczęściej cytowanych teoretyków prawa. Współpracował z Garym Beckerem, z którym współtworzył blog, a także jest współautorem przetłumaczonej na język polski książki Nieoczywistości. Ekonomiczna teoria wszystkiego.
Posner pisał również na tematy spoza swojej podstawowej dziedziny, jaką jest prawo. W swoich pracach podejmował tematy między innymi ochrony zwierząt, feminizmu, zakazu narkotyków, małżeństw osób tej samej płci, ekonomii keynesowską, akademicką filozofią moralną. Jest autorem blisko 40 książek z zakresu prawoznawstwa, ekonomii, ekonomicznej analizy prawa, ekonomii sprawiedliwości, problemów orzecznictwa, prawa, pragmatyzmu i demokracji oraz kryzysu kapitalistycznej demokracji.
Posner był określany jako konserwatysta, jednak w ostatnich lata zdystansował się od stanowiska partii republikańskiej, wydając bardziej liberalne orzeczenia dotyczące małżeństw jednopłciowych czy aborcji. Po kryzysie finansowy w 2008 zakwestionował model ekonomicznego wybory racjonalnego, leseferyzm, który leżał u podstaw jego teorii prawa i ekonomii[2].
Richard Posner w latach 1981-2017 był sędzią sądu apelacyjnego dla siódmego okręgu Stanów Zjednoczonych, nominowany przez Ronalda Reagana[3].
Wczesne lata życia i edukacja
edytujPo ukończeniu liceum uczęszczał na Uniwersytet Yale. W 1959 uzyskał stopień summa cum laude w literaturze angielskiej. Następnie uczęszczał do Harvard Law School, którą ukończył w 1962.
W okresie 1962-1963 pełnił funkcję adwokata i doradcy federalnego komisarza ds. handlu Philipa Elmana. Następnie rozpoczął pracę w Biurze Solicitor General w Departamencie Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych, pod kierownictwem Thurgood Marshall[4].
Kariera zawodowa
edytujW 1968 przyjął stanowisko nauczyciela akademickiego w Stanford Law School. W późniejszym okresie przeniósł się na wydział prawa Uniwersytetu Chicagowskiego, gdzie został starszym wykładowcą[4]. Był założycielem, w 1972, i redaktorem The Journal of Legal Studies.
27 października 1981 został nominowany przez Ronalda Regana na sędziego Sądu Apelacyjnego Stanów Zjednoczonych dla siódmego obwodu, a 1 grudnia 1981 jego nominacja została zatwierdzona przez Senat Stanów Zjednoczonych. W latach 1993–2000 pełnił funkcję sędziego głównego tego sądu, pozostając ciągle profesorem na Uniwersytecie Chicagowskim, choć już w niepełnym wymiarze godzin[5].
Posner jest pragmatykiem w filozofii i ekonomistą w zakresie metodologii prawnej. Napisał wiele artykułów i książek o powiązaniach prawa z ekonomią i literaturą, sądownictwie federalnym, teorii moralnej, własności intelektualnej, prawie antymonopolowym, historii prawa[6].
Największy wpływ Posnera wynika z jego pism dotyczących prawa i ekonomii. New York Times nazwał go „jednym z najważniejszych uczonych antymonopolowych minionego półwiecza”. W grudniu 2004 Posner rozpoczął wspólny blog z laureatem Nagrody Nobla, Garym Beckerem, zatytułowanym The Becker-Posner Blog.
Poglądy prawne i filozoficzne
edytujW młodości, w latach 60. (jako urzędnik prawny Williama J. Brennana), Posner był uważany za liberała, jednak w reakcji na niektóre wydarzenia z końca lat 60. rozwinął silnie konserwatywne podejście. Zetknął się z ekonomistami ze szkoły chicagowskiej, Aaronem Directorem i George’em Stiglerem, będąc profesorem Uniwersytetu Stanforda. Posner podsumował swoje poglądy na temat prawa i ekonomii w swojej książce z 1973 The Economic Analysis of Law[4].
Dziś – chociaż ogólnie postrzegane jako właściwe w środowisku akademickim – pragmatyzm Posnera, jego kwalifikowany relatywizm moralny i sceptycyzm moralny oraz jego przywiązanie do myśli Fryderyka Nietzschego odróżniają go od większości amerykańskich konserwatystów[7]. W lipcu 2012 Posner stwierdził: „Stałem się mniej konserwatywny, odkąd Partia Republikańska zaczęła być niemądra”.
Nagrody i wyróżnienia
edytujW 2004 sondaż przeprowadzony przez magazyn Legal Affairs nazwał Posnera jednym z dwudziestu najlepszych myślicieli prawnych w Stanach Zjednoczonych[8].
W 2008 University of Chicago Law Review opublikował numer upamiętniający dwadzieścia pięć lat sędziego Richarda A. Posnera. Jeden z byłych urzędników Posnera, Tim Wu, nazywa Posnera „prawdopodobnie największym żyjącym prawnikiem Ameryki”[9]. Były dziekan Yale Law School, Anthony T. Kronman, powiedział, że Richard Posner był „jednym z najbardziej racjonalnych ludzi”, jakiego kiedykolwiek spotkał[4].
Publikacje
edytuj- 1973: Ekonomiczna analiza prawa, wyd. 1
- 1981: Ekonomia sprawiedliwości, ISBN 978-0-674-23526-7
- 1988: Prawo i literatura: relacja niezrozumiana, ISBN 978-0-674-51468-3
- 1995: Pokonanie prawa, ISBN 978-0-674-64926-2 - wśród tematów jest krytyka teorii konstytucyjnych Roberta Borka, przegląd książek o systemie prawnym w III Rzeszy oraz dyskusja na temat kultury prawnej odzwierciedlonej w pracach Toma Wolfe’a i E.M. Forstera
- 2002: Pragmatyzm a purpozywizm w analizie pierwszej poprawki, 54 Stan. L. Rev. 737 (artykuł)
- 2003: Struktura ekonomiczna prawa własności intelektualnej (Harvard Univ. Press) z Williamem Landes, ISBN 978-0-674-01204-2
- 2006: Niepewna tarcza: amerykański system wywiadu w ferworze reform, ISBN 978-0-7425-5127-5
- 2014: Ekonomiczna analiza prawa, wyd. 9
- 2016: Rozbieżne ścieżki: Akademia i sądownictwo
Przypisy
edytuj- ↑ How I Became a Keynesian (ang.)
- ↑ Natasha Burns , Jan Jindra , Political Spending and Shareholder Wealth, „American Politics Research”, 42 (4), 2013, s. 579–599, DOI: 10.1177/1532673x13508976, ISSN 1532-673X [dostęp 2019-04-09] .
- ↑ Richard Posner announces sudden retirement from federal appeals court in Chicago [online], Chicago Tribune [dostęp 2023-01-31] .
- ↑ a b c d Jerome McCristal Culp , Richard Posner , The Education of Judge Posner, „Transition” (52), 1991, s. 114, DOI: 10.2307/2935129, ISSN 0041-1191, JSTOR: 2935129 [dostęp 2019-04-09] .
- ↑ New York Times Stock Market Crash Survey, October-November 1987, ICPSR Data Holdings, 1 maja 1990, DOI: 10.3886/icpsr09215 [dostęp 2019-04-09] .
- ↑ 58391, 1900-07-09, OSBORNE (John H.), Auburn, New-York, Art Sales Catalogues Online, DOI: 10.1163/2210-7886_asc-58391 [dostęp 2019-04-09] .
- ↑ Richard A. Posner , The Problematics of Moral and Legal Theory, „Harvard Law Review”, 111 (7), 1998, s. 1637, DOI: 10.2307/1342477, ISSN 0017-811X, JSTOR: 1342477 [dostęp 2019-04-09] .
- ↑ Rozenberg, Joshua Rufus, (born 30 May 1950), legal journalist and commentator, Oxford University Press, 1 grudnia 2007, DOI: 10.1093/ww/9780199540884.013.u33361 [dostęp 2019-04-09] .
- ↑ Mignon Nixon , Anatomic Explosion on Wall Street, „October”, 142, 2012, s. 3–25, DOI: 10.1162/octo_a_00105, ISSN 0162-2870 [dostęp 2019-04-09] .
Linki zewnętrzne
edytuj- ISNI: 0000000121470325
- VIAF: 108562594
- LCCN: n80037981
- GND: 128423986
- NDL: 00473243
- BnF: 12096637r
- SUDOC: 029313996
- NLA: 35429693
- NKC: jn20011018541
- BNE: XX934169
- NTA: 068540019
- BIBSYS: 90401459
- CiNii: DA00816776
- PLWABN: 9810665908705606
- NUKAT: n98032801
- J9U: 987007266601805171
- CANTIC: a1106528x
- LNB: 000016477
- NSK: 000047236
- CONOR: 8572771
- BLBNB: 000431322
- KRNLK: KAC199622008
- LIH: LNB:V*124675;=BL